Kamu İdaresinin 250 Arazi ve Arsalar Hesabı’nda yer almayan taşınmazların satışlarında, satışa konu olan taşınmazın satış bedeli üzerinden ilgili varlık hesabına giriş kaydı yapıldıktan sonra aynı bedel ile taşınmazın satış kaydının yapıldığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin maddi duran varlıkların satılmasını düzenleyen 187’nci maddesinin (d/1) bendinde; amortisman ayrılmış olan varlıkların net değeri, kayıtlı değerden ayrılmış amortismanlar düşüldükten sonra kalan tutar olduğu belirtilmiştir. Maddi duran varlıkların satış işlemleri sırasında; amortismana tabi olanlarda net değeri, diğerlerinde kayıtlı değeri ile satış bedeli arasında fark olması durumunda, öncelikle oluşan olumlu veya olumsuz, ilgili varlık hesabı ve gelir veya gider hesaplarına

kaydedilerek satış işleminin muhasebeleştirileceği düzenlenmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 250 Arazi ve Arsalar Hesabı’na ilişkin “Hesabın İşleyişi” başlıklı 189’uncu maddesinde; satılan arsa ve arazilerin, kayıtlı değeri bu hesaba, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumlu fark ise 600 Gelirler Hesabı’na alacak; satış bedelinin 100 Kasa Hesabı veya 102 Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumsuz farkın ise 630 Giderler Hesabı’na borç; diğer taraftan satış bedeli 800 Bütçe Gelirleri Hesabı’na alacak, 805 Gelir Yansıtma Hesabı’na borç kaydedileceği hükmü yer almaktadır.

Yönetmelik’e göre; satılan arazi ve arsaların kayıtlı değeri 250 Arazi ve Arsalar Hesabı’na alacak, satış bedeli ile kayıtlı değer arasında olumlu fark var ise 600 Gelirler Hesabı’na alacak, olumsuz fark var ise 630 Giderler Hesabı’na borç kaydı yapılmak suretiyle muhasebe kaydı gerçekleştirilecektir.

Yapılan incelemede; 2022 yılında envanteri yapılan arsa ve arazilerin toplam 597.145.266,16 TL olduğu ve envanter sonrası satışa konu olan taşınmazların, satış bedeli üzerinden ilgili varlık hesabına giriş kaydı yapıldıktan sonra aynı bedel üzerinden taşınmazın satış kaydının yapılması dolayısıyla taşınmaz satışından elde edilen karın 600 Gelirler Hesabı’na alacak kaydı ile kaydedilmemesi sonucunda idarenin faaliyet sonuçları tablosunda yer alan 600 Gelirler Hesabı’nın eksik gösterildiği değerlendirilmektedir.

Arazi ve arsa satışlarında taşınmaz çıkışının kayıtlı bedel üzerinden yapılarak satış sonucu oluşan karın 600 Gelirler Hesabı’nda, zarar oluşmuş ise 630 Giderler Hesabı’nda izlenmesi gerekmektedir.