Elden çıkarılan taşınmazlara ilişkin muhasebe kayıtlarının hatalı yapıldığı görülmüştür.

1. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 25 Maddi duran varlıklar hesap grubuna ilişkin işlemlerin düzenlendiği 187’nci maddesinde maddi duran varlıkların satış işlemleri sırasında; amortismana tabi olanlarda net değeri, diğerlerinde kayıtlı değeri ile satış bedeli arasında fark olması durumunda, öncelikle oluşan olumlu veya olumsuz, ilgili varlık hesabı ve gelir veya gider hesaplarına kaydedilerek satış işleminin muhasebeleştirileceği belirtilmiştir.

   Aynı Yönetmelik’in 250 Arazi ve arsalar hesabına ilişkin “Hesabın işleyişi” başlıklı 189’uncu maddesinde satılan arsa ve arazilerin, bir taraftan kayıtlı değerinin bu hesaba, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumlu farkın 600 Gelirler hesabına alacak, satış bedelinin 100 Kasa hesabı veya 102 Banka hesabı ya da ilgili diğer hesaplara, satış bedeli ile kayıtlı değeri arasındaki olumsuz farkın 630 Giderler hesabına borç; diğer taraftan satış bedelinin 800 Bütçe gelirleri hesabına alacak, 805 Gelir yansıtma hesabına borç kaydedileceği hususları düzenlenmiştir.

   
   

   Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre satışı yapılan taşınmazların kayıtlı değeri üzerinden ilgili muhasebe hesaplarından çıkarılması gerekmektedir.

   Yapılan incelemede satışı yapılan taşınmazların kayıtlı değeri üzerinden değil, satış değeri üzerinden kayıtlardan çıkarıldığı tespit edilmiştir.

2. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 120 Gelirlerden alacaklar hesabının niteliğini düzenleyen 86’ncı maddesinde bu hesabın mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacakları ile duran varlıklar ana hesap grubu içerisindeki gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ve bunlardan yapılan tahsilat ve terkinlerin izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

   Aynı Yönetmelik’in 127 Diğer faaliyet alacakları hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 97’nci maddesinde ise diğer faaliyet alacakları hesabının, mahalli idarelere ait maddi duran varlıkların taksitli satılması durumunda ortaya çıkan alacaklar ile yukarıdaki hesapların kapsamına girmeyen ve bir yıl içerisinde tahsil edilmesi gereken diğer çeşitli faaliyet alacaklarının izlenmesi için kullanılacağı hükme bağlanmıştır.

   Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre mahalli idarelere ait maddi duran varlıkların taksitli satılması durumunda ortaya çıkan alacakların 127 Diğer faaliyet alacakları hesabında, peşin olarak satılması durumunda ise 120 Gelirlerden alacaklar hesabında izlenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

   Yapılan incelemede bedeli peşin olarak ödenmek üzere satışı yapılmış olan taşınmazların 120 Gelirlerden alacaklar hesabında izlenmesi gerektiği halde 127 Diğer faaliyet alacakları hesabında izlendiği tespit edilmiştir.

3. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 257 Birikmiş amortismanlar hesabının işleyişini düzenleyen 203’üncü maddesinde amortismana tabi tutulduktan sonra her ne suretle olursa olsun kayıtlardan çıkarılan maddi duran varlık tutarlarının ayrılan amortisman tutarının bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedileceği belirtilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükmüne göre her ne suretle olursa olsun kayıtlardan çıkarılan maddi duran varlıklara ilişkin ayrılan amortisman tutarının da 257 Birikmiş amortismanlar hesabına borç kaydedilerek hesaplardan çıkarılması gerekmektedir.

Yapılan incelemede satış ya da devir suretiyle elden çıkarılmış olan taşınmazlara ilişkin amortisman tutarlarının 257 Birikmiş amortismanlar hesabından çıkarılmadığı, böylece bu hesabın hatalı bilgi içerdiği tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında bulgu konusu hususa iştirak edilmiş olup, Belediyenin mülkiyetinde bulunan taşınmazların ilk değer kayıtlarının tespiti ile ilgili çalışmaların devam

etmesinden dolayı kayıtlı değerlerin muhasebe kayıtlarına işlenemediği, bu yüzden satış bedeli üzerinden çıkış işlemlerinin yapıldığı, ilgili Daire Başkanlığı tarafından değer tespit çalışmalarının tamamlanmasının ardından mevzuat hükümlerinin titizlikle uygulanacağı belirtilmiştir. Ayrıca bedeli peşin olarak ödenmek üzere satışı yapılmış olan taşınmazlardan doğan alacakların mevzuatına uygun hesaplarda izlenmeye başlandığı, satış ya da devir suretiyle elden çıkarılan taşınmazlar için ise satış anında amortismanlarının ilgili hesaplardan çıkarılacağı ifade edilmiştir. Ancak belirtilen hususlarla alakalı değer tespit çalışmalarının henüz tamamlanmadığı anlaşılmıştır.

Sonuç olarak sahibi olunan taşınmazların satış değeri üzerinden hesaplardan çıkarılması için gerekli değer tespit çalışmalarının tamamlanması, bu taşınmazlardan peşin satılanlara ilişkin alacakların 120 Gelirlerden alacaklar hesabında izlenmesi, elden çıkarılmış olan taşınmazlara ait amortisman tutarlarının ise ilgili hesaplarından çıkarılması gerekmektedir.