DESKİ’nin 2020 yılı sonu itibariyle “Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik” uyarınca düzenlemiş olduğu formlarda, kayıt altına alınmayan taşınmazlar bulunduğu ve Taşınmaz İcmal Cetveli ile muhasebe kayıtları arasında tutarlılığın sağlanamadığı görülmüştür.

Kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanımında bulunan taşınmazların kaydına ve icmal cetvellerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar, 02.10.2006 tarih ve 26307 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik” ile belirlenmiştir. Anılan Yönetmelik’in taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleriyle ilgili görev, yetki ve sorumluluklarını düzenleyen 6’ncı maddesi uyarınca taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri ile görevli birim ve personel;

-kayıtların mevzuata uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulması,

-bu kayıtlara ilişkin bilgisayar programı, defter ve belgelerin denetime hazır şekilde muhafaza edilmesi,

- bu Yönetmelik ve ilgili mevzuatı gereğince harcama yetkilisi adına hazırlayacakları kayıt planına göre oluşturulan formları, en geç yedi gün içinde muhasebe hizmetlerini yürüten muhasebe birimine ve mali hizmetler birimine; işlemin yapıldığı ayı takip eden ay sonuna kadar, Aralık ayı içinde işlem yapılanlar ise aynı ayın sonuna kadar, maliki kamu idaresine göndermek,

ile yükümlüdür.

Mezkur Yönetmelik’in “Kayıt şekli” başlıklı 7’nci maddesinde ise hangi form ve cetvellerin düzenleneceği belirtilmiştir. Buna göre, idarelerin tapuya kayıtlı olan ya da olmayan taşınmazları ile irtifak hakkı tesisi, tahsis, kiralama ve kullanma izni verilmesi gibi yollarla kullanım hakkı kendilerine verilen taşınmazlarını Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde kayıt altına alması gerekmektedir. Anılan maddenin devamında taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri ile görevli birim tarafından hazırlanan formlar esas alınarak, taşınmazların değer ve miktar

olarak kaydedileceği Taşınmaz İcmal Cetvelinin, mali hizmetler birimi tarafından hazırlanacağı belirtilmiştir.

DESKİ’nin 2020 yılı Taşınmaz İcmal Cetveli ile muhasebe kayıtlarının incelenmesinde; muhasebe kayıtlarında izlenen kanalizasyon, enerji nakil ve su isale hatlarının taşınmaz cetvellerine kaydedilmediği ve taşınmaz cetvelleri ile muhasebe kayıtları arasında ayrıntısı aşağıdaki tabloda verilen 1.018.727.671,94 TL tutarında fark olduğu görülmüştür.

Tablo 8: 2020 Yılı Taşınmaz İcmal Cetveli Kayıtları İle Muhasebe Kayıtlarının Karşılaştırılması

Kamu idaresi, söz konusu farklılığın imalatları yapılan boru hatları, enerji nakil hatları, su isale hatları ve kanalizasyon hatları gibi genel olarak imar ve kadastro yollarında kalan taşınmazlardan kaynaklandığı ve bu yolların kullanım hakkının idarede olmadığı için taşınır kayıtlarının yapılamadığını belirtmiştir.

Ancak idareler Mezkur Yönetmelik hükümlerine göre, sadece tapuya kayıtlı olan taşınmazları değil, tapuda kayıtlı olmasa da kullanım hakkı idarelere verilen taşınmazların da Taşınmaz İcmal Cetvellerine kaydedilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla imar yollarının altında veya üzerinde kalan, ancak kullanım hakkı DESKİ’de bulunan boru hatları, kanalizasyon hatları ve benzeri taşınmazların söz konusu cetvellere kaydedilmesi ve muhasabe sistemindeki verilerle uyumu sağlanmalıdır.

Bu çerçevede 2019 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da belirtildiği üzere; Kurum taşınmaz envanterinin sağlıklı bir şekilde yapılarak, mülkiyeti DESKİ’ye ait olan ve tabloda belirtilen Kanalizasyon Hatları, Enerji Nakil Hatları vb. varlıkların yönetmelik hükümleri doğrultusunda ilgili form ve cetvellerde kayıt altına alınması ve bu kayıtların muhasebe sistemine tam ve doğru şekilde aktarılması gerekmektedir.