Döner Sermaye faaliyetleri kapsamında üretilen bazı mal ve hizmetlerin çeşitli kişi ve kuruluşlara indirimli olarak uygulandığı tespit edilmiştir.

4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un (R.G. 08.01.2002/24645) 1’inci maddesinde;

“Genel bütçeye dahil daireler ile katma bütçeli idareler, bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan fonlar, kefalet sandıkları, sosyal güvenlik kuruluşları, genel ve katma bütçelerin transfer tertiplerinden yardım alan kuruluşlar, kamu İktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile müesseseleri, il özel idareleri ve belediyeler İle bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmeler, özel bütçeli kuruluşlar, özelleştirme işlemleri tamamlanıncaya kadar, 24.11.1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanuna tâbi kuruluşlar ve özel hukuk hükümlerine tâbi, kamunun çoğunluk hissesine sahip olduğu kuruluşlar, kamu banka ve kuruluşları ile bunlara bağlı iş yerleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve


hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmaz. (...)

Cumhurbaşkanı birinci fıkra hükmünden muaf tutulacak kişi veya kurumlan tespit etmeye yetkilidir. "denilmektedir.

2002/3654 sayılı BKK’da aynen “ Kamu kurum ve kuruluşlarının ürettikleri mal ve hizmetlerden ücretsiz veya indirimli olarak faydalanacakların tespitine ilişkin ekli Kararın yürürlüğe konulması; 8/1/2002 tarihli ve 4736 sayılı Kanunun 1’inci maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 28/1/2002 tarihinde kararlaştırılmıştır.

Madde 1 — Gaziler, şehit ve gazi, dul ve yetimleri, özürlüler, öğrenciler ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamındaki kişiler 8/1/2002 tarihli ve 4736 sayılı Kanunun 1’ inci maddesinin birinci fıkrası hükmünden muaftır…” denilmektedir.

2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesine göre Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik’in (R.G. 05.07.1983/18098) “Fiyatların Tespiti” başlıklı 5’inci maddesinde

“Bu işletmelerde üretilen mal ve hizmetlerin fiyatlarının tespitinde piyasa fiyatları göz önünde tutulur. Ancak sosyal içerikli hizmetlerin fiyatlandırılmasında, piyasa fiyatları yanında özellikle kamu yararı dikkate alınır. Mal ve hizmetlerin fiyatları üniversite yönetim kurulunca tespit edilir. Fiyat tespitinde diğer üniversitelerde uygulanan fiyatlar ile üretim ve hizmetin niteliği ve çevre şartları da göz önünde tutularak gerekli koordinasyon Yükseköğretim Kurulu tarafından sağlanır.” denilmektedir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden, üniversite yönetim kurulu tarafından döner sermaye işletmelerinde üretilen mal ve hizmetlerin fiyatlarının 4736 sayılı Kanun’un 1’inci maddesindeki düzenlemeye uygun bir şekilde tespit edilmesi gerektiği, anlaşılmaktadır.

2019 yılı üniversite döner sermaye faaliyetleri kapsamında üretilen mal ve hizmetlerin fiyatlandırılmasına ilişkin olarak yönetim kurulu kararları üzerinde yapılan incelemeler neticesinde aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Üniversite yönetim kurulunun 15.01.2019 tarih ve 2019/49 sayılı kararı ile, sürekli eğitim merkezi müdürlüğü tarafından gerçekleştirilecek olan "Temel Arabulucuk Eğitim Programı adlı eğitim programına katılmak isteyen Genel Katılımcıların 2.000,00 TL (KDV


dahil), İşbirliği yapılan meslek kuruluşlarının üye ve personelleri ile diğer kamu personellerine 1.750,00 TL (KDV dahil) ve Afyon Kocatepe Üniversitesi personellerine 1.200,00 TL (KDV dahil)" ücret ödemeleri gerektiği şeklinde bir karar alınmıştır. Yönetim kurulu kararından da anlaşılabileceği gibi eğitim programının normal ücreti 2.000,00 TL olmakla birlikte belli kişilere 4736 sayılı Kanun’a aykırı olarak indirimli bir fiyat tarifesi uygulanması kararlaştırılmıştır.

