Büyükşehir Belediyesi’nin mülkiyetinde olan yer altı ve yer üstü düzenlerinden diğer kurumlara tahsis edilen yer altı ve yer üstü düzenlerinin 251 Yer Altı ve Yerüstü Düzenleri Hesabında kayıtlı olmadıkları ve dolayısıyla mali tablolarda yer almadığı tespit edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 251 Yer Altı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ile ilgili olarak “Hesabın Niteliği” başlıklı 190 ıncı maddesinde; “herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak veya kolaylaştırmak için, yeraltında veya yerüstünde inşa edilmiş her türlü yol, köprü, baraj, tünel, bölme, sarnıç, iskele, hark ve benzeri yapılar ile bunların eklenti ve bütünleyici parçalarının ve bunlardan tahsise konu edilenlerin izlenmesi için kullanılacağı,” “Hesabın İşleyişi” başlıklı 191 inci maddesinde; “tahsise konu edilen yeraltı ve yerüstü düzenlerinin tahsis edilen kamu idaresine hizmet veren muhasebe birimince kayıtlı değeri üzerinden 251 Yer Altı ve Yerüstü Düzenleri Hesabına borç, 500 Net Değer Hesabına alacak kaydedileceği,” ayrıca, “varlığa ilişkin ayrılmış amortisman tutarının 500 Net Değer Hesabına borç, 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına alacak kaydedileceği” ifade edilmiştir.

Yine 191 inci madde de; “tahsise konu edilen yeraltı ve yerüstü düzenlerinin tahsis eden kamu idaresine hizmet veren muhasebe birimince kayıtlı değer üzerinden 251 Yer Altı ve Yerüstü Düzenleri Hesabına alacak, 500 Net Değer Hesabına borç kaydedileceği,” ayrıca, “varlığa ilişkin ayrılmış amortisman tutarının 500 Net Değer Hesabına alacak, 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına borç kaydedileceği” belirtilmiştir.

Ayrıca Muhasebat Genel Müdürlüğünün yayınladığı 15.11.2016 ve 09.01.2017 tarihli Mahalli İdareler 2016 ve 2017 Detaylı Hesap Planlarında “251.01 Kamu İdaresinin Mülkiyetinde Olanlar, 251.02 Kamu İdaresinin Tahsis Ettiği ve 251.03 Tahsisli Kullanılan Taşınmazlar” ibarelerinin bulunduğu görülmektedir.

Diğer taraftan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 7 nci bölümünde; “Kurumların muhasebesinin, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin ikinci bölümünde belirlenen ve muhasebe ilke ve kurallarının dayanağını oluşturan temel muhasebe kavramları ile faaliyet sonuçları, bütçe uygulama sonuçları, nazım hesaplara ilişkin ilkeler ve varlıklar, yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar ilkelerinden oluşan bilanço ilkeleri ile üçüncü bölümünde belirlenen muhasebe standartları, kurallar ve uygulamalara ilişkin hükümler çerçevesinde yürütüleceği” belirtilmiştir.

23.12.2014 tarihli ve 29214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel Muhasebe Kavramları ve İlkeleri” başlıklı ikinci bölümünde yer alan “Temel Kavramlar” başlıklı 5 inci maddesinde; “Genel yönetim muhasebesinin muhasebe ilke ve kurallarının dayanağını oluşturan ve belirtilen kavramlara göre yürütüleceği ifade edilmiş ve tam açıklama kavramı gereğince mali tablolar, bu tablolardan yararlanacak olanların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır şekilde düzenlenmelidir” denilmiştir.

Tam açıklama kavramı evrensel bir muhasebe temel kavramı olup sorumlular bu kavram uyarınca kurumun varlıkların gerçek durumunun mali tablolarda yer alması gerekmektedir.

Yapılan incelemede; Büyükşehir Belediyesi tarafından 36.090.794,71 TL tutarındaki yer altı ve yer üstü düzeninin tahsise verildiği, ancak yukarıda yer alan mevzuat hükümleri çerçevesinde muhasebe kayıtlarının yapılmadığı dolayısıyla kurumun mali tablolarında yer almadığı anlaşılmıştır.

Bu itibarla Büyükşehir Belediyesi tarafından tahsise verilen yer altı ve yer üstü düzenlerinin mezkur mevzuat hükümleri uyarınca 251 Yer Altı ve Yer Üstü Düzenleri Hesabına kaydedilmesi gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; "2019 mali yılı içerisinde başka kurumlara tahsis edilen ve başka kurumlarca İzmir Büyükşehir Belediyesine tahsis edilen yeraltı ve yerüstü düzenleri maliyet bedelleri ile ilgili Belediye Bilgi Yönetim Sisteminde gerekli yazılım çalışmaları tamamlanmıştır. 2019 mali yılı içeresinde Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik ve Mahalli İdareler Bütçe Ve Muhasebe Yönetmeliğine uygun olarak muhasebe kayıtları yapılacaktır" denilmiştir.

Sonuç olarak İdare tarafından verilen cevapta bulguya konu edilen hususla ilgili yapılan değerlendirmelerin kabul edildiği ve bulguda vurgulanan hususlara ilişkin çalışmaların yapılacağı belirtilmiştir. Ancak bu husus 2018 yılı mali tablolarını etkilemektedir. Konu ile ilgili süreç izleyen yıl denetimlerinde takip edilecektir.