Hazineye ait taşınmazların satış bedellerinin tahsil edilen kısmından, Hazine tarafından fona aktarılması için gönderilen %10 payın 775 sayılı Gecekondu Kanunu hükümlerine göre oluşturulması gereken fon hesabına yanlış aktarıldığı, fon hesabına gelen tutarların gelir olarak kaydedilerek amacı dışında kullanıldığı görülmüştür.

4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un “Taksitle ödeme, satış bedelinden pay verilmesi, belediyelere devir” başlıklı 5’inci maddesinde, “… Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satış bedellerinin tahsil edilen kısmından öncelikle yerinde

muhafaza edilemeyen yapıların tasfiyesinde kullanılmak şartıyla % 10'u, ilgili belediyelerin 20.7.1966 tarihli ve 775 sayılı Kanun hükümlerine göre oluşturulan fon hesabına aktarılır. Kalan kısmından ise ilgili belediyeye % 30, varsa büyükşehir belediyesine % 10 oranında pay verilir. ...Bu paylar tahsilini takip eden ayın yirmisine kadar ilgili idarelerin hesaplarına aktarılır. …” denilmektedir.

2017-2020 dönemleri dikkate alınarak yapılan incelemede, 4706 sayılı Kanun’un 5’inci maddesi kapsamında yapılan satışlardan Belediyeye aktarılması gereken payların tahakkuk ve takibine ilişkin Belediye tarafından hatalı işlem yapıldığı görülmüştür. Kurumda Bankada açılmış bir gecekondu hesabı olmasına karşın gelen tutarlar doğru olarak bu hesaba aktarılmamıştır. Belediyeye Defterdarlık, Hazine ve Maliye Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü ve İlçe Mal Müdürlükleri tarafından taşınmaz satışından elde edilen paylar yollanmaktadır. Defterdarlık ile yapılan yazışma sonucunda 2017 ve 2018 yıllarında sırasıyla 554.774,87 TL ve 1.231.290,30 TL pay gönderildiği ve bu tutarlarında da belediyedeki kayıtlı tutarlarla aynı olduğu görülmüştür. 2019 yılında ise defterdarlık tarafından belediyeye 397.016,37 TL gönderildiği ancak belediyede kayıtlarında 297.132,96 TL olduğu görülmüştür. 2019 yılında 99.883,41 TL fark oluştuğu görülmektedir. Bu farkın sebebi de gönderilen tutarların bir kısmının ilgili fon hesabı yerine diğer banka hesaplarına kaydedilmiş olmasıdır. 2020 yılı içinse Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü tarafından toplam 392.017,28 TL gönderildiği ancak söz konusu tutarların fon hesabı yerine belediyenin gelir amaçlı kullandığı hesaplara kaydedildiği görülmüştür.

775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun “Fonların teşkili ve kullanılması” başlıklı 12’nci maddesinde, belirtilen kaynaklardan sağlanacak gelirlerin, Türkiye Emlak Kredi Bankasında, ilgili belediyeler adına açılacak özel hesaplarda toplanacağı, 13’üncü maddesinde ise bu fonlarda toplanan paraların nerelerde kullanılması gerektiği açıklanmıştır. 775 sayılı Kanun’un 13 üncü maddesinde; “Buna göre 12’nci madde gereğince teşkil edilen fonda toplanan paralar, belediyelerce, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının izni alınmak şartıyla:

1. Bu kanundaki amaçlarda kullanılmak üzere arsa sağlanmasında, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca onanan plan ve projelere göre halk konutu, nüve konut veya geçici misafir konutu yapılmasında,

   
   

2. Islah olunacak gecekondu bölgeleri ile yeniden tesis edilecek önleme bölgelerinin yol, meydan, kanalizasyon, su, elektrik ve benzerleri gibi kamu hizmet ve tesislerinin Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca onanan projelerine göre yapılmasında veya onarılmasında,

3. Kendi bütçe imkânlarıyla karşılanamayan ve fakat bu kanun gereğince yapılması gereken tespit, harita alımı, plan ve projelendirme hizmetlerinde kullanılır” denilmektedir.

İlgili fonda biriken paralar 775 sayılı Kanun’un 13 üncü maddesinde açıklanan yerlerde kullanılabilecek, bunun dışındaki yerlerde kullanılamayacaktır. Belli bir fona tahsis niteliğinde olan bu gelirin 775 sayılı Kanun’un 13'üncü maddesinde belirtilen yerlere harcanması gerekirken normal bir gelir gibi kayıtlara alınıp amacı dışında harcanmıştır.

4706 ve 775 sayılı Kanun’da belirtildiği üzere fon hesabına gelen payların bu hesaba doğru şekilde yatırılması, takip edilmesi, fonda biriken tutarın amacına uygun olarak kullanılması gerekmektedir.