Manisa Büyükşehir Belediyesi Manisa Su ve Kanalizasyon İdaresinin (MASKİ) 2018 yılı mali tablolar ve eki belgelerinin incelenmesinde; tapuda kayıtlı taşınmazların “Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik” hükümlerine göre yapılan kayıtlardaki değerleri ile muhasebe kayıtlarında tutarlılığın sağlanamadığı görülmüştür.

Kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanımında bulunan taşınmazların kaydına ve icmal cetvellerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar, 02.10.2006 tarih ve 26307 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 13.09.2006 tarih ve 2006/10970 sayılı “Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik” ile düzenlenmiştir.

Anılan Yönetmelik’in taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleriyle ilgili görev, yetki ve sorumluluklarını düzenleyen 6’ncı maddesinde;

“(1) Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri ile görevli birim ve personel;

1. Kayıtların mevzuata uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasını ve bu kayıtlara ilişkin bilgisayar programı, defter ve belgelerin denetime hazır şekilde muhafaza edilmesini sağlamakla,

   
   

2. Herhangi bir nedenle görevlerinden ayrılmaları durumunda kayıt, defter ve belgelerini devir ve teslim etmek, göreve başladıklarında devir ve teslim almakla,

   
   

3. (Değişik: 3/6/2014-2014/6455 K.) Yapılan kayıt ve işlemlerden dolayı harcama

yetkililerine karşı sorumlu olup, bu Yönetmelik ve ilgili mevzuatı gereğince harcama yetkilisi adına hazırlayacakları Ek 1’deki Kayıt Planına göre oluşturulan formları, en geç yedi gün içinde muhasebe hizmetlerini yürüten muhasebe birimine ve mali hizmetler birimine; işlemin yapıldığı ayı takip eden ay sonuna kadar, Aralık ayı içinde işlem yapılanlar ise aynı ayın sonuna kadar, maliki kamu idaresine göndermekle, yükümlüdür.”

Denilmektedir.

Yönetmeliğin 7’ inci maddesinde ise, taşınmazların kayıt şekli açıklanmıştır.

Söz konusu Yönetmelik’ in 5’ inci maddesine göre, mevcut taşınmazların kayıtlarının 31.12.2017 tarihine kadar yapılması gerekmektedir.

Manisa Büyükşehir Belediyesi MASKİ’ nin 31.12.2018 tarihine kadar anılan Yönetmelik hükmü gereği;

• Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar Formu (Ek 2),

  
  

• Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar Formu (Ek 3),

  
  

• Sınırlı Aynı Hakları İle Kişisel Haklar ve Tahsis Formu –Belediyeler (Ek 6),

  
  

• Sınırlı Aynı Hakları İle Kişisel Haklar ve Tahsis Formu –Hazine (Ek 6),

formlarının hazırladığı görülmüştür. Kurumun orta malları olmadığı için “Orta Malları Formu (Ek 4)” düzenlenmemiştir.

31.12.2018 tarihi itibariyle, MASKİ ’nin 730 taşınmazı bulunmakta ve Tapuda kayıtlı olan taşınmazlar formunda 30.356.940,64 TL değerle yer almaktadır. Kurumun 2018 yılsonu bilançosundaki taşınmazların değeri, aşağıda tabloda gösterildiği üzere toplam 464.404.092,57 TL’dir. Bu durumda taşınmaz kayıtları ile muhasebe kayıtları arasında 434.047.151,93 TL fark oluşmaktadır. Kayıtlar arasındaki farklılığın ortadan kaldırılması ve taşınmazların gerçek durumunun muhasebe kayıtlarına yansıtılması gerekmektedir.

Yukarıda açıklandığı üzere MASKİ anılan yönetmelik hükümlerine uygun olarak, taşınmaz kayıt ve kontrol işlemlerini 31.12.2018 tarihine kadar tamamlamıştır. Ancak, taşınmaz kayıt ve kontrol işlemlerindeki ve muhasebe kayıtlarındaki değerler arasında tutarlılık sağlanamamıştır. Kurum taşınmazlarının “Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin

Yönetmelik” göre yapılan kayıtları ile muhasebe kayıtları arasındaki tutarlılığın sağlanması uygun olacaktır.

Tablo 18 : MASKİ Emlak ve İstimlak Daire Başkanlığı Taşınmaz İcmal Tablosu

Tablo 19 : 31.12.2018 tarihli Bilançoda Yer Alan Taşınmazlar

Kamu idaresi cevabında; Aynen, “Emlak ve İstimlak Dairesi Başkanlığınca, Kamu Taşınmazlarının Kaydına İlişkin Yönetmelikte belirlenen esaslara göre, mevcut taşınmazların kayıt altına alınma ve adı geçen Yönetmeliğin ekli cetvellerinde belirtilen ayrımlara göre işlenerek muhasebe birimine gönderilme işlemleri tamamlanmıştır. Kayıtlarda oluşan değişiklikler de Yönetmelik gereği yine belirlenen süreler içerisinde bildirilmeye devam edilmektedir.

17 numaralı Bulguda belirtilen uyumsuzluğun ana sebebinin, mali mevzuat açısından muhasebe kayıtlarının oluşturulma esasları ile Kamu Taşınmazlarının Kaydına İlişkin Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasında senkronizasyon olmamasından kaynaklandığı değerlendirilmektedir. Örneğin; Yönetmelik hükümleri gereği iz bedeli üzerinden takip edilmesi zorunlu olan bir taşınmazın, mali mevzuat açısından maliyet bedeli ile kayıt altına alınması gerekmektedir.

Tabloda gösterilen taşınmaz kayıtları ile muhasebe kayıtları arasındaki farkın diğer bir nedeni ise, Geçici Kabul Tutanağı düzenlenmiş olan yatırım harcamalarının muhasebe kayıtlarına yansımış olduğu halde, taşınmaz kayıtlarına yansımamış olmasından kaynaklanmaktadır. Taşınmaz kayıtlarına yansıtılması için ilgili birim tarafından çalışmalara devam edilmektedir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Denetlenen kurum tarafından bulgumuzda tespit ettiğimiz hususlar benimsenmiş, önerilerimiz doğrultusunda, taşınmazlar kayıtlarındaki farklılıkların düzeltilmesi ve muhasebe kayıtlarına yansıtılması için çalışmalar yapılmıştır. Bu çerçevede, tapuda kayıtlı taşınmazların “Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmeliğe” uygun olarak kayıt edilme işlemi 31.12.2018 itibariyle tamamlanmıştır.

Ancak Yönetmelik hükümleri gereği iz bedeli üzerinden takip edilmesi zorunlu olan bir taşınmazın, mali mevzuat açısından maliyet bedeli ile kayıt altına alınması nedeniyle, taşınmaz kayıt sistemi ile muhasebe kayıtlarındaki değerler arasındaki tutarlılık sağlanamamıştır. Bu durum, taşınmazların gerçek durumunun Kurum bilançosunda yer alan 250 Arazi ve Arsalar Hesabı, 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ve 252 Binalar Hesabına doğru bir şekilde yansıtılamamasına yol açmaktadır.

Taşınmaz kayıtları ile muhasebe kayıtları arasında farklılıkların düzeltilebilmesi için taşınmaz bedellerine ilişkin “Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik” ile “Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği” hükümlerinin uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir. Anılan yönetmelik hükümlerindeki uyumsuzluğun giderilmesi için ilgili mercilere yazılması uygun olacaktır.