İdarece ihalesi yapılarak serimi yapılan bazı asfalt işlerinde herhangi bir numune alınmadığı, sahada yapılan incelemeler sonucu alınan numunelerin ise ilgili işin teknik şartnamesine uygun olmadığı görülmüştür.

1. Serimi Yapılan Bazı Asfaltlardan Herhangi Bir Numune Alınmaması veya Geç Alınması

   İdarece ihalesi yapılarak serimi yapılan bazı asfalt işlerinde herhangi bir numune alınmadığı ve imalatın girdiği hakedişle birlikte verilmesi gereken kalite kontrol deneyleri ve testlerinin ise sonraki hakedişlerde verildiği görülmüştür.

   İdarece ihale edilen asfalt işlerinin Asfalt Uygulama Teknik Şartnamesinin 5’inci maddesinde; malzemeler ve uygulamaların Karayolu Teknik Şartnamesinde belirtilen standartlarda ilgili deney metotlarına; hazırlama, serme ve sıkılaştırma sıcaklığı şartlarına uygun olacağı, işin bu şartnamede belirtilen usul ve yöntemlerle yapıldığının ilgili testlerle kanıtlanacağı ve aksi durumda bedelinin ödenmeyeceği belirtilmektedir.

   Aynı Şartnamenin 6’ncı maddesinde ise, işin yapımı sırasında teknik şartnameye ve ilgili standartlara göre yapılması gerekli kalite kontrol deneyleri ve testlerinin yapılarak, düzenlenen deney ve test sonuçlarının hakediş dosyası ile birlikte idareye verileceği ifade edilmektedir.

   Yapılan incelemede; asfalt ihaleleri kapsamında serimi yapılan bazı mahallerden hiç numune alınmadığı, yapılan işlere ilişkin yaptırılan kalite kontrol deneyleri ve testlerinin ise hakediş dosyası ile birlikte İdareye teslim edilmeden Şartnameye aykırı olarak sonraki hakedişlerde verildiği görülmüştür. Sahada yapılan incelemelerde neticesinde, serimi yapılarak kalite kontrol deneyleri ve testleri yapılmayan bazı mahallerden karot örnekleri alınarak teste gönderilmiştir.

   Yukarıda yer verilen denetim tespiti üzerine, İdare tarafından özetle; ihalesi yapılarak serimi yapılan asfalt işlerinde, asfalt kazısı öncesi ve asfalt serimi imalatları sonrasında numune alınarak kalite kontrol deneyleri, sıkışma oranı tayini, elek analizi ve diğer testlerin gerçekleştirilmesine dikkat edildiği ifade edilmişse de yerinde yapılan denetimler esnasında gerekli karotların aldırıldığı ve hakediş ödemesi yapıldığı halde karot alınmayan mahallerin mevcut olduğu görülmüştür.

   Sonuç olarak, ilgili imalatlar sonunda kalite kontrol deneyleri ve testlerinin Şartnameye uygun olarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

2. Serilen Asfaltlardan Bazılarının Sıkışma Oranlarını Sağlamaması

İdarece ihalesi yapılıp 2023 yılında devam eden, 2022/425385 kayıt numaralı Avrupa Yakası 1, 3 ve 4. Bölge Genelindeki Yollarda Asfalt Kaplama-Yama Yapılması ile Baca-Izgara Yükseltme İşi ile 2022/413907 kayıt numaralı İstanbul Geneli Yollarda Kullanılmak Üzere Plent Altı Asfalt Temini, Nakli ve Serimi İşi kapsamında dökülen bazı asfaltlardan alınan karot numunelerinin sıkışma testlerini sağlamadığı görülmüştür.

İlgili işlerin Asfalt Betonu; (Aşınma-Binder-Temel) Karışımlarının Hazırlanması ve Malzeme Alımına Ait Teknik Şartnamenin 4’üncü maddesinde; karışımlara giren kırmataş gradasyon limitleri, taşın fiziksel ve kimyasal özellikleri, hazırlanma sıcaklıkları, serme ve sıkıştırma sıcaklıkları, kullanılan bitüm çeşitleri, yapılacak test ve deney sonuçlarının Karayolları Genel Müdürlüğü’ nün 2006 Yılı baskısı teknik şartnamesine uygun olacağı belirtilmektedir.

Karayolları Teknik Şartnamesinin 407.10.01 No.lu bölümünde ise;

“Bir günde imal edilen binder tabakası için ortalama sıkışma değeri %98, tek karot sıkışma değeri %96, aşınma için ise ortalama sıkışma değeri %98, tek karot sıkışma değeri

%97 den az olmayacaktır. Bu sıkışma değerlerinin sağlanamaması durumunda nedenleri araştırılacaktır. Sıkışmanın yetersiz olduğunun belirlenmesi durumunda hatalı imal edilmiş kısım gerekirse sökülüp yeniden yapılacaktır.” ibaresi yer almaktadır.

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Sözleşme ve eklerine uymayan işler” başlıklı 23’üncü maddesinde; yüklenici projelerde kendiliğinden hiç bir değişiklik yapamayacağı, proje ve şartnamelere uymayan, eksik ve kusurlu oldukları tespit edilen işleri yüklenici, yapı denetim görevlisinin talimatı ile belirlenen süre içinde bedelsiz olarak değiştirmek veya yıkıp yeniden yapmak zorunda olduğu, Aynı Şartnamenin “Hatalı, kusurlu ve eksik işler” başlıklı 24’üncü maddesinde ise; yapı denetim görevlisi, yüklenici tarafından yapılmış olan işin eksik, hatalı ve kusurlu olduğunu veya malzemenin şartnamesine uygun olmadığını gösteren delil ve emareler gördüğü takdirde, gerek işin yapımı sırasında ve gerekse kesin kabule kadar olan sürede bu gibi eksiklerin, hataların ve kusurların incelenmesi ve tespiti için gerekli görülen yerlerin kazılmasını ve/veya yıkılıp yeniden yapılmasını yükleniciye tebliğ edeceği, sorumluluğu yükleniciye ait olduğu anlaşılan hatalı, kusurlu ve malzemesi şartnameye uymayan işlerin bedelleri, geçici hakedişlere girmiş olsa bile, yüklenicinin daha sonraki hakedişlerinden veya kesin hakedişinden ya da teminatından kesileceği belirtilmektedir.

Asfalt Uygulama Teknik Şartnamesinin 5’inci maddesinde de malzemeler ve uygulamalar Karayolları Teknik Şartnamesinde belirtilen standartlarda ilgili deney metotlarına; hazırlama, serme ve sıkılaştırma sıcaklığı şartlarına uygun olacağı, işin bu şartnamede belirtilen usul ve yöntemlerle yapıldığının ilgili testlerle kanıtlanacağı ve aksi durumda bedelinin ödenmeyeceği belirtilmektedir.

Yukarıda Şartname ve mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere; serimi yapılan işlerin belirtilen şartnamelere uygun olarak yapılacağı, 1 günde imal edilen binder tabakası ve aşınma asfaltı için ortalama sıkışma değerinin %98 den az olmayacağı, yüklenicinin proje ve şartnamelere uymayan, eksik ve kusurlu oldukları tespit edilen işleri bedelsiz olarak değiştirmek veya yıkıp yeniden yapmak zorunda olduğu, yapı denetim görevlisince eksiklerin, hataların ve kusurların incelenmesi ve tespiti için gerekli görülen yerlerin kazılmasını ve/veya yıkılıp yeniden yapılmasını yükleniciye tebliğ edeceği ve bedelinin ödenmeyeceği anlaşılmaktadır.

İdareye ait hesap ve işlemlerin incelenmesi aynı zamanda yerinde yapılan denetimler neticesinde; serimi yapılan asfaltlardan karot örnekleri alınarak İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İnşaat fakültesi Yol ve Bitüm Laboratuvarına gönderilerek karot birim ağırlık ve sıkışma sonuçları incelenmiş, ilgili test analiz raporunda serimi yapılan alanlarda gerekli sıkışmanın sağlanmadığı, Şartnamede belirtilen “1 günde imal edilen binder tabakası için ortalama sıkışma değeri %98, tek karot sıkışma değeri %96, aşınma için ise ortalama sıkışma değeri %98, tek karot sıkışma değeri %97 den az olmayacaktır.” hükmünün sağlanamadığı görülmüştür.

İlgili test sonuçları sonucu sıkışma oranları aşağıdaki tabloda detayları ile birlikte gösterilmiştir.

‌Tablo 14: Karot Numuneleri Test Sonuçları

Yukarıda yer verilen denetim tespiti üzerine, İdare tarafından özetle; numuneler üzerinde yapılan test sonuçlarına göre teknik şartnamesine uygun olmadığı anlaşılan çalışmalar için yüklenici firmalardan ilgili caddelerin bedelsiz olarak gerekli onarımların yapılması istendiği veya hakedişi üzerinden metrajı kesildiği ifade edilse de incelenen ihale dosyasından daha önce hiç numune alınmadığı görülmüş, yerinde yapılan denetimler sonucu karotlar alınarak analize gönderilmiş ve karot numune sonuçlarının ise gerekli şartları sağlamadığı gelen analiz raporundan anlaşılmıştır.

Sonuç olarak, ilgili asfalt serim imalatlarının şartnamesine uygun olarak yerine getirilmesi gerekmektedir.