Karar Künyesi
Kaş Belediyesi tarafından “Kent Mobilyaları Yapılması, Montajı, Bakımı, Onarımı Ve Yıllık Bedel Karşılığında Reklam Materyallerinin İşletme Hakkının 5 Yıllığına Kiraya Verilmesi” işi için 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre 25.03.2015 tarihinde ihaleye çıkıldığı, ancak işin ihale ilanı ve İdari Şartnameye göre ihaleye katılma şartını taşımayan istekliye ihale edildiği, ayrıca ihaleyi alan isteklinin de idari şartnameye göre yükümlülüklerini yerine getirmediği tespit edilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “İhaleye katılabilme şartları” başlıklı 5’inci maddesinde;
“Bu Kanuna göre yapılacak ihalelere katılabilmek için kanuni ikametgah sahibi olmak, gerekli nitelik ve yeterliği haiz bulunmak, istenilen teminat ve belgeleri vermek zorunludur.”,
“İsteklilerde aranacak nitelikler ve istenecek belgeler” başlıklı 16’ıncı maddesinde;
“İdarece ihalelerin en elverişli koşullarla sonuçlandırılmasını sağlamak amacıyla, isteklilerde belirli mali ve teknik yeterlik ve nitelikler aranabilir. Bunları tespite yarayan belgelerin neler olduğu, şartnamelerde gösterilir.
İstekliler şartnamelerde yazılı belgeleri eksiksiz vermek ve Türkiye'de tebligat için adres göstermek zorundadır…” ,
“Açık teklif usulünde ihale” başlıklı 47’nci maddesinde;
“İlanda belirtilen ihale saati gelince, komisyon başkanı, isteklilerin belgelerini ve geçici teminat verip vermemiş olduklarını inceleyerek, kimlerin ihaleye katılabileceğini bildirir. Katılamayacakların belge ve teminatlarının geri verilmesi kararlaştırılır. Bu işlemler, istekliler önünde, bir tutanakla tespit edilir.
Tutanaktan sonra, ihaleye giremeyecekler ihale yerinden çıkartılır…”,
“Görevlilerin sorumluluğu” başlıklı 86’ncı maddesinde;
“İhale, muayene ve kabul komisyon veya heyetlerinin başkan ve üyeleri ile diğer ilgililer, görevlerini kanuni gereklere göre tarafsızlıkla yapmadıkları ve taraflardan birinin zararına yol açacak ihmal ve kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde haklarında
disiplin cezası uygulanacağı gibi, fiil ve davranışlarının özelliğine göre ceza kovuşturması da yapılır. Ayrıca, tarafların bu yüzden uğradıkları zarar ve ziyan da kendilerine ödettirilir.” denilmektedir.
Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden, İdare tarafından isteklilerde belirli mali ve teknik yeterlik ve nitelikler aranabileceği, bunların da şartnamelerde gösterileceği, isteklilerin ise ihaleye katılabilmek için şartnamelerde yazılı belgeleri eksiksiz olarak İdareye vermek zorunda olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca, ihale komisyonu başkanı ve üyelerinin ihale süreci ile ilgili görev ve sorumluluklarına da yer verilmiştir.
Kaş Belediyesi tarafından 25.03.2015 tarihinde kent mobilyaları yapılması, montajı, bakımı, onarımı ve bedel karşılığında 5 yıllığına kiraya verilmesi işi 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 45’inci maddesinde yer alan Açık Teklif Usulüyle ihale edilmiştir. Fakat ihaleyi alan yüklenicinin işin İdari şartnamesinde yazan bazı belgelere sahip olmadığı ve İdari Şartname yer alan yükümlülüklerini yerine getirmediği anlaşılmıştır.
İhale edilen işin İdari Şartnamesinin “İhaleye girebilme şartları ve istenilen belgeler” başlıklı 5’inci maddesinde;
“…
(5.1.1.10) Megalight, billboard, raket, otobüs durakları gibi Açıkhava reklamcılığı kiralama veya işletme işleriyle ilgili iş deneyimini gösteren belge.”,
“ Kesin teminat” başlıklı 20’inci maddesinde;
“…
(20.2) İsteklinin, taahhüdünü şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi üzerine, belediyenin 10 gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen yazılı ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatı gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilir. Gelir kaydedilen kesin teminat isteklinin borcuna mahsup edilemez.”,
“İsteklinin (Kiracının) yükümlülükleri ve genel şartlar” başlıklı 23’üncü maddesinde;
“(23.1) İstekli, İlçemiz Belediye sınırları ile mücavir alanları dâhilindeki yerleri Belediyemiz tarafından belirlenecek muhtelif yerlere, Kent mobilyaları adı altında ve özellikleri teknik şartnamede tanımlanan teknik özellikler ve İdari Şartname doğrultusunda 23 adet otobüs
bekleme durağı, 8 adet CLP raket ışıklı reklam vitrini, 37 adet duvar billboard ( 7 adet ışıklı, 30 adet ışıksız), 36 adet sabit megalight ve 4 adet afiş değiştiricili megalight dan oluşan kent mobilyalarının tamamının temini ve montajını yapacak olup, belediyeden hiçbir bedel ve karşılık talep etmeyecektir.
…
(23.18) Kent mobilyalarının tamamı, örneklerinin idarece onaylanmasını müteakip, en geç 120 takvim günü içerisinde İdari ve Teknik şartnamesine göre tamamlanacak ve montajları yapılacaktır. Bu süre içinde tamamlanmadığı takdirde her gün için onbinde üç oranında ceza verilecektir.” denilmektedir.
İdari Şartnameye aykırı şu hususlar tespit edilmiştir:
Kaş Belediyesi tarafından 25.03.2015 tarihinde İhale Komisyonu tarafından tutulan tutanakta ihaleye iki isteklinin katıldığı anlaşılmıştır. İhale Komisyonu tarafından düzenlenen İhaleye Katılım Belgeleri Kontrol Tutanağına, İdari Şartnamede istenen iş deneyim belgesine iki isteklinin de sahip olduğu yazılmıştır. Ancak ihale dökümanları arasında istekli M. P.’nin iş deneyim belgesinin olduğu, istekli S. Y.’ nin ise iş deneyim belgesine sahip olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca istekli S.Y.’nin işyeri açma ve çalışma ruhsatını da 18.03.2015 tarihinde Kaş Belediyesinden aldığı görülmüştür.
İhale komisyonu tarafından ihale konusu işin iş deneyim belgesi olmayan istekli S.Y’ ye yıllık 30.000 TL + KDV bedel üzerinden 5 yıllığına kiraya verilmesine karar verildiği, ihale kararının ita amirinin onayına sunulduğu ve ita amirinin de ihaleyi onayladığı anlaşılmıştır. Kaş Belediyesi ile yüklenici S.Y arasında 22.04.2015 tarihinde kira sözleşmesinin imzalandığı görülmüştür.
İdari şartnamede yüklenici tarafından 23 adet otobüs bekleme durağı, 8 adet CLP raketi, 37 adet billboard ve 40 adet megalight kent mobilyasının temin ve montajının, örneklerinin idarece onaylanmasını müteakip en geç 120 takvim günü içerisinde İdari ve Teknik şartnamesine göre tamamlanacağı hüküm altına alınmıştır. Ancak tarafımızca mahallinde yapılan inceleme neticesinde, yüklenici S.Y tarafından 12 adet otobüs bekleme durağı, 28 adet billboard, 6 adet CLP raket ve 1 adet megalight yapıldığı tespit edilmiş ve bu husus 22.02.2019 tarihli tutanağa bağlanmıştır. Aradan yaklaşık 3 yıldan fazla süre geçmesine rağmen, yüklenici firmanın temin ve montajını yapması gereken kent mobilyasından 11 adet otobüs durağını, 9
adet billboardu, 2 adet CLP raketini ve 29 adet megalightı hala yapmadığı ve buna karşılık İdari Şartnameye göre her gün için onbinde üç oranında gecikme cezası uygulandığı anlaşılmıştır.
Sonuç olarak ihale sürecinin 2886 sayılı Kanun’un ilgili hükümlerine göre yürütülmesi ve yüklenicin yükümlülüklerini İdari Şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmesi gerekir.
Kamu idaresi cevabında; Özetle; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 45’inci maddesinde yer alan açık teklif usulüyle 25.03.2015 tarihinde Kent Mobilyaları yapılması, montajı, bakımı, onarımı ve yıllık bedel karşılığında reklam materyallerinin işletme hakkının kiraya verilmesi işi ihalesine iki isteklinin katıldığı, iki isteklinin de idari şartnamede istenen iş deneyim belgesine sahip olduğu, İhale Komisyonu tarafından düzenlenen İhaleye Katılım Belgeleri Kontrol Tutanağına göre, sahip oldukları iş deneyim belgelerinin ihale komisyonunca uygun görüldüğü, ihalenin ihale komisyonu (Belediye Encümeni) tarafından ita amirinin onayına sunulduğu ve ita amiri tarafından onaylanarak en yüksek teklifi veren istekli S.Y ile 24.04.2015 tarihinde 5 yıllık sözleşme imzalandığı hususlarının Sayıştay Denetim Raporunda belirtildiği,
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Görevlilerin sorumluluğu” başlıklı 86’ncı maddesindeki; “İhale, muayene ve kabul komisyon veya heyetlerinin başkan ve üyeleri ile diğer ilgililer, görevlerini kanuni gereklere göre tarafsızlıkla yapmadıkları ve taraflardan birinin zararına yol açacak ihmal ve kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde haklarında disiplin cezası uygulanacağı gibi, fiil ve davranışlarının özelliğine göre ceza kovuşturması da yapılır. Ayrıca, tarafların bu yüzden uğradıkları zarar ve ziyan da kendilerine ödettirilir.” hükümlerinin uygulanmasının Başkanlık Makamının takdirinde olduğu,
Yükleniciye yükümlülüklerini yerine getirmesi için gerekli uyarıların yapıldığı, yükümlülüklerini yerine getirmediği için İdari Şartnameye göre her gün için onbinde üç oranında gecikme cezası uygulandığı ve cezalı çalışmaya devam ettiği, yüklenici tarafından sözleşme ve şartname hükümlerine göre yükümlülüklerin yerine getirilmemesinin devam etmesi durumunda, sözleşmenin feshi için gerekli idari ve hukuki işlemlerin başlatılacağı,
İfade edilmiştir.
Sonuç olarak kamu idaresi cevabında bulguda iki isteklinin de iş deneyim belgesine sahip olduğunu belirtilmiş ise de, söz konusu bulguda ifade ettiğimiz gibi Kent Mobilyaları yapılması, montajı, bakımı, onarımı ve yıllık bedel karşılığında reklam materyallerinin işletme
hakkının kiraya verilmesi işinde iki isteklinin ihaleye katıldığı, isteklilerden S.Y’ nin iş deneyim belgesine sahip olmadığı belirtilmiştir. Dolayısıyla bulgumuzda iki isteklinin de iş deneyim belgesine sahip olduğu ifadesi yer almamakta, tam tersine ihalenin iş deneyim belgesi olmayan istekli üzerinde bırakılması eleştiri konusu yapılmıştır. Nitekim söz konusu isteklinin iş deneyim belgesinin olduğuna dair herhangi bir kanıtlayıcı belge de tarafımıza sunulamamıştır.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun “İhaleye katılabilme şartları” başlıklı 5’inci maddesi ile ihalelere katılabilmek için gerekli nitelik ve yeterliği haiz bulunmak, istenilen teminat ve belgeleri vermenin zorunlu olduğu, “Açık teklif usulünde ihale” başlıklı 47’nci maddesi ile komisyon başkanının, isteklilerin belgelerini ve geçici teminat verip vermemiş olduklarını inceleyeceğini, kimlerin ihaleye katılabileceğini bildireceğini, katılamayacakların belge ve teminatlarının geri verileceği ihaleye giremeyeceklerin ihale yerinden çıkartılacağı, “Görevlilerin sorumluluğu” başlıklı 86’ncı maddesi ile İhale, muayene ve kabul komisyon veya heyetlerinin başkan ve üyeleri ile diğer ilgililer, görevlerini kanuni gereklere göre tarafsızlıkla yapmadıkları ve taraflardan birinin zararına yol açacak ihmal ve kusurlu hareketlerde bulunduklarının tespiti halinde haklarında disiplin cezası uygulanacağı gibi, fiil ve davranışlarının özelliğine göre ceza kovuşturması da yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
İdare tarafından isteklilerde belirli mali ve teknik yeterlik ve nitelikler aranabileceği, isteklilerin ise ihaleye katılabilmek için istenen teminat ve belgeleri eksiksiz olarak İdareye vermek zorunda olduğu anlaşılmaktadır. Kanunda yer alan ihaleye katılabilme şartlarını çeşitli sebeplerle yerine getiremeyen isteklilerin ihale dışı bırakılması ve ihalenin Kanun’un amir hükümlerine göre sonuçlandırılması gerektiği açık ve nettir. Ayrıca, ihale komisyonu başkanı ve üyelerinin ihale süreci ile ilgili görev ve sorumluluklarına da yerine getirmelidir.
Açıklanan sebeplerle ihale sürecinin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na aykırılık teşkil ettiği yönündeki değerlendirmelerimiz devam etmektedir.