İşletme birimleri tarafından düzenlenen ve ücreti mukabilinde sunulan eğitim hizmetlerine ait gelirlerin tahakkuk ve takibinin gereği gibi yapılmadığı görülmüştür.

Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Gelirlerin tahakkuku, takibi ve tahsili” başlıklı 8’inci maddesinin birinci fıkrasında; İşletme gelirlerinin tahakkuku ve takibinin, gelir gerçekleştirme görevlilerince yürütüleceği belirtilmiştir.

Aynı Yönetmelik’in “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 56’ncı maddesinde; her türlü işletme kaynağının elde edilmesi, muhafazası ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu oldukları ve yetkili mercilere hesap verme zorunda oldukları hüküm altına alınmıştır.

Buna göre işletme birimlerince elde edilen gelirlerin tahakkuk ve takibinin, gelir gerçekleştirme görevlileri tarafından yapılması; bu işlemler sırasında gelirlerin, etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesi ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir.

Denetimlerde, başta Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi, Yabancı Diller Yüksekokulu ve Sürekli Eğitim, Uzaktan Eğitim ve Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezleri olmak üzere İşletme birimleri tarafından düzenlenen, sertifika, kurs, eğitim programı gibi adlarla sunulan ve verilen hizmet mukabilinde ücret alınan eğitimlerden elde edilen gelirlerin, tahsilinden sonra İşletme birimi hesaplarına intikal ettirildiği; söz konusu gelirler için tahakkuk ve takip sürecinin işletilmediği tespit edilmiştir.

Bu durum, eğitim ücretlerinin nakden veya hesaben üçüncü kişilere ödenmesi, bazı kişilerden eğitim ücreti alınmaması veya farklı tarife uygulanması gibi gelir azaltıcı riskleri bünyesinde barındırmaktadır.

Kamu idaresince sunulan eğitim hizmetlerine ilişkin gelirlerin, banka, İşletme Müdürlüğü ve Saymanlık aracılığıyla tahsilatının yapıldığı, İşletme birimlerinin tahsilat

sürecine dâhil olmadığı, ödemeye ilişkin belge olmadığı sürece kayıt işlemlerinin yapılmadığı ve hizmetin sunulmadığı, İşletme birimlerince gerekli kontrollerin yapıldığı ve tahakkuk sürecinin işletilmesi durumunda gerekli hassasiyetin gösterileceği ifade edilmektedir.

Yukarıda görüleceği üzere eleştiri konusu tahsil süreci değil tahsil öncesi olan süreçtir. Gelirin tahsiline kadar ücretin belirlenmesi de dâhil olmak üzere sürecin sağlıklı işleyebilmesi için inisiyatifin tamamen İşletme birimi çalışanlarına bırakılmaması; eğitim sürecinin, başvurudan bitime kadar mali işlemler dâhil ve kişisel müdahalelere kapalı bir otomasyon üzerinden yürütülmesi, İşletme birimi tarafından yürütülen sürecin İşletme Müdürlüğü kontrolü ve gözetiminde yapılması gibi süreçlerle, tahsilden önceki tahakkuk sürecinin kişisel müdahalelere kapalı bir şekilde işletilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak; eğitim hizmetlerine ait gelirlerin tahakkuk ve takibinin gereği gibi yapılmaması yukarıda belirtilen Yönetmelik hükümlerine aykırı olduğundan başta söz konusu birimler olmak üzere eğitim hizmeti sunan tüm birimlerde, gelir tahakkuk ve takip sürecinin sağlıklı bir şekilde işletilmesine yönelik önlemlerin alınması gerektiği değerlendirilmektedir.