Üniversitenin 2020 yılı mali tabloları ve eki belgelerinin incelenmesinde, kira gelirlerinin, geçici mizan cetvelinde gösterilen tutarları ile gelir müdürlüğü tahakkuk servisinde kayıtlı tutarları arasında fark olduğu tespit edilmiştir

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel Muhasebe Kavramları ve İlkeleri” başlıklı ikinci bölümünde temel muhasebe ilkeleri sayılmıştır. İlgili bölümün Temel kavramlar başlıklı 5’inci maddesinde temel kavramlar tek tek sayılmış olup, maddenin (e) şıkkında, “Belgelendirme: Muhasebe kayıtları, gerçek durumu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş belgelere dayandırılır” ve (g) şıkkında, “Tam açıklama: Mali tablolar, bu tablolardan yararlanacak olanların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır şekilde düzenlenir” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde;

“Bu Yönetmeliğin amacı; merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, hesap ve kayıt düzeninde saydamlık, hesap verilebilirlik ve tekdüzenin sağlanması, işlemlerinin kayıt dışında kalmasının önlenmesi, faaliyetlerinin ve işlemlerinin gerçek mahiyetlerine uygun olarak, sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi, malî tablolarının zamanında, doğru, muhasebenin temel kavramları ve genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri çerçevesinde Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde belirtilen standartlara uygun, yönetimin ve ilgili diğer kişilerin bilgi ihtiyaçlarını karşılayacak ve kesin hesabın çıkarılmasına temel olacak; karar, kontrol ve hesap verme süreçlerinin etkili çalışmasını sağlayacak şekilde hazırlanmasına ve yayımlanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.” hükmü bulunmaktadır.

Ayrıca Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Kullanılacak defterler ve kayıt düzeni” başlıklı 6’ncı maddesi (ç) bendinde; yardımcı hesap defterlerinin hesap planını oluşturan hesaplara ait bilgilerin ayrıntı bazında kaydına mahsus olarak tutulan defterler olduğu belirtilmiştir.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin Gelirler Hesabına ilişkin düzenlemeler getiren 393 ve 394’üncü maddelerinde 600 Gelirler Hesabının niteliği ve işleyişi düzenlenmiştir. Buna göre 600 Gelirler Hesabı kayıtlarının yukarıda belirtilen muhasebe temel ilkeleri ve Yönetmelik hükümleri uyarınca yardımcı defter kayıtlarına uygun olması gerekmektedir.

Kira gelirleri yardımcı defter kayıtlarında yer alan ve ertesi yıla devir tutarları toplamı olan alacak bakiyesi 1.733.858,64 TL olarak kayıtlı iken; geçici mizan cetvelinde 600.03.06.01.99 Diğer Taşınmaz Kira Gelirlerinde alacak bakiyesi 86.759,00 TL olarak kayıt altına alınmıştır. İki kayıt arasında 1.647.099,64 TL fark bulunmaktadır.

Bu durum, kira gelirleri yardımcı defter kayıtlarına ilişkin tablonun, excel ortamında düzenlemesi esnasında bazı toplamların sehven hatalı girilmesinden kaynaklanmış ve konu ile ilgili farkındalık oluşmuş olsa da; yardımcı defter kayıtları ile ilgili düzeltici işlemler, Kamu İdaresince ibraz edilmemiştir.

Dolayısıyla, mali tablolarda 600.03.06.01.99 no’lu hesaptaki kira gelirleri kaleminin doğruluğuna dayanak oluşturan yardımcı defter kayıtları ile ilgili tereddütlü durum ortadan kalkmamıştır.

Bu nedenle hem söz konusu hesaptaki bakiyenin, hem de yardımcı defterdeki bakiyenin birbirini tutması için gerekli işlemlerin tesisi ile önlemlerin alınmasının gerektiği değerlendirilmektedir.

T.C. Sayıştay Başkanlığı

‌Tablo 10: Kira Gelirleri Yardımcı Defter Kayıtları