Tezli ve tezsiz ikinci öğretim yüksek lisans harçlarında Üniversite personeli ile eş ve çocuklarına indirim yapıldığı tespit edilmiştir.

4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 1’inci maddesinde;

“Genel bütçeye dahil daireler ile katma bütçeli idareler, bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan fonlar, kefalet sandıkları, sosyal güvenlik kuruluşları, genel ve katma bütçelerin transfer tertiplerinden yardım alan kuruluşlar, kamu İktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile müesseseleri, il özel idareleri ve belediyeler İle bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmeler, özel bütçeli kuruluşlar, özelleştirme işlemleri tamamlanıncaya kadar, 24.11.1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanuna tâbi kuruluşlar ve özel hukuk hükümlerine tâbi, kamunun çoğunluk hissesine sahip olduğu kuruluşlar, kamu banka ve kuruluşları ile bunlara bağlı iş yerleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmaz....

24.2.1968 tarihli ve 1005 sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanun, 3.11.1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ve 12.4.1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun ücretsiz veya indirimli tarife uygulanması ile ilgili diğer hükümleri saklıdır

Cumhurbaşkanı birinci fıkra hükmünden muaf tutulacak kişi veya kurumlan tespit etmeye yetkilidir.…

Bu Kanunun yayımı tarihinden önce beşinci fıkrada belirtilen kanunlar dışında; kanun,

kanun hükmünde kararname, tüzük, yönetmelik, genelge ve benzeri düzenleyici işlemler ile diğer idari işlemlerle tesis edilmiş bulunan ücretsiz veya indirimli tarife uygulamalarına 31.12.2001 tarihinden itibaren son verilir."

Denilmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuatta yer aldığı üzere 1005, 2330 ve 3713 sayılı Kanunlar ile getirilen istisnalar ve Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek kişi veya kurumlar dışında, kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde, işletmecilik gereği yapılması gereken ticari indirimler hariç, herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanması mümkün değildir.

4736 sayılı Kanun’un 1’nci maddesinin birinci fıkrası hükmünden istisna kapsamında yararlanacakların tespitine dair yayımlanan 2002/3654 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında aynen “ Kamu kurum ve kuruluşlarının ürettikleri mal ve hizmetlerden ücretsiz veya indirimli olarak faydalanacakların tespitine ilişkin ekli Kararın yürürlüğe konulması; 8/1/2002 tarihli ve 4736 sayılı Kanunun 1’inci maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 28/1/2002 tarihinde kararlaştırılmıştır.

Madde 1 — Gaziler, şehit ve gazi, dul ve yetimleri, özürlüler, öğrenciler ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamındaki kişiler 8/1/2002 tarihli ve 4736 sayılı Kanunun 1’inci maddesinin birinci fıkrası hükmünden muaftır…”

Denilmiş ve günümüze değin bu Kararda 17 kez düzenleme yapılmıştır.

3654 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında muafiyet tanınan kişiler arasında “öğrenciler” de bulunmaktadır. Ancak burada geçen ve istisna kapsamında olan öğrencilerin, üniversitelerde eğitim öğretim gören öğrencileri kapsamadığı değerlendirilmektedir.

Anayasa’nın 42’nci maddesinde kimsenin eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamayacağı ifade edilerek öğrenim hakkının kapsamının kanunla tespit edilip düzenleneceği belirtilmiştir. Madde devamında Devletin; maddi imkânlardan yoksun başarılı öğrencilerin öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacı ile burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapacağı, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri alacağı hükme bağlanmıştır.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 46’ncı maddesi cari hizmet maliyetinin

hesaplanması, öğrenci katkı payları ve öğrenim ücretleri ile ilgili düzenlemeler içermektedir. Maddeye göre yükseköğretim kurumlarında öğrenci başına düşen cari hizmet maliyetleri, yükseköğretim programlarının özellikleri göz önüne alınarak Yükseköğretim Kurulunca hesaplanır. Öğrencilerden her bir dönem için birinci öğretimde öğrenci katkı payı, ikinci öğretim ve uzaktan öğretimde ise öğrenim ücreti alınır. Devlet tarafından karşılanacak kısım ile birinci öğretim, ikinci öğretim, açık ve uzaktan öğretim öğrencileri tarafından karşılanacak öğrenci katkı payı veya öğrenim ücretleri, öğrenci başına düşen cari hizmet maliyetleri göz önünde bulundurularak belirlenir. Cari hizmet maliyetinin öğrenciler tarafından karşılanacak kısmı dışında kalan miktarı, Devlet tarafından karşılanır. Devletçe karşılanan kısım cari hizmet maliyetinin yarısından az olamaz. Birinci öğretim, ikinci öğretim, açık ve uzaktan öğretim için Yükseköğretim Kurulu tarafından hesaplanan cari hizmet maliyetlerinin Devlet tarafından karşılanacak kısmı, öğrenciler tarafından karşılanacak katkı payları ve öğrenim ücretleri ile uygulamaya ilişkin usul ve esaslar, her yıl haziran ayı sonuna kadar Cumhurbaşkanınca belirlenir. Öğrenci katkı payı veya öğrenim ücretinden muaf tutulacaklar ile yabancı uyruklu öğrencilerden alınacak asgari öğrenim ücretlerinin tutarı Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenir.

Madde metninde öğrenci katkı payı veya öğrenim ücretinden muaf tutulacakların Cumhurbaşkanı kararıyla belirleneceği ifade edilmiş olup 3654 sayılı Bakanlar Kurulu Kararından muafiyet tanınan öğrencilerin, katkı payı veya öğrenim ücretinden muaf olacak üniversite öğrencileri olmadığı açıkça anlaşılmaktadır.

Nitekim 2021-2022 ve 2022-2023 eğitim-öğretim dönemleri için Cumhurbaşkanı Kararı ayrı ayrı yayımlanmış olup her iki Karar’da kimlerden öğrenci katkı payı/öğrenim ücreti alınmayacağı, kimlere indirim uygulanacağı sayılmıştır. Ayrıca uzaktan öğretim kapsamında lisansüstü eğitim gören öğrencilerden alınacak öğrenim ücretinin, tezsiz yüksek lisans programlarının ücretine tabi olduğu da belirtilmiştir. Anlaşılacağı üzere Cumhurbaşkanı Kararlarında ve 2547 sayılı Kanun’da Üniversitelere öğrenci öğrenim ücretlerinde indirim yapılmasına izin veren bir düzenleme bulunmamaktadır.

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Senatosunun 20.02.2020 tarih 2020/6-4 sayılı kararında; Üniversite personeli, eşi ve çocuklarına Sosyal Bilimler Enstitüsü bünyesinde açılan lisansüstü ikinci öğretim programları harç ücretlerinde yüzde 50 indirim yapılması kararlaştırılmıştır.

Sonuç olarak; Üniversitenin kendi personeli ve yakınlarına öğrenim ücretinde indirime gitmiş olmasının, 4736 sayılı Kanun’un 1’inci maddesine, 2547 sayılı Kanun’a, 3654 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına ve Cumhurbaşkanı Kararlarına aykırı olduğu değerlendirilmektedir.