Belediyenin yetki ve sorumluluk alanı içinde kalan sabit ve mobil haberleşme altyapısı veya şebekelerinde kullanılan her türlü kablo ve benzeri gerece ilişkin geçiş hakkı ücretlerinin bazılarının takip ve tahsil edilmediği görülmüştür.

5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun “Tanımlar ve Kısaltmalar” başlıklı 3’üncü maddesinin (s), (ş) ve (z) fıkralarında; “Geçiş Hakkı”, “Geçiş Hakkı Sağlayıcısı” ve “İşletmeci” tanımlamaları yapılmıştır.

Aynı Kanun’un 22’nci maddesinin birinci fıkrasında geçiş hakkının kapsamı belirlenmiş, 25'inci maddesinde de işletmeci ile geçiş hakkı sağlayıcısının anlaşma serbestisi çerçevesinde geçiş hakkına ilişkin anlaşmalar yapabileceği düzenlenmiştir.

Geçiş hakkı ve bu hakka uygulanacak ücret tarifesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından 27.12.2012 tarih 28510 sayılı Resmi Gazete’de “Sabit ve Mobil Haberleşme Altyapısı veya Şebekelerinde Kullanılan Her Türlü Kablo ve Benzeri Gerecin Taşınmazlardan Geçirilmesine İlişkin Yönetmelik” yayımlanmıştır.

Yönetmelik’te işletmeci ve geçiş hakkı sağlayıcısının geçiş hakkına ilişkin anlaşmaları belirlenen ilkeler doğrultusunda serbestçe yapabileceği, anlaşma yapmaya ve geçiş hakkına ait ücretlerin tahsiline ise geçiş hakkına konu olan taşınmazın sahibi veya taşınmaz üzerinde hak sahibi olanların yetkili olduğu ifade edilmiştir. 01.01.2014 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere geçiş hakkı ücretleri tarifesi Yönetmelik’e eklenmiş olup geçiş hakkı ücretinin Geçiş Hakkı Ücret Tarifesi’nde belirtilen fiyatları aşamayacağı ve bu fiyatların her mali yılın başında Türkiye İstatistik Kurumunca yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) oranında artırılacağı hüküm altına alınmıştır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun "Belediye başkanının görev ve yetkileri" başlıklı 38'inci maddesinin (f) bendi ile belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etme görevi belediye başkanına verilmiş ve bu konuda belediye başkanı birinci derecede sorumlu kılınmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun "Gelirlerin toplanması sorumluluğu" başlıklı 38’inci maddesinde "Kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk, tahsiliyle yetkili ve görevli olanlar, ilgili kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumludur." denilmektedir. Gelirlerin tahakkuk ve takip görevi, aynı Kanun’un “Mali hizmetler” başlıklı 60’ıncı maddesinde Mali Hizmetler Birimine, gelirlerin tahsil görevi ise "Muhasebe Hizmeti ve Muhasebe Yetkilisinin Yetki ve Sorumlulukları" başlıklı 61’inci maddesinde Muhasebe Yetkilisine verilmiştir. Kanun maddesi hükümlerine göre, ilgili kamu görevlileri Belediye gelirlerinin tahakkuk, tahsil ve takip süreçlerini yürütmekle yükümlüdürler.

05.12.2023 tarihi itibariyle Mali Hizmetler Müdürlüğünce sunulan detaylı borç hesap kartları ile tahakkuk bordro ve tahsilat bilgilerinin incelenmesi sonucunda; 84789 sicil no.lu işletmecinin 2021 yılı sonu itibarıyla gecikme zamları dahil 82.900,67 TL tutarında altyapı geçiş ücreti borcunun bulunduğu tespit edilmiştir.

Belediye tarafından verilen cevapta; 84789 sicil no.lu işletmecinin altyapı geçiş ücreti bedeli 25.10.2021 tarihinde 54.261,49 TL olarak tahakkuku yapıldığı, borcun vadesinin 31.12.2021 tarihli olduğu, işletmecinin 11.11.2021 tarihinde borcunu Belediyeye ödediği, ancak, muhasebe servisince yatırılan paranın kaynağı belirlenemediğinden sehven emanet hesaba alındığının anlaşıldığı, 05.03.2024 tarihinde yapılan incelemede ise hata tespit edildiği, işletmecinin kusuru olmadığından dolayı 2021 tarihindeki tahakkuk faiziyle birlikte terkin edilerek aynı tarihte yeniden tahakkuk işlemi yapıldığı, emanet hesaptaki tutar ile tahakkuk ettirilen borç tutarının mahsup edildiği, ilgili işletmecinin 2021 yılı ve öncesine ilişkin Belediyeye borcu bulunmadığı, belirtilmiştir.

Belediye tarafından gönderilen cevap değerlendirildiğinde; yerinde denetimde, ilgili işletmeciye ait Belediyece verilen borç dökümündeki tutar, gecikme zamları dahil 82.900,67 TL olup bu tutar aynı zamanda 31.12.2023 tarihli bilançoda emenet hesapta göülmektedir. Verilen cevapta, borçlandırma işleminin sehven yapıldığı ve işletmenin bu tutarda bir borcunun olmadığı ifade edilmiş, ancak ilgili firmanın 2022 ve 2023 yıllarına ait geçiş hakkı ücret borçlarına ve bunların tahsiline yönelik herhangi bir açıklama getirilmemiştir.

Bu itibarla, geçmiş yıllar geçiş hakkı bedellerinden doğan Belediye alacaklarının hesaplanarak muhasebe kayıtlarına alındıktan sonra mevzuatında öngörülen takip ve tahsil işlemlerine başlanması gerekmektedir.