Muratpaşa Belediyesi sınırları içerisinde bulunan ve örnek olarak seçilen Laura Alışveriş Merkezi ve civarındaki bölgede, zemin veya giriş katlarda bulunan iş yerlerinde (oto galeri, market, spor salonu vb.) kolon ve kirişlerin projelerine uygun ölçülerde ve yerinde olup olmadığı, iş yerlerinin mimari projelerine aykırı kısımlarının bulunup bulunmadığı, ayrıca işyeri asansörlerinin projelerine uygun olup olmadıkları yönünde incelemeler yapılmış olup mevzuat hükümlerine aykırılıklar tespit edilmiştir.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak başlanan yapılar” başlıklı 32’nci maddesinde:

“Bu Kanun hükümlerine göre; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine veya ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılarda projelerine ve ilgili mevzuatına aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. (Ek cümleler:14/2/2020-7221/10 md.) Yapının imar mevzuatına aykırı olduğuna dair bilgi, tapu kayıtlarının beyanlar hanesine kaydedilmek üzere ilgili idaresince tapu dairesine en geç yedi gün içinde yazılı olarak bildirilir. Aykırılığın giderildiğine dair ilgili idaresince tapu dairesine bildirim yapılmadan beyanlar hanesindeki kayıt kaldırılamaz.

Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. (Değişik cümle:14/2/2020-7221/10 md.) Bu tebligatın bir nüshası muhtara bırakılır, bir nüshası da Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne gönderilir.

Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister.

Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir.” denilmektedir<i>.</i>

Bu kapsamda iki inşaat mühendisi ile bir mimardan oluşan teknik bir komisyon ile toplamda 79 adet işyerine yerinde denetimlere gidilmiş, bunlardan sadece 18 adet işyerinin projelerine uygun olduğu veya yapı kayıt belgelerinin bulunduğu görülmüş, kalan 61 adet işyerinde ise birçok eksiklik ve mimari projelerine aykırılık tespit edilmiştir.

Bu aykırılık ve eksikliklere örnek vermek gerekirse; bazı işyerlerinde bağımsız bölümler ortak alana doğru büyütülmüş, zeminden yan bahçelere doğru büyümeler yapılarak parsel sınırına sıfır hale getirilmiş, arka bahçelerde büyümeler yapılmış, asma kat kapatılmış, bağımsız bölümden asma katlara çıkan merdivenler iptal edilmiş, asma katta ilave kolon yapılmış, depoya inen merdivenler ve asansör proje dışı yapılmış, bağımsız bölümler birleştirilmiş, asma katta galeri boşlukları kapatılmış, mimari projeye göre kolon ebatlarında değişiklikler yapılmış, kare kolonlar yuvarlak kolona dönüştürülmüş, kolon ilavesi yapılmış, kirişler askıda kalmış, bazı kolonlarda yön değişikliği olmuş, bazı otoparklar kaldırılarak zeminde büyümeler oluşturulmuş, kolon ebatlarında farklılıklar görülmüş, galeri boşlukları kapatılmış, kare kolonlar dikdörtgen hale getirilmiş, katlardaki galeri boşlukları kapatılmış, bazı sığınaklar iptal edilmiştir. Bu ve buna benzer daha bir sürü örnek göstermek mümkündür.

Belediye cevabında; Belediye imkanları dahilinde tüm şikayet konusu yerlere gidilmekte olunduğunu; aykırılık teşkil eden yerlerde yasal işlemlerin başlatıldığını ve aykırılıkların düzeltilmesinin sağlandığını; ayrıca risk taşıdığı düşünülen yerler için Belediye Kentsel Tasarım Müdürlüğü yetkisinde incelemelerin yapıldığını; ancak riskli yapı tespitlerinin Belediye yetkisinde olmayıp 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın yetkilendirdiği kuruluşlarca İl Müdürlükleri denetiminde yapılmakta olduğunu; tespitler sonrası yıkım süreçlerinin ise Kentsel Tasarım Müdürlüğünce yürütüldüğünü ifade etmiştir.

Ülkemizin deprem bölgesinde yer aldığı ve 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depreminin yarattığı yıkıcı etki düşünüldüğünde, yukarıda bazı örneklerin verildiği eksiklik ve aykırılıkların ne derece önemli ve ölümcül olabileceği ortadadır. Dolayısıyla sadece örneklem yoluyla yapılan bu çalışma ile yetinilmeyip tüm belediye sınırları içerisinde yer alan riskli yapıların tespit edilerek gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir.