İdare tarafından gerçekleştirilen bazı ihalelerde, geçici kabul tarihi ile kesin kabul tarihi arasında ki sürenin idari şartnamede öngörülen teminat süresinin oldukça üzerinde olduğu görülmüştür.

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “teminat süresi” başlıklı 42’nci maddesinde; geçici kabul ile kesin kabul tarihi arasında geçecek sürenin teminat süresi olduğu, sözleşmesinde aksine bir hüküm yoksa teminat süresinin on iki aydan az olamayacağı belirtilmiştir.

Aynı Şartnamenin 44’üncü maddesinde kesin kabul için belirlenen tarihte, yüklenicinin yazılı müracaatı üzerine, kesin kabul komisyonu oluşturularak kesin kabul yapılacağı, yüklenicinin belirlenen tarihte kesin kabul başvurusunda bulunmaması halinde idarece resen kesin kabul işlemlerine başlanabileceği belirtilmiştir. Geçici ve kesin kabuller arasında, yüklenici tarafından yapılması gereken, sürekli bakım niteliğindeki işlerin sözleşme uyarınca yapılıp yapılmadığı kabul komisyonu tarafından incelenerek tespit olunacağı ve bütün yükümlülüklerini yerine getirmiş olduğu ve kendisine yüklenebilecek kesin kabulü engelleyecek bir kusur ve eksiklik görülmediği takdirde kesin kabul tutanağının düzenleneceği hüküm altına alınmıştır. Kesin kabul tutanağının yetkili makam tarafından onaylanması ile kesin kabul işleminin tamamlanacağı belirtilmiştir.

Mevzuat hükümlerinden, yapım işlerinde ihale dokümanlarında öngörülen teminat süresinin bitiminde kesin kabul komisyonunun kurulup kesin kabul işlemlerinin tamamlanması ve akabinde tutanağın imzalanması ile kesin kabul işlemlerinin bitirilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Yapılan inceleme neticesinde, Belediye tarafından yapılan bazı ihalelerde idari şartnamelerinde öngörülen teminat sürelerinin bitiş tarihinden bir hayli sonra kesin kabul işlemlerinin yapıldığı, bazı ihalelerde ise uzun bir süre geçmesine rağmen kesin kabul işlemlerinin yapılmadığı görülmüştür. Aşağıda ki tabloda teminat sürelerini aşan ihalelere ilişkin örnekler gösterilmiştir.

‌Tablo 33:Teminat Sürelerini Aşan İhaleler

*Kesin kabul tutanak tarihinde gün ve ay olmadığı için yalnızca yılı yazılmıştır. Gecikilen süre hesaplanamamıştır.

Yukarıda yer verilen denetim tespiti üzerine İdare tarafından; ihaleler kapsamında yüklenicilerden alınan kesin teminat mektuplarının süresiz olduğu, diğer taraftan geçici kabul ve kesin kabul arasındaki 12 aylık bakım süresinin uzaması durumunun herhangi bir olumsuzluğa neden olmadığı, son dönemlerde kabul süreçleriyle ilgili azami hassasiyet gösterildiği belirtilmiştir. Ayrıca İdarenin mevcut iş sayısı, niteliği ve çeşitliliği bakımından ciddi bir iş yükü olmasına rağmen örneğin İstanbul geneli olarak yapılan işlerde dahi işin tamamlanan kısımları için bulguda bahsi geçen olası sorunların oluşmasına mahal vermemek adına kısmi kabullerin de yapıldığı ifade edilmiştir.

Yine İdare tarafından bulguya alınan ihale dosyalarının incelenmesinde, işlerden alınan teminat mektubu sürelerinin 12 ay değil süresiz olduğu, bu nedenle belirtilen işler için geçici ve kesin kabul işlemleri arasında teminat süresinin aşılması gibi bir durumun söz konusu olmadığı ancak geçici ve kesin kabul tarihleri arasında belirlenen yasal süreye uyulması hususunda gerekli hassasiyetin gösterileceği belirtilmiştir. İdare tarafından her ne kadar alınan teminat mektuplarının süresiz olduğu ifade edilse de bulgu konusu husus teminat mektubu süreleri ile ilgili değildir. Zira Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “teminat süresi” başlıklı 42’nci maddesinde; geçici kabul ile kesin kabul tarihi arasında geçecek sürenin teminat süresi olduğu, sözleşmesinde aksine bir hüküm yoksa teminat süresinin on iki aydan az olamayacağı belirtilmiştir. Nitekim madde metninde teminat mektubu ile ilgili bir husustan bahsedilmemiş olup İdarelerin gerçekleştireceği yapım işlerinin geçici ve kesin kabul süreleri arasında ki teminat sürelerine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Ancak İdare tarafından yukarıda ki tabloda yer alan ve teminat süreleri belirlenen işlerin kesin kabul işlemleri mevzuata uygun süreler içinde tamamlanmadığı görülmüş olup ayrıca bulgu edilen hususun teminat mektubu ile ilgisi olmadığından İdarenin cevabı yerinde görülmemiştir.

Sonuç olarak; kesin kabul işlemlerinin geç yapılması sonucu;

• Zaman içerisinde idarece inşaatta yapılan değişiklikler, eklemeler ve kullanım sonucu oluşacak hasarlar yüklenicinin kusurlarının gizlenmesine neden olabileceği için yükleniciden kaynaklı kusurların sağlıklı tespit edilememesine ve sağlıklı bir kesin kabul yapılmasına engel teşkil edeceği,

• Süreye bağlı kesin teminatların süresinin bitmesi sonrası tespit edilecek kesin kabul eksiklerinin idarece yüklenicinin nam ve hesabına yaptırılması ve tahsilini zorlaştıracağı,

• Yüklenicinin ölümü, iflası vb. durumlarda kabulde tespit edilecek eksik ve kusurların giderilmesinin imkânsız hale gelebilmesine sebep olacağı,

• Sürecin uzamasıyla kabul aşamasında tespit edilecek eksik ve kusurlarda sorumlu kamu görevlilerinin sorumluluğunun tespitini zorlaştırılacağı, düşünülmektedir.