Belediye iş ve işlemlerine ilişkin yapılan yapılan incelemelerde; Altyapı Koordinasyon Merkezinin (AYKOME) etkin olarak faaliyet göstermediği, AYKOME Yönetmeliği’nde il sınırları içerisinde tekdüzeliği sağlamak üzere yerine getirilmesi gereken; kazı sırasında can ve mal güvenliğinin sağlanması, çevrenin korunması ve güvenliği, kazı izni başvurularının ne şekilde ve hangi belgeler ile yapılacağı, tranşe ve asfaltın hangi usul ve şekillerde açılacağı, hangi nitelik ve şartlardaki malzemelerin kullanılması gerektiği, ruhsat bedelleri, izinsiz kazı yapılması veya çevre güvenliği ve kirliliğinin öngörülen koşulları sağlamadığı durumlarda yaptırılacak müeyyideler gibi düzenlemelere yer verilmediği ve uygulama birlikteliğinin ve kurumlar arası koordinasyonun sağlanarak kaynak israfının engellenmediği görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Alt yapı hizmetleri” başlıklı 8’inci maddesinde, büyükşehir içindeki alt yapı hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla alt yapı koordinasyon merkezlerinin kurulacağı; koordinasyon merkezleri tarafından alınan ortak yatırım ve toplu taşımayla ilgili kararların, belediye ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için bağlayıcı olduğu; alt yapı koordinasyon merkezinin çalışma esas ve usulleri ile bu kurullara katılacak kamu kurum ve kuruluş temsilcilerinin, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.

Bu bağlamda çıkarılan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği’nin Alt Yapı Koordinasyon Merkezlerinin görev ve yetkilerinin düzenlendiği 8’inci maddesinde; AYKOME’nin; büyükşehir dâhilindeki alt yapı hizmetlerinin etkili ve koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla, alt yapı ile ilgili kazı yapacak gerçek ve tüzel kişilere izin ve kazı ruhsatı vereceği ve buna ilişkin bedeli belirleyeceği belirtilmiştir.

Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği’nin “Bağlayıcılık” başlıklı 6’ncı maddesinde;

“Alt yapı koordinasyon merkezi ile ulaşım koordinasyon merkezi tarafından alınan ortak yatırım ve toplu taşımayla ilgili kararlar; büyükşehir belediyesi, büyükşehir dâhilindeki diğer belediyeler ve büyükşehir sınırları içindeki kamu kurum ve kuruluşları ile diğer gerçek ve tüzel kişileri bağlar.” denilmektedir.

Altyapı Koordinasyon Biriminin görevlerinin düzenlendiği 12’nci maddesinde;

“… ç) Birden fazla kurumca aynı yer ve aynı anda yapılması gereken alt yapı yatırımlarını ortak program taslağına alır ve AYKOME’nin onayına sunar. Kamu kurum ve kuruluşlarının ortak programa alınmayan alt yapı yatırımları için hazırlanan programlara uygun olarak ruhsat verilmesini teklif eder. Ruhsatsız kazı yapılmasını önler. Ruhsatsız kazı yapıldığının tespiti durumunda, kazı yapanlar hakkında gerekli işlemin yapılmasını sağlar.

1. Ortak programa alınan alt yapı yatırımları için tranşe, galeri ve tünel gibi inşaat tipini belirler, projesini ve ihale dosyasını hazırlar, alt yapı yatırımları ihale edildiği takdirde ihale komisyonunun sekreterya görevini yürütür.

2. Ortak programa girmediği için kurumların kendilerince yapılan alt yapı yatırımlarının AYKOME programına ve kararlarına uygun yapılıp yapılmadığını izler. …”

denilmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden de görüleceği üzere, büyükşehir belediyesi sınırları içindeki alt yapı hizmetlerinin eşgüdümlü bir şekilde yürütülmesi amacıyla alt yapı ve koordinasyon merkezleri kurulmakta, koordinasyon merkezleri tarafından alınan ortak yatırım ve toplu taşımayla ilgili kararlar, belediye ve bütün kamu kurum ve kuruluşları ve diğer ilgililer için bağlayıcı olmaktadır. Belediye sınırları içerisinde kazı çalışması yapacak kuruluşların izin almaları zorunlu olup, yapılacak kazılarda AYKOME tarafından belirlenen tranşe, galeri ve tünel gibi inşaat tiplerine ilişkin faaliyetlerin uygun şekilde yerine getirilip getirilmediği takip edilecektir.

AYKOME’nin etkinliğinin artırılarak, İl sınırları içerisinde, kazı sırasında can ve mal güvenliğinin sağlanması, çevrenin korunması ve güvenliği, kazı izni başvurularının ne şekilde ve hangi belgeler ile yapılacağı, tranşe ve asfaltın hangi usul ve şekillerde yapılacağı, hangi nitelik ve şartlardaki malzemelerin kullanılması gerektiği, ruhsat bedelleri, izinsiz kazı yapılması veya çevre güvenliği ve kirliliğinin öngörülen nitelikte sağlanmadığı durumlarda

yaptırılacak müeyyideler gibi hususların Yönetmelik’te düzenlenmesi ve kurum ve kuruluşların bu düzenlemelere uygun şekilde işlerini yürütmesinin takibinin yapılması gerekmektedir.