Belediye mülkiyetinde bulunan taşınmazların 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri gereğince ihale suretiyle kiralanması yerine, işgaline süreklilik kazandırılarak ecrimisil karşılığında kullandırıldığı ve kayıtlara alınan ecrimisil alacaklarının tahsilat oranının düşük düzeyde kaldığı görülmüştür.

2886 sayılı Kanun’un “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde, belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütüleceği hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanun’un “Ecrimisil ve Tahliye” başlıklı 75’inci maddesinde; “Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz (1) malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz. …

Kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır.

İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir. …

hükümleri yer almaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinde, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75’inci maddesinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı ifade edilmiştir.

2886 sayılı Kanun’un yukarıdaki hükümlerinden anlaşılacağı üzere; devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine fuzuli şagilden, bedeli idarece oluşturulacak komisyonca tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenmesi ve mülki idare amirine başvurularak işgal edilen taşınmazın 15 gün içerisinde tahliyesinin ve idareye tesliminin sağlanması gerekmektedir. Aynı hükümler, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15’inci maddesi gereği belediye taşınmazları için de geçerlidir.

Taşınmaz malları işgal eden fuzuli şagil durumundaki kişilerden ecrimisil alınması, söz konusu taşınmazların sürekli bir şekilde ecrimisil tahsil edilerek idare edilebileceği anlamına gelmemektedir. Zira ecrimisil uygulaması, hukuka aykırı bir yararlanmadan dolayı taşınmazı işgal eden kişiden alınan bir tazminattır. Bir kamu taşınmazının kiralama ya da idare etme usulü ve yöntemi değildir. Tam aksine, kamu malını korumaya yönelik bir yaptırımdır. 2886 sayılı Kanun’da; işgal edilen taşınmazın mülki idare amirine başvurularak 15 gün içerisinde tahliyesinin ve idareye tesliminin sağlanmasına yönelik düzenleme de ecrimisilin bir kiralama yöntemi olmadığını açıkça göstermektedir.

Belediye tarafından ecrimisil karşılığı kullandırılan taşınmazların yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri doğrultusunda tahliyesinin sağlanması; kiralanabilir nitelikte ise 2886 sayılı Kanun çerçevesinde yapılacak ihaleyle kiraya verilmesi; ayrıca hali hazırda devam eden işgaller için tahakkuk kaydı yapılan ecrimisilin tahsilat oranlarının yükseltilmesine yönelik çalışma yapılması gerekmektedir.

Kamu İdaresi cevabında; 2020 - 2021 yıllarında kira sözleşmesi biten ve pandemi koşullarının etkilediği bazı esnaf guruplarının kullandıkları kiralık taşınmazların sözleşme süreleri, ilgili kararnameler doğrultusunda uzatıldığı, pandemiden etkilenmeyen kısıtlı taşınmazların kiralama işlemlerinin yapıldığı, pandemiden etkilenen grupların taşınmaz kiralama işlemlerinin yapılamaması sebebiyle 2022 yılına kadar ecrimisil uygulama zorunluluğu oluştuğu, ecrimisil durumuna düşen taşınmazların 2022 yılında kiralama

işlemlerine başlanıldığı bildirilmiştir. Ancak yapılan işlemler 2021 yılı mali tablolarını etkilemediği için bulguda belirtilen hataya neden olduğuna ilişkin değerlendirmemiz devam etmektedir.

2021 yılı Bütçe Gelir Kesin Hesap Cetveline göre; hali hazırda devam eden işgaller için 12.691.195,61 TL’si 2020 yılından devreden tahakkuk ve 1.047.927,93 TL’si 2021 yılı tahakkuku olmak üzere toplam 13.739.123,54 TL’lik ecrimisil alacağının yalnızca 688.729,98TL’sinin tahsil edildiği, kalan 13.050.393,56 TL’nin 2022 yılına devrettiği ve tahsilat oranının % 5 düzeyinde gerçekleştiği, dolayısıyla tahsilatların yeterli düzeyde yapılmadığı tespit edilmiştir.