Ambalaj atıklarının toplanması işine ilişkin imtiyaz hakkının rekabete dayalı bir ihale yapılmadan özel bir şirkete verildiği ve verilen bu imtiyaz karşılığında Belediye tarafından herhangi bir bedel talep edilmediği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde; katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geri kazanımı, ortadan kaldırılması ve depolanması ile ilgili bütün hizmetleri yapma ve yaptırma yetkisinin belediyelerde olduğu belirtilmiştir.

Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde; belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun’da belirtilen hükümlere göre yürütüleceği hüküm altına alınmıştır.

27.12.2017 tarih ve 30283 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nin “Belediyenin görev ve yetkileri” başlıklı 8’inci maddesi ile ambalaj atıklarının yönetimi için toplama ayırma tesisi kurma/kurdurma işletme/işlettirme, kurduğu tesislere çevre lisansı alma/ aldırma veya bu faaliyeti çevre lisanslı toplama ayırma tesisleri ile gerçekleştirme görevi belediyelere verilmiştir. Ayrıca yine aynı Madde’de ambalaj atıklarının yetkili olmayan kişiler tarafından toplanmasını önlemek amacıyla gerekli önlemlerin alınması da belediyelerin bu yönetmelik kapsamındaki görevleri arasında sayılmıştır.

Söz konusu Yönetmelik hükmü gereğince, belediyeler ambalaj atığını toplamak veya toplattırmak, bu iş için toplama ayırma tesisi kurmak veya kurdurmak ya da işletmek veya işlettirmek ve kurduğu tesislere çevre lisansı veya geçici faaliyet belgesi almak veya aldırmak zorundadır. Bu nedenle belediyeler söz konusu işler için ya bir tesis kurarak bu işleri bizzat kendisi yapacak ya da Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan çevre lisansı almış firmalarla sözleşme yaparak söz konusu yetkisini bu firmalara devredecektir.

Belediyenin faaliyetlerine ilişkin yapılan incelemede, gelir getirici bir faaliyet olan ambalaj atıklarının toplanması işinin, 01.01.2021-31.12.2023 tarihleri arasında geçerli olmak üzere bir protokol düzenlenerek rekabet ortamı oluşturulmadan, ihale yapılmadan ve herhangi bir bedel alınmadan 3 yıllığına özel bir şirkete imtiyaz hakkı verilmek suretiyle gördürüldüğü tespit edilmiştir.

Ancak belediyelerin yetki ve imtiyazları arasında bulunan ambalaj atıklarının toplanması işinin imtiyaz yolu ile şirket veya şirketlere verilmesi 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre yapılacak ihale ile mümkündür.

Sonuç olarak; ambalaj atıklarının toplanması işine ilişkin imtiyaz hakkının Belediye tarafından gerekli rekabet ortamı oluşturularak yapılacak ihale ile verilmesi ve Belediye’nin söz konusu gelirden mahrum bırakılmaması önem arz etmektedir.