Samsun Büyükşehir Belediyesi 2020 yılı mali tablolar ve eklerinin incelenmesinde;

A- 2016-2018 döneminde Hazine veya İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanan ve işverenlerin hakedişlerinden kesilen asgari ücret destek primlerinin, hazine hesaplarına aktarılmayarak emanet hesaplarında bekletildiği,

B- 2019 ve 2020 Yıllarında Kesilen Asgari Ücret Destek Primlerinin İşsizlik Sigortası Fonuna Aktarılıp Aktarılmayacağına İlişkin Gerekli Başvuruların Yapılmadığı görülmüştür.

A- 6661 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 17’nci maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 68’nci maddesi ile belli şartlar dahilinde, Kanun’un 4’ncü maddesinin birinci fıkrasının a bendinde kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları

hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenler için 2016 Ocak-Aralık döneminde toplam prim ödeme gün sayısının, günlük 3,33 TL ile çarpımı sonucu bulunacak tutarın bu işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edileceğine ve bu tutarın hazine tarafından karşılanacağına ilişkin düzenleme yapılmıştır. Aynı maddenin 8.’nci fıkrasında; 4734 sayılı Kanunun 2’nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafından ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için birinci fıkra uyarınca Hazine tarafından karşılanacak tutarların bu idarelerce işverenlerin hak edişinden kesileceği ifade edilmiştir.

Konuya ilişkin 10.02.2016 tarih ve 2016/4 sayılı Asgari Ücret Desteğine İlişkin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Genelgesinde ise, bu kapsamdaki İdareler tarafından hakedişten kesilen veya emanete alınan tutarların destek tutarının kesinleşmesinden sonra genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere illerde muhasebe müdürlüklerinin, ilçelerde ise mal müdürlüklerinin banka hesabına aktarılacağı belirtilmiştir.

2017 ve 2018 yıllarında 5510 sayılı Kanun’un geçici 71’inci ve geçici 75’inci madde hükümleri gereği, belirli şartlarla asgari ücret destek primi uygulamasına devam edilmiştir. 2017 yılına ilişkin asgari ücret destek primi Hazine tarafından karşılanmış; 2018 yılından itibaren ise, İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanmaya başlanmıştır.

SGK tarafından 5510 sayılı Kanun’un geçici 71’inci madde hükümlerine istinaden çıkarılan 27.02.2017 tarih ve 2017/9 sayılı Genelgede, 2016/4 sayılı Genelgenin bu Genelgeye aykırı olmayan hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, hakedişten kesilen destek primlerine ilişkin özel düzenleme yapılmamıştır. Aynı Kanun’un geçici 75’nci madde hükümlerine istinaden çıkarılan 20.06.2018 tarih ve 2018/20 sayılı Genelge de ise, daha önceki genelgelerde asgari ücret desteğine ilişkin olarak hakedişlerden kesilen veya emanate alınan tutarların genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere illerde muhasebe, ilçelerde ise mal müdürlüğüne aktarılması gerektiğine ilişkin düzenlemeye atıf yapılmıştır.

Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından 2017 ve 2018 yıllarında toplam 1.111.749,40 TL asgari ücret destek primi kesintisi yapılarak 333-Emanetler Hesabı’nda bekletilmiştir.

Oysa, yukarıda açıklanan mevzuat hükümlerine göre; İdare tarafından işverenlerin hakedişlerden kesilen ve hazine veya İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanan 2017 ve 2018

yıllarına ilişkin 1.111.749,40 TL tutarındaki asgari ücret destek priminin genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere muhasebe/mal müdürlüğüne aktarılmadığı tespit edilmiştir.

B-2019 ve 2020 Yıllarında Kesilen Asgari Ücret Destek Primlerinin İşsizlik Sigortası Fonuna Aktarılıp Aktarılmayacağına İlişkin Gerekli Başvuruların Yapılmaması

İdare tarafından 2019 ve 2020 yıllarında kesilen asgari ücret destek primlerinin İşsizlik Sigortası Fonuna aktarılıp aktarılmayacağına yönelik tereddüt oluştuğu ve konuyla ilgili bilgi almak üzere İŞKUR’a başvuru yapılmadığı görülmüştür.

2019 ve 2020 yılları için sırasıyla 5510 sayılı Kanun’un geçici 78’inci ve geçici 80’inci maddeleri ile belli şartlarda asgari ücret destek primi uygulamasına devam edilmiş ve bu dönemlere ilişkin asgari ücret destek primleri İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanmıştır.

SGK tarafından çıkarılan 22.03.2019 tarih ve 2019/8 sayılı ve 21.04.2020 tarih ve 2020/10 sayılı Genelgelerde; 2019 ve 2020 yıllarda uygulanacak ve İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacak asgari ücret destek primine ilişkin 5510 sayılı Kanun’un geçici 78’nci ve geçici 80’nci maddelerinde yer alan; “4734 sayılı Kanunun 2’nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafından ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için birinci fıkra uyarınca İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacak tutarlar bu idarelerce işverenlerin hak edişinden kesilir.” hükmüne atıf yapılmıştır. Anılan Genelgelerde; ihale makamlarının hakedişlerden yaptıkları kesintilerin İşsizlik Sigortası Fonuna aktarılıp aktarılmayacağı ile ilgili açık bir düzenleme yapılmayarak, bu hususa ilişkin Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğüne başvuru yapılmasının gerektiğinin belirtilmesiyle yetinilmiştir.

Kurum tarafından 2019 ve 2020 dönemine ilişkin toplam 1.345.111,96 TL tutarında asgari ücret destek primi kesintisi yapılmış olup, 333-Emanetler Hesabı’nda izlenmeye devam edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında özetle, 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 68. maddede Hazine tarafından karşılanan tutarların hakedişlerden kesileceğinin düzenlendiğini, ancak kesilen tutarların Hazine’ye gönderileceğine ilişkin bir hükme yer verilmediğini, buna rağmen mezkûr

SGK genelgesi ile Kanunun aksine kesintilerin Hazineye aktarılacağının belirtildiğini, bu durumunda kamu kurumlarının teşvikten yararlanmasını Kanun hükmüne rağmen engellediğini ifade etmiştir.

Ancak Söz konusu Kanun hükmünde, 4734 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idarelerin, hizmet alımlarına ilişkin Hazine tarafından karşılanan tutarların işverenlerin hakedişlerinden kesileceğinin düzenlenmesiyle yetinilmiştir. Geçici 68. maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların ise Kurum tarafından belirleneceği bu maddede ifade edilmiş, Kurum (SGK) tarafından belirlenen usul ve esaslarda ise bu idarelerin yaptığı kesintilerin Hazine hesaplarına aktarılacağı düzenlenmiştir. Kanun’da kesintilerin Hazine hesaplarına aktarılmasını yasaklayan bir düzenleme söz konusu değildir. Dolayısıyla SGK tarafından çıkarılan Genelge’deki düzenleme doğrudan Kanun’dan alınan yetkiye dayanılarak yapılmış ve Kanun hükmünün tamamlayıcısı nitelikte bir düzenlemedir.

Yukarıda açıklanan mevzuat hükümlerine göre;

• İdare tarafından işverenlerin hakedişlerden kesilen ve hazine veya İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanan 2017 ve 2018 yıllarına ilişkin 1.111.749,40 TL tutarındaki asgari ücret destek priminin genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere muhasebe/mal müdürlüğüne aktarılması,

• 2019-2020 yıllarında kesilen asgari ücret destek primlerinin aktarılması için Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğüne başvuru yapılması uygun olacaktır.