İdare tarafından ihale edilen yapım işlerinde, revize birim fiyat uygulamasına ilişkin güncel mevzuat hükümlerine yüklenici ile yapılan sözleşmelerde yer verildiği ancak uygulamaya eski düzenleme ile devam edilmesi sebebiyle resmi birim fiyatların dikkate alınmadığı görülmüştür.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Yapım işlerinde iş kalemi miktarının değişmesi” başlıklı 52’nci maddesinde; birim fiyatlı işlerde herhangi bir iş kaleminin (sözleşmede yer alan ya da yeni fiyatla sözleşmeye dâhil olan iş kalemi) miktarında %20’yi aşan artışın meydana gelmesi ve bu toplam artışın aynı zamanda sözleşme bedelinin yüzde 1’ini geçmesi halinde, artışın sözleşme bedeli içindeki payı nispetinde ilgili iş kalemine ait birim fiyatın revize edileceği ve bu iş kaleminin yüzde yirmi artışı aşan kısmına revize birim fiyat üzerinden ödeme yapılacağı ifade edilmiştir.

Söz konusu Tebliğe 30.09.2020 tarihinde eklenen ve 20.10.2020 tarihinde yürürlüğe giren 52.2’nci maddesinde ise 52.1’inci madde uyarınca hesaplanan revize birim fiyatın, o iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak (%25 oranında kar ve genel gider dâhil) hesaplanan birim fiyatı geçemeyeceği ve iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçlerin bulunmaması halinde ise bu fiyatın Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin (YİGŞ) 22’nci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları dikkate alınarak hesaplanacağı belirtilmiştir.

Yine Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşme’nin 28.2’nci maddesinin 24.1 numaralı dipnotunda aynen;

“…

(2) Teklif birim fiyat sözleşmelerde madde metni aşağıdaki şekilde düzenlenecektir; “28.2.İş kalemi miktarının değişmesi

28.2.1. Herhangi bir iş kaleminin (sözleşmede yer alan ya da yeni fiyatla sözleşmeye dâhil olan iş kalemi) miktarında, işin devamı sırasında sözleşmesinde yer alan iş kalemi için sözleşmede belirtilen iş kalemi miktarında; yeni fiyatla sözleşmeye dahil edilen iş kalemi için ise yeni fiyat oluşturulurken projesine göre tespit edilip idare tarafından onaylanan iş kalemi miktarında % 20’yi aşan artışın meydana gelmesi ve toplam artışın aynı zamanda sözleşme bedelinin yüzde 1’ini geçmesi halinde, artışın sözleşme bedeli içindeki payı nispetinde ilgili iş kalemine ait birim fiyat aşağıda gösterildiği şekilde revize edilir ve bu iş kaleminin yüzde yirmi artışı aşan kısmına revize birim fiyat üzerinden ödeme yapılır.

R = F x [ 1 – (A x F) / S ]

S = Sözleşme bedeli (TL),

F = İş kaleminin birim fiyatı (TL / ….),

A = İş kaleminde meydana gelen artış miktarı (Adet, mt, m² vb.), R = Revize birim fiyat (TL / ….).

8.2.2. (28.2.1) maddesi uyarınca hesaplanan revize birim fiyat, o iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak (%25 oranında kâr ve genel gider dahil) hesaplanan birim fiyatı geçemez. İş kalemine ait resmi analiz ve rayiçlerin bulunmaması halinde ise, bu fiyat

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22’nci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları dikkate alınarak hesaplanır” ifadesi yer almaktadır.

YİGŞ’nin 22’nci maddesinde sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının nasıl tespit edilmesi gerektiği açıklanmaktadır. Bir başka deyişle yeni birim fiyatın nasıl yapılması gerektiği tarif edilmektedir. Söz konusu maddede kısaca, madde metinde sayılan sıralamaya uyularak oluşturulan analizlerden birine yine madde metninde sayılan rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanarak yeni birim fiyatın tespit edileceği düzenlenmiştir.

Mezkûr mevzuat hükümlerine göre birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen yapım işlerinde bir iş kalemi miktarında %20’yi aşan artışın meydana gelmesi ve bu artışın aynı zamanda sözleşme bedelinin %1’ni geçmesi halinde iş kaleminin fiyatı mevzuatta yer alan formül ile revize edilmeli, söz konusu revize birim fiyat o iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak (%25 oranında kâr ve genel gider dâhil) hesaplanan birim fiyat ile kıyaslanmalı ve %20’lik artış miktarını aşan kısma düşük olan tutar üzerinden ödeme yapılmalıdır.

Ayrıca o iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçlerin bulunmaması halinde ise yeni birim fiyat düzenlenmeli ve düzenlenen yeni birim fiyat ile revize birim fiyat kıyaslanarak yine düşük olan tutar üzerinden ödeme gerçekleştirilmelidir.

Yapılan incelemede, İdare tarafından ihale edilen “Mimar Sinan Parkı Yapım İşi”nde hesaplanan revize birim fiyatların resmi fiyatlarla kıyaslanmadığı ve bunun sonucunda daha düşük resmi fiyat yerine daha yüksek revize birim fiyat üