Kamu İdaresi tarafından, işyerleri için oluşturulan bina derecelerinin güncel olmaması ve bazı mükelleflerin bina derecelerinin hatalı belirlenmesi nedeniyle çevre temizlik vergisinin mevzuatın öngördüğü biçimde tarh ve tahakkuk ettirilmediği görülmüştür.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun mükerrer 44'üncü maddesi ile ihdas edilen çevre temizlik vergisi, belediye sınırları içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, işyeri ve diğer şekilde kullanılan binalardan alınmaktadır. Söz konusu maddeye göre verginin mükellefi söz konusu binaları kullananlar olup, mükellefiyet binaların kullanımı ile başlamaktadır.

Yasa koyucu tarafından verginin tahakkuk ve tahsilinde ikili bir ayrıma gidilmiş, su ihtiyacını belediyece tesis edilmiş su şebekesinden karşılayan binalar ile işyeri ve diğer şekillerde kullanılan binalar için farklı düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelere göre işyeri ve diğer şekillerde kullanılan binaların çevre temizlik vergisinin söz konusu Kanun maddesinde 7 grup ve 5 dereceden oluşan tarife üzerinden hesaplanarak alınması gerekmektedir. Ancak bu hesaplamanın yapılabilmesi için vergi alınacak bir binanın hangi grup ve derece içerisinde yer aldığının belirlenmesi gerekmektedir. Bu çerçevede aynı Kanun maddesinde, Cumhurbaşkanına (Bakanlar Kuruluna) bina gruplarının belirlenmesi, belediye meclislerine ise mahallin sosyal ve ekonomik farklılıkları ile büyüklüklerini de dikkate alarak binaların hangi dereceye gireceğini tespit etme yetkisi verilmiştir.

Bakanlar Kurulu bu yetkiye dayanarak, 2005/9817 sayılı Kararı ile işyeri ve diğer şekillerde kullanılan binalara ilişkin grupları belirlemiştir.

Aynı Karar’da belediye meclislerince, mükellefler dikkate alınmaksızın bina grupları itibarıyla derecelere intibak yapılacağı, yapılan intibak işleminin de mükelleflere ilan edileceği belirtilmiştir. Buna göre belediye meclisleri gruplar için ayrı ayrı bina derecelerini belirleyecektir. Örneğin, kurs şeklinde kullanılan bir binada, bu binanın hangi grupta yer aldığının tespitinde öğrenci sayısı belirleyici olurken, bu binanın hangi dereceye dâhil olduğu ise belediye meclis kararına göre belirlenecektir. Aynı şekilde, konaklama tesisi olarak kullanılan bir binanın grubu yatak kapasitesine göre değişirken, bu binanın hangi dereceye dâhil olacağı belediye meclisi kararı ile belirlenecektir. Vergi alınacak binaların derece ve grupları bu şekilde belirlendikten sonra, 2464 sayılı Kanun’un mükerrer 44’üncü maddesinde oluşturulan tarifeye göre vergi hesaplanacaktır.

Yapılan incelemede, Tepebaşı Belediye Meclisince bina grupları itibarıyla derecelere intibak yapılmasına ilişkin karar alındığı ancak uygulamada bazı tahakkuklarda, meclis kararına göre olması gereken bina derecelerinden farklı dereceler belirlenerek tahakkukların gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. Örnek olarak; kullanım alanı kriterine göre yapılan bazı çevre temizlik vergisi tahakkukları hatalı derece üzerinden yapılmıştır. Ayrıca 2001 tarihli söz konusu meclis kararı, m2, bina rayiç bedeli gibi hususlarda güncelliğini yitirmiş olup, meclis kararı sonrası oluşturulan cadde ve sokaklar da ilgili meclis kararı kapsamında bulunmamaktadır. Bu durum, çevre temizlik vergisinin mevzuata uygun biçimde tarh ve tahakkuk ettirilmemesine ve dolayısıyla bazı mükelleflerden eksik vergi alınmasına neden olmaktadır.

Söz konusu vergiye ilişkin iş ve işlemlerin yasal düzenlemelere uygun yürütülmesini ve gelir kaybının engellenmesini teminen, çevre temizlik vergisine ilişkin alınacak güncel meclis kararının doğru bir şekilde uygulanması gerekmektedir.