Kurum tarafından çeşitli nedenlerle kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıkların tamamı dönem sonlarında muhasebe kayıtlarından çıkarılmaktadır.

294 Elden çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabının işleyişi ile ilgili Mahalli İdareler Bütçe Ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 225’inci maddesinde;

“(1) Elden çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

1. Borç

   1. Kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıklar kayıtlı değerleri üzerinden bu hesaba borç, ilgili maddi duran varlık hesabına alacak; ayrılmış olan amortisman tutarı 299- Birikmiş Amortismanlar Hesabına alacak, 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabına borç kaydedilir.

   2. Satılan varlıkların satış bedeli ile net değerleri arasında oluşan olumlu fark bu

      
      

      hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

2. Alacak

   1. Satılan varlıkların satış bedeli ile net değerleri arasında oluşan olumsuz fark bu hesaba alacak, 630-Giderler Hesabına borç kaydedilir.

   2. Bu hesapta kayıtlı varlıklardan satılmak suretiyle elden çıkarılanların satış bedeli 100-Kasa Hesabı, 102-Banka Hesabı veya ilgili diğer hesaplara, ayrılmış olan amortisman tutarı 299-Birikmiş Amortismanlar Hesabına borç, kayıtlı değeri bu hesaba alacak kaydedilir. Ayrıca, satış değeri 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir.

   3. Bu hesapta kayıtlı varlıklardan diğer idare veya kuruluşlara bedelsiz olarak devredilenlerin kayıtlı değeri bu hesaba alacak; birikmiş amortisman tutarları 299-Birikmiş Amortismanlar Hesabına, varsa kalanı 630-Giderler Hesabına borç kaydedilir.”

denilmektedir.

Mevzuatta da belirtildiği gibi hurdaya ayrılan maddi duran varlıklar satıldığında satış bedeli 100-Kasa Hesabı, 102-Banka Hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç, ilgili varlık için ayrılan amortisman 299-Birikmiş Amortismanlar Hesabına borç, varlığın kayıtlı değeri ise 294 Elden çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabına alacak kaydedilir. Ayrıca satış değeri bütçeye gelir kaydedilmesi gerekmektedir.

Kamu idaresinde hurdaya ayrılan maddi duran varlıklar 294 no’lu hesaba borç, bu varlıklar için ayrılmış olan amortismanlar 299 no’lu hesaba alacak kaydedilmektedir. Ancak dönem sonunda cari yılda hurdaya ayrılan tüm maddi duran varlıklar 294 ve 299 no’lu hesaplar karşılıklı borç alacak kaydı yapılmak suretiyle kayıtlardan çıkarılmaktadır. Daha sonra bu varlıklardan satışı yapılanlardan elde edilen gelir 333.99.99 Diğer çeşitli emanetler hesabına kaydedilmektedir.

İdare tarafından 2016, 2017 ve 2018 yıllarında kayıtlı değeri 3.053.679,61 TL olan varlıklar hurdaya ayrılmış ve 36.981,86 TL tutarında satış geliri elde edilmiştir.

Dolayısıyla idarenin bu işlemden dolayı hurdaya ayrılmış varlıklardan ne kadarlık kısmının satıldığı ve ne kadarlık kısmının halen kurum bünyesinde olduğu bilinememektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Dönem sonunda, Cari yılda hurdaya ayrılan tüm maddi duran varlıklar 294 ve 299 nolu hesaplar, karşılıklı, borç alacak kaydı ile sehven kayıtlardan çıkarılmıştır.

2016-2017-2018 yıllarında kayıtlı değeri 3.053.679,61 TL olan Varlıklar, hurdaya ayrılmış ve 36.981,86 TL tutarında satışından elde edilen geliri düşüldükten sonra kalan

3.016.697,75 TL hurdaya ayrılmış varlık tutarını 294 nolu hesaba borç ve 299 nolu hesaba alacak kaydı yapılmıştır. Bundan böyle, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 225’inci maddesine göre işlem yapılması sağlanacaktır.” denilmektedir.

Sonuç olarak Belediye tarafından çeşitli nedenlerle kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıkların muhasebe kayıtları 2019 yılında yapıldığından, rapor ekinde yer alan 2018 yılı mali tabloları ile ilgili bulgu konusu hatalı kayıtların düzeltilmesine yönelik bir sonuç doğurmamaktadır. Bu itibarla mali tablolarda 294 ve 299 nolu hesaplar gerçeği yansıtmamaktadır.