Çevre Temizlik Vergisi (ÇTV) mükellefiyetinin sağlıklı bir şekilde tesis edilememesi nedeniyle vergi tahsilatında gelir kaybı yaşandığı görülmüştür.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun mükerrer 44'üncü maddesinde; belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, işyeri ve diğer şekillerde kullanılan binaların çevre temizlik vergisine tabi olduğu, verginin mükellefinin ise binaları kullananlar olduğu ve mükellefiyetin binaların kullanılması ile başlayacağı belirtilmiştir.

Bu itibarla, Belediyenin yetki alanına giren ÇTV'nin konusu, ticari işyerleri ile diğer şekilde kullanılan binalar olup, mükellefi ise bu binaları kullanan gerçek ve tüzel kişilerdir. Yine anılan Kanun'da ÇTV'ye ilişkin olarak işyerlerine özel herhangi bir muafiyet ve istisnaya yer verilmemiştir.

Söz konusu hususa, 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da “Mali Hizmetler Müdürlüğü Gelir Servisi'nden alınan ÇTV mükelleflerine ilişkin liste incelendiğinde, Belediye tarafından söz konusu vergiye ilişkin tahakkuk işlemi yapılan 11.688 adet iş yerinin olduğu görülmektedir.

Diğer taraftan Karşıyaka, Yamanlar ve Bornova Vergi Dairesi Müdürlüklerinden alınan verilere göre, Belediye sınırları içerisinde faal 24.105 adet mükellef bulunduğu anlaşılmıştır.

Denetim kapsamında temin edilen her iki veri karşılaştırıldığında ve söz konusu verginin mükellefiyetine ilişkin işyerlerine özel herhangi bir istisna veya muafiyetin olmadığı hususu göz önüne alındığında, ÇTV mükellefi olması gereken 12.417 adet iş yerine ilişkin belediye tarafından mükellefiyet işlemi tesis edilmeyerek belediyenin önemli bir gelir kaybına uğradığı düşünülmektedir.” şeklinde yer verilmiştir.

2022 yılında yapılan incelemede, Belediye sınırları içerisinde toplam 13.176 adet ÇTV mükellefiyeti olan iş yerinin bulunduğu anlaşılmıştır.

Kamu İdaresi cevabında, Belediye ÇTV mükellef sayıları ile vergi dairesi mükellef sayıları arasındaki farklılığın sebebi olarak, bir kısmının Belediye sınırları içerisinde birden fazla işyeri bulunan gerçek veya tüzel kişiye ait ÇTV tahakkuklarının tek bir sicil kaydı

üzerinden takip edilmesinden, diğer kısmının ise Belediyeden ruhsat alma yükümlülüğü olmayan işyerlerinden kaynaklandığı, ayrıca bulguda belirtilen hususların dikkate alınarak ÇTV mükellefi olmayanların tespitine ilişkin denetimlerin devam ettiği belirtilmiştir.

Kamu İdaresi cevabı değerlendirildiğinde, 2021 yılında 12.417 adet ÇTV mükellefiyet sayısının 2022 yılında 13.176 adet mükellefiyet sayısına çıkmış olduğu görülmekle beraber bu sayının vergi dairelerden alınan 24.105 adet mükellef sayısı ile karşılaştırıldığında düşük kaldığı görülmektedir.

Sonuç olarak, belediye sınırları ve mücavir alanlar içerisindeki faal işyerlerine ÇTV mükellefiyetlerinin tesis edilmesi ve söz konusu vergi kaynağına yönelik etkin bir yoklama ve takip mekanizması oluşturulması, mükellefiyet sayısının artırılmasına yönelik çalışmalara devam edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.