Kayseri Büyükşehir Belediyesinin bazı harcamalarının ihale yapılmaksızın doğrudan temin suretiyle yapıldığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 8’inci maddesinde her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olduğu ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorunda olduğu, 32’nci maddesinde harcama yetkililerinin, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumlu olduğu belirtilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinin ilk fıkrasında, “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.”,

“Doğrudan temin” başlıklı 22’nci maddesinde,

“Aşağıda belirtilen hallerde ihtiyaçların ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temini usulüne başvurulabilir:

1. İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabileceğinin tespit edilmesi.

2. Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olması.

…

d) Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin onbeş milyar (2019 yılı için 90.358 TL), diğer idarelerin beşmilyar Türk Lirasını (2019 yılı için 30.101 TL) aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar.

Bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve 10 uncu maddede sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilir” denilmektedir.

Kamu İhale Genel Tebliğinin “Doğrudan temine ilişkin açıklamalar” başlıklı 22’nci maddesinde de bu maddeye ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Kamu İhale Genel Tebliğinin aşağıdaki maddelerinde,

“22.5.1.1. Bu bentte belirlenen parasal limitlere bağlı olarak yapılacak ihtiyaç teminlerinde, piyasada yapılan fiyat araştırması sonucunda öngörülen parasal limitin aşılacağının tespit edilmesi halinde, ihtiyacın Kanunun ilgili hükümlerine göre ihale yoluyla temin edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, 4734 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine göre açık ihale usulü ile temini gereken ihtiyacın, Kanunun 22 nci maddesinin (d) bendi için öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle aynı Kanunun 22 nci maddesinin (d) bendine göre temini, 4734 sayılı Kanunun temel ilkelerine aykırılık teşkil ettiğinden, bu yönde uygulamaların sorumluluk doğuracağı hususuna dikkat edilmesi gereklidir” ifadelerine yer verilmiştir.

Yapılan inceleme sonucunda kurum tarafından birçok alımda ihale usulü yerine doğrudan temin usulü uygulanmıştır. Örnek olarak, Savunma ve Havacılık Sektöründe Kayseri Sanayisi’nin Gelecekteki Yeri Konulu Panel kapsamında yapılacak alımlar, Bisiklet festivali kapsamında yapılacak alımlar ve Tiyatro Festivali kapsamında yapılacak alımlar

verilebilir. Yapılan işler organizasyon hizmet alım işleridir. Bu işlerin kapsamında açılış kokteyli, yemek hizmeti ve etkinliğin gerçekleştirileceği alanlarla ilgili organizasyon hizmetleri bulunmaktadır. Panelin yapılma tarihi ve organizasyonun ne şekilde icra edileceği belli olduğuna göre bu organizasyon işinin temini ihale suretiyle yapılmalıdır. Keza Bisiklet ve Tiyatro Festivalinin de yapılma tarihi ve organizasyonunun ne şekilde yapılacağı belli olduğundan bu hizmet alımının da ihale suretiyle yapılması gerekmektedir.4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesine istinaden temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımlar 22/d kapsamında doğrudan temin suretiyle alınabilmektedir. Ancak yapılma zamanı ve yeri belli olan ve önceden öngörülen bir panel veya festivalin giderlerinin bu kapsamda değerlendirilmesi mümkün olmadığından, bu bağlamdaki işlerin hizmet alımı ihalesiyle yapılması gerekmektedir. Ayrıca bazı doğrudan temin alımlarında idare tarafından piyasa fiyat araştırması yapılmadan tek teklif olarak kendi şirketinden teklif alınarak alımlar gerçekleştirilmiştir.

Öngörülen organizasyon veya diğer hizmetlerin şartnamelerinde ilgili hususlar belirtilmek suretiyle ihale usulüyle katılımın sağlanarak rekabete uygun şekilde temin edilmesi gerekir.