Yukarıda örnek olarak verdiğimiz yönetim kurulu kararları ile benzer nitelikte başka birçok yönetim kurulu kararı bulunmaktadır.

Döner Sermaye faaliyetleri kapsamında çeşitli kişi ve kuruluşlara (mevzuata aykırı bir şekilde) benzer indirimli fiyat tarifesi uygulaması (kanunen indirimli fiyat uygulanabilecek öğrenciler denetimimiz kapsamına alınmamıştır) 2019 yılı içerisinde aşağıdaki tabloda yer alan birimlerin sunduğu hizmetler için de söz konusudur.

İndirimli Fiyat Tarifesi Uygulanan Birimler ve Bu Birimlerin Sunduğu Hizmetler Tablosu

Sürekli eğitim merkezinde gerçekleştirilen “Uzlaştırmacı Eğitimi” adlı eğitim programı, “Bilirkişilik Eğitim Programı” adlı eğitim programı v.b. eğitim programı ve kurslar

Mühendislik fakültesinin döner sermaye kapsamında gerçekleştirdiği tıbbi cihaz kalibrasyonu hizmetleri, akredite doğaltaş deney hizmetleri, akredite olmayan agrega deney hizmetleri v.b deney ve ölçüm hizmetleri,

Beden eğitimi ve spor yüksekokulunun düzenlemiş olduğu fitness, dans ve halk oyunları kursları

Enformatik bölümünde düzenlenen çeşitli bilgisayar programlama kursları,

Kamu idaresi; döner sermaye kapsamında yapılan faaliyetlerin ticari faaliyetler kapsamında olduğunu, 4736 sayılı Kanun’un 1’inci maddesinde "...diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmaz.” şeklinde bir ifadenin bulunduğunu, Döner Sermaye kapsamında üretilen hizmetlerin çeşitli kişi ve kuruluşlara indirimli olarak uygulanmasının 4736 sayılı kanunda belirtilen işletmecilik gereği yapılan ticari indirim kapsamında olduğunu, dolayısı ile çeşitli kişi ve kuruluşlara indirimli fiyat tarifesi uygulamasının mevzuata uygun olduğunu, belirtilmektedir.


Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlüğüne göre ticari indirim ile iskonto aynı anlama gelmektedir.

T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanmış olan (R.G. 26.12.1992/21447) 1 Sıra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde;

Satış iskontolarının kasa iskontosu ve miktar iskontosu olarak ikiye ayrıldığı, kasa iskontosunun, kredili satışlarda alıcının mal bedelini vadesinden önce ödemesi dolayısıyla, bu peşin ödeme karşılığında alıcıya belirli oranlarda indirim yapılması olarak tanımlandığı, miktar iskontosunun ise, alıcının belli tutarlar üzerinde alışlarda bulunarak satıcının mal sürümüne katkıda bulunmasından dolayı kendisine belli oran ya da tutarlarda yapılan indirim olarak tanımlandığı görülmektedir.

Dolayısı ile ortada işletmecilik gereği yapılması gereken bir ticari indirimden (iskontodan) söz edilebilmesi için yukarıdaki iskonto çeşitlerine ilişkin bir durumun da söz konusu olması gerekmektedir.

Üniversite uygulamasının belli kişilere herhangi bir kasa iskontosu veya miktar iskontosu uygulamasını gerektirecek bir durum olmaksızın baştan indirimli fiyat uygulanması şeklinde olduğu, bir başka deyişle belli kişilere koşulsuz bir şekilde yapılan fiyat indirimi söz konusu olduğu, böyle bir fiyat tespitinin kanunda bahsi geçen “işletmecilik gereği yapılması gereken bir ticari indirim” olarak değerlendirilmesinin halihazırda mümkün olmadığı, belli kişilere uygulanan indirimli fiyat tarifesi uygulamasının 4736 sayılı Kanunu’nun 1’inci maddesine açıkça aykırı olduğu anlaşılmaktadır.

Sonuç olarak mevzuata aykırı mevcut indirimli fiyat uygulamasının sonlandırılması, ayrıca döner sermaye işletme müdürlüğünce 2019 yılı içerisinde eksik ücret tahsil edilen kişilerden tahsilat yapılması gerektiği düşünülmektedir.


Kararla ilgili sorunuz mu var?