Amortisman işlemlerinin mevzuata uygun olarak yapılmaması ve muhasebeleştirilmemesi nedeniyle mali tabloların, haklar hesabında takip edilen varlıkların faydası tükenen kısmına ve bu suretle oluşan gidere ilişkin bilgi sunmadığı görülmüştür.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 29’uncu maddesinde; amortisman işlemi, kamu idaresi hesaplarında yer alan duran varlıkların maliyetinin varlığın yararlanma ya da itfa süresine sistemli bir biçimde dağıtılması ve ilgili yıla düşen tutarın gider olarak muhasebeleştirilmesini ifade edecek şekilde tanımlanmıştır. Anılan maddede ayrıca amortismana tabi varlıkları ve bunlara ilişkin esas ve usulleri belirleme yetkisi, Hazine ve Maliye Bakanlığına tanınmıştır. Bu yetkiye istinaden yürürlüğe konulan Muhasebat Genel

Müdürlüğü 47 Sıra No.lu Amortisman ve Tükenme Payları Genel Tebliği’nin 6’ncı maddesinde, maddi olmayan duran varlıklar için yılsonunda ayrılması gereken amortisman oranı %100 olarak belirlenmiştir.

Dolayısıyla maddi olmayan duran varlık hesap grubunda yer alan ve Belediyenin hukuki tasarrufunda bulunan ya da belirli alanlarda tanınan kullanma ve yararlanma gibi hak ve yetkiler dolayısıyla yapılan ve ekonomik değer taşıyan harcamaların takip edildiği 260 Haklar Hesabında kayıtlı tutarlara yılsonunda %100 amortisman ayrılması gerekmektedir.

Haklar hesabında takip edilen varlıklara ayrılan amortismanın muhasebeleştirilmesine ilişkin düzenleme, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 215’inci maddesinde yer almaktadır. Anılan madde hükmü uyarınca haklara ayrılacak amortisman tutarlarının; bir yandan 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabına alacak, diğer taraftan 630 Giderler Hesabına borç kaydedilmesi gerekmektedir.

Öte yandan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 346’ncı maddesinde yer alan, açılış bilançosuna dâhil edilmemiş olan yükümlülüklerin envanteri yapıldıkça belirlenen değerinin ilgili hesaba ve 500 Net Değer Hesabına kaydedileceği hükmü gereğince önceki yıllarda ayrılması gereken ancak ayrılmamış olan birikmiş amortisman tutarlarının, 268 ve 500 nolu hesaplar aracılığıyla muhasebe kayıtlarına alınması gerekmektedir.

Ancak yapılan incelemelerde; 260 nolu hesapta kayıtlı toplam 2.813.731,25 TL tutarında hak niteliğinde varlık bulunmasına karşın bunlara ilişkin amortisman işlemlerinin yapılmadığı görülmüştür. Bu tutarın 1.143.183,27 TL’si geçmiş yıllarda edinilen haklara ilişkin olduğundan 268 ve 500 nolu hesaplar aracılığıyla muhasebeleştirilerek bilançoda raporlanması gerekmektedir. Faaliyet dönemi olan 2018 yılı içerisinde edinilen 1.670.547,98 TL tutarındaki varlığın ise tamamına amortisman ayrılarak 630 nolu hesap ile faaliyet gideri kapsamında raporlanması gerekmektedir.

Sonuç olarak haklar hesabında takip edilen maddi olmayan duran varlıkların tükenme payını gösteren amortisman işleminin muhasebeleştirilmemesi nedeniyle 2018 yılı Bilançosunda 268 nolu hesap 2.813.731,25 TL ve 500 nolu hesap 1.143.183,27 TL; Faaliyet Sonuçları Tablosu ise 1.670.547,98 TL eksik bilgi sunmaktadır.

Kamu idaresi cevabında; “Bulguda belirtildiği üzere gerekli düzeltme kaydı yapılarak MİF ekte sunulmuş olup bundan sonraki süreçte bulgu konusu ile ilgili gerekli hassasiyet gösterilerek işlemler yapılacaktır.” denilmiştir.

Sonuç olarak İdare tarafından verilen cevapta, hesap hatalarının 2019 yılı itibarıyla düzeltildiği ifade edilmişse de düzeltme işlemi 2018 yılını kayıtlarını etkilemediğinden mali tabloların, bahse konu hesaplara ilişkin eksik bilgi sunduğu yönündeki değerlendirmemiz devam etmektedir.