Kurum tarafından yapılan ihaleler kapsamında alınan teminatlar ile emanete alınan tutarların zamanaşımı ve iade sürelerinin takip edilmediği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 258’inci maddesinde; ihalelere katılan isteklilerden mevzuatları gereği nakden alınan geçici teminatlar ile üzerinde ihale kalan isteklilerden nakden alınan veya hakedişlerinden kesilmek suretiyle tahsil edilen kesin teminat ve ek kesin teminatların 330-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına kaydedileceği belirtilmekle birlikte 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 13’üncü maddesine göre mahsup işlemi yapılmasına gerek bulunmayan hallerde; teminat mektubu dışındaki teminatların sürenin bitiminde, bütçeye gelir kaydedilmek üzere gelir hesaplarına aktarılacağı, bu işlemlere ilişkin düzenlenecek yazının aynı süre içerisinde ilgili muhasebe birimine gönderileceği hüküm altına alınmıştır.

Aynı maddede ayrıca; isteklilerden alınan geçici ve kesin teminatların 10 yıllık zamanaşımına tabi olduğu ifade edilmiş, çeşitli durum ve muhataplara göre zamanaşımı süresinin başlama tarihi hakkında detaylı açıklamalara yer verilmiştir.

Yönetmelik’in 260’ıncı maddesinde emanet olarak nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarların 333-Emanetler Hesabında izleneceği belirtilmiş, 262’nci maddede ise; aylık, ücret veya diğer istihkaklardan mahsuben tahsil edilen tutarların bu hesaba alacak, ilgili hesap veya hesaplara borç kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 45’inci maddesinde; kesin teminat ve varsa ek kesin teminatın hangi şartlar sağlandığında iade edileceği detaylı bir şekilde anlatılmış, bu kapsamda geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra gerekli diğer şartlar da sağlanmışsa teminatların yarısının; kesin kabul tutanağının onaylanmasından ve Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişiksizlik belgesi alınması durumunda ise kalan yarısının yükleniciye iade edileceği belirtilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden; geçici ve kesin teminatlar ile emanet olarak alınan ve ihaleler süresince hakedişlerden kesilen kesin hesap kesintilerinin gerekli süreç ve şartlar gerçekleştiğinde mevzuat hükümleri doğrultusunda iade edilmesi gerektiği, alınan geçici ve kesin teminatlar ile ek kesin teminatların 10 yıllık zamanaşımı süresine tabi olduğu anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede, Kurum hesaplarında 10 yıllık zamanaşımı süresi biten ve gelir kaydedilmesi gereken teminatların olduğu, fakat ilgili birimlerin toplam tutarla ilgili net bilgi sağlayamadığı, hakedişlerden kesilen emanet niteliğindeki tutarlar için ise ilgili birimler ile yazışarak bu tutarların takibinin yapılmadığı ve bu hesaplarda yer alan tutarlardan iade edilmeyenlerin olduğu görülmüştür.

Kamu idaresi cevaında, alınan nakdi teminatlar ilgili olarak ilgili birimlerle yapılan yazışmalar sonucunda ihale ve diğer ilgili mevzuata uygun olarak yürütüldüğü ve emanet hesabına kaydedilen tutarların zamanaşımı açısından yıl sonlarında kontroller yapılarak gerekli işlemlerin yürütülmesi konusunda özen gösterileceği ifade edilse de alınan teminatlar ve emanetler için mevzuatta belirtilen şekilde zamanaşımı sürelerinin takibinin yapılmaması sebebiyle 2021 yılı mali tablolarında hata devam etmektedir.

Kurum tarafından teminat olarak alınan tutarlar ile emanet hesabına kaydedilen kesintilerin düzenli aralıklarla sürelerinin bitip bitmediğinin kontrol edilmesi ve iade edilmesi gerekenler ile gelir kaydedilmesi gerekenler için gerekli işlemlerin yapılması önem arz etmektedir.