Kurumun yetki ve imtiyazında olan toplu taşıma hizmetlerine ilişkin olarak otobüs hatlarının kiraya verilmesi işleminin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na uygun yapılması gerekmektedir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 1’inci maddesinde belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun’a göre yapılacağı, "Tanımlar" başlıklı 3’üncü maddesinde idarenin; ihaleyi yapan daire, kurum ve kuruluşları ifade ettiği, "İhalelerde kapalı teklif usulünün esas olduğu" başlıklı 36’ncı maddesinde ise 1’inci maddede yazılı işlere ilişkin ihalelerde, tekliflerin gizli olarak

verilmesini sağlayan kapalı teklif usulünün esas olduğu, diğer usullerin ancak ilgili maddelerde yazılı şartların gerçekleşmesi durumunda yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.

Kanun’un 3’üncü maddesinde de ifade edildiği üzere Kanun’a tabi kurum ve kuruluşlar genel olarak ‘idare’ olarak tanımlanmış ve bu ifade Kanun’un birçok maddesinde yerini bulmuştur.

Pazarlık usulüyle yapılabilecek işler Kanun’un 51’inci maddesinde bentler halinde tek tek sayılmıştır. Bu maddenin (g) bendinde: “Kullanışlarının özelliği, idarelere yararlı olması veya ivediliği nedeniyle kapalı veya açık teklif yöntemleriyle ihalesi uygun görülmeyen, Devletin özel mülkiyetindeki taşınır ve taşınmaz malların kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi,” işinin pazarlık usulü ile yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.

Kanun’un diğer maddelerinde ifade edilen "idare" kavramı yerine 51’inci maddesinde "Devlet" kavramı kullanılmıştır. Aynı Kanun’un diğer maddelerinde, hatta aynı maddenin diğer bentlerinde Kanun’a tabi kurumlar için idare kavramı kullanılırken (g) bendinde “idarelerin özel mülkiyetinde" kavramı yerine "Devletin özel mülkiyetinde" ve "Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan" kavramlarının kullanılması idare kavramından başka bir mana ve içeriği ifade ettiğini açıkça göstermektedir.

Belediyelerin 2886 sayılı Kanun’un 51’inci maddesinin (g) bendi uyarınca ihale yapamayacağına ilişkin birçok Danıştay Kararı da bulunmaktadır. Örneğin bir idare mahkemesi belediyenin 2886 sayılı Kanun’un 51’inci maddesinin (g) bendi uyarınca pazarlık usulü ile turizm amaçlı tesis yapılmak ve işletilmek üzere mülkiyetin gayri ayni hak tesis edilmek suretiyle (daimi ve sürekli üst hakkı kurulmak suretiyle) 30 yıllığına kiralanmasına ilişkin belediye encümen kararını, mülkiyeti belediyelere ait taşınmazların 2886 sayılı Yasa'nın 51’inci maddesinin (g) bendi kapsamında kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi yoluyla devrinin olanaklı olmadığı gerekçesi ile iptal etmiş, söz konusu karar Danıştay 13. Dairesinin 21.10.2008 tarih ve 2007/4476 E., 2008/6874 K. sayılı ilamı ile onanmıştır.

Ayrıca, 5393 sayılı Belediye Kanunu uyarınca Belediye; Belde sakinlerinin mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idarî ve malî özerkliğe sahip ve “Devlet” tüzel kişiliğinden

ayrı bir kamu tüzel kişiliğini ifade etmektedir.

Kaldı ki otobüs hatlarının kiraya verilmesi işlemi, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 51/g maddesinde belirtilen taşınır ve taşınmaz malların kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisinden biri olmayıp, idarenin yetki ve imtiyazında olan toplu taşıma hizmetlerine ilişkin hakkın devredilmesidir. Dolayısıyla otobüs hatlarının kiraya verilmesi işlemi, anılan Kanunun 51/g maddesinin kapsamı dışındadır.

Kurum tarafından on adet yeni otobüs hattının kiraya verilmesi işleminde, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 36’ncı maddesinde yer alan tekliflerin gizli olarak verilmesini sağlayan kapalı teklif usulüne aykırı olarak aynı kanunun 51’inci maddesinin (g) bendinde belirtilen pazarlık usulünün kullanıldığı görülmüştür.

2886 sayılı Kanun’un 51’inci maddesinin (g) bendinde belirtilen Devletin özel mülkiyetindeki taşınmaz kavramının, hazinenin özel mülkiyetinde olan taşınmazları ifade ettiği açıktır. Dolayısıyla Kurumun söz konusu maddeden yararlanarak yapmış olduğu pazarlık usulü ile işletme hakkının devri mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Belediyemize ait Toplu Taşıma Hattı Kiralama İşi 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na göre yapılmıştır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun I 'inci maddesinde belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun'a göre yapılacağı, “Tanımlar” başlıklı 3'üncü maddesinde idarenin; ihaleyi yapan daire, kurum ve kuruluşları ifade ettiği bilinmektedir. Ancak I. Madde de 36. Maddenin uygulanması ile ilgili açık bir ifade bulunmamaktadır. 36. Maddeye bakıldığında da “51 inci maddede sayılan işler pazarlık” usulüyle yapılabilir ibaresi bulunmaktadır. Buna istinaden 51’inci maddenin kullanılmasında herhangi bir sakınca görülmediğinden ihale usulü 51 (g) ve 51 (i) maddeleri seçilerek yapılmıştır.

Kanun'un 3 'üncü maddesinde Kanun'a tabi kurum ve kuruluşlar genel olarak 'idare' olarak tanımlandığı görülmüş ve bu doğrultuda ihale usulü seçilmiştir.

İdaremize ait Toplu Taşıma Hattı Kiralama İşi Kanunun 51’inci maddesinin (g); “Kullanışlarının özelliği, idarelere yararlı olması veya ivediliği nedeniyle kapalı veya açık teklif yöntemleriyle ihalesi uygun görülmeyen, Devletin özel mülkiyetindeki taşınır ve taşınmaz malların kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi” ve (i) ; “Özellikleri nedeniyle belli isteklilere yaptırılmasında yarar görülen her türlü hizmet, eğitim,

araştırma, etüt ve proje, planlama, müşavirlik, keşif, harita, fotoğraf, film, baskı, sergileme, kontrol, muayene işleri ile teknik, fikri ve güzel sanatlarla ilgili çalışmayı gerektiren diğer işler” bentleri idare ve devlet ayrımı gözetilmeksizin düşünülerek ayrıca 36’ncı maddenin kesinliği hakkında çok açık ifade bulunmadığından bahse konu kiralama işi 51 (g) ve (i) bentlerine istinaden 3 yıl süreli ihale edilmiştir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi tarafından gönderilen cevapta, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 36’ıncı maddesinde, Kanun’un 51’inci maddesinde sayılan işlerin pazarlık usulüyle yapılabileceği ibaresi bulunması nedeniyle, Kanun’un 51’inci maddesinin kullanılmasında herhangi bir sakınca görülmediğinden ihale usulü olarak 51/g ve 51/i maddelerinin kullanıldığı, Kanun'un 3 'üncü maddesinde, Kanun'a tabi kurum ve kuruluşlar genel olarak 'idare' olarak tanımlandığı ve bu doğrultuda ihale usulünin seçildiği ifade edilmiştir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 51’inci maddesinin (g) bendinde: “Kullanışlarının özelliği, idarelere yararlı olması veya ivediliği nedeniyle kapalı veya açık teklif yöntemleriyle ihalesi uygun görülmeyen, Devletin özel mülkiyetindeki taşınır ve taşınmaz malların kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi,” işinin pazarlık usulü ile yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.

Otobüs hatlarının kiraya verilmesi işlemi, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 51/g maddesinde belirtilen taşınır ve taşınmaz malların kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisinden biri olmayıp, idarenin yetki ve imtiyazında olan toplu taşıma hizmetlerine ilişkin hakkın devredilmesidir. Dolayısıyla otobüs hatlarının kiraya verilmesi işlemi, anılan Kanunun 51/g maddesinin kapsamı dışındadır.

Ayrıca Otobüs hatlarının kiraya verilmesi işlemi, Mezkur Kanun'un (i) bendinde belirtilen işler kapsamında da yer almamaktadır.

2886 sayılı Kanun’un 51’inci maddesinin (g) bendinde belirtilen Devletin özel mülkiyetindeki taşınmaz kavramının, hazinenin özel mülkiyetinde olan taşınmazları ifade ettiği açıktır. Dolayısıyla söz konusu maddeden yararlanarak pazarlık usulü ile idarenin yetki ve imtiyazında olan toplu taşıma hizmetlerine ilişkin hakkın devredilmesi mevzuata aykırı olup, söz konusu işin doğru usullerle ihale edilmesi gerekmektedir.