Belediye tarafından ihale edilen bazı yapım işlerinde, sözleşmede bulunmayan iş kalemleri için ticaret odasından alınan rayiçlere göre oluşturulan yeni birim fiyatların, ilgili iş kalemi için ihale tarihinin içinde bulunduğu aya ait fiyatlara dönüştürülmesi sırasında hatalı işlem yapıldığı tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre gerçekleştirilen yapım işi ihalelerine ilişkin tip sözleşmelerin “Sözleşmenin ekleri” başlıklı 8’inci maddesine göre, bu ihalelerde ihale dokümanını oluşturan belgeler arasındaki öncelik sıralamasının ilk sırasında Yapım İşleri Genel Şartnamesi bulunmaktadır.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı 22’nci maddesinde, ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedellerinin nasıl belirleneceği ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir.

Bunun yanı sıra 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Yapım İşlerinde Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın “Uygulama esasları” başlıklı 6’ncı maddesinin sekizinci fıkrasında, sözleşmede birim fiyatı bulunmayan ve Yapım İşleri Genel Şartnamesine göre ihale tarihinin içinde bulunduğu aya ait fiyatı tespit edilemeyen iş kalemi için yeni birim fiyat yapılması halinde, bu fiyatın, uygulama ayının rayiçlerine ve şartlarına göre belirleneceği ve bunun akabinde belirlenen bu yeni birim fiyatın, uygulama ayı fiyat farkı katsayısına (Pn) bölünerek, iş kaleminin ihale tarihinin içinde bulunduğu aya ait birim fiyatının tespit edileceği ve fiyat farkı hesabının bu fiyat esas alınarak hesaplanacağı hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, sözleşmelerde bulunmayan ve ihale tarihinin içinde bulunduğu aya ait fiyatı tespit edilemeyen yeni iş kalemleri için mezkûr Şartnamenin 22’nci maddesi kapsamında yeni birim fiyat oluşturulması gerekmektedir. Ayrıca söz konusu işe ilişkin ihale dokümanında, bu iş için fiyat farkı ödeneceği öngörülüyor ise yukarıda bahsi geçen yeni birim fiyatların, uygulama ayı fiyat farkı katsayısına bölünerek ihale tarihinin içinde bulunduğu aya indirgenmesi ve fiyat farkı hesaplamalarının da bu indirgenmiş tutarlar baz alınarak yapılması yasal zorunluluktur.

Fiyat Farkı Esasları’nın 5’nci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde “uygulama ayı fiyat farkı katsayısı” (Pn), fiyat farkı hesabında kullanılan temel endeksler ve güncel endeksler ile girdilerin ağırlık oranlarını temsil eden sabit katsayıların Esaslarda yer verilen formüle uygulanması sonucu bulunan katsayı olarak tanımlanmıştır. Bu bağlamda bakıldığı zaman, her ihalede (Pn) katsayısının hesaplanması, ihale dokümanında yer verilen girdilere ve bu girdilerin ağırlık oranlarını temsil eden sabit katsayılara göre değişiklik gösterecektir. Dolayısı ile yeni birim fiyatların, ihale tarihinin içinde bulunduğu aya indirgenmesi işlemlerinde kullanılacak olan (Pn) katsayısının da ilgili ihale dokümanında ve Esaslar’da belirlendiği üzere hesaplanan (Pn) değeri olması gerekmektedir.

Ankara Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı tarafından ihale edilen yapım işlerine (2022/387155 ve 2022/448578) ilişkin hakedişlerin incelenmesi neticesinde, fiyat farkı hesaplamalarında; Ankara Ticaret Odasından fiyat alınarak oluşturulan yeni birim fiyatların, ihale tarihinin içinde bulunduğu aya indirgenmesi işlemlerinde, uygulama ayı fiyat farkı katsayısı (Pn) olarak ihale dokümanına göre hesaplanan katsayı yerine sadece Yİ-ÜFE Genel Endeksleri kullanılarak hesaplanan katsayının kullanıldığı görülmüştür.

Kamu idaresi tarafından bulgu konusu hususa iştirak edildiği ve söz konusu hataların düzeltilmesi için gerekli işlemlerin yapılacağı bildirilmiştir.

Sonuç olarak sözleşmede bulunmayan iş kalemleri için oluşturulan yeni birim fiyatlara ilişkin fiyat farkı hesabında, söz konusu yeni birim fiyatların ihale tarihinin içinde bulunduğu aya indirgenmesi ve bu işlemin ihale dokümanında yer verilen girdiler ile sabit katsayılar kullanılarak hesaplanan (Pn) değeri marifeti ile yapılması önem arz etmektedir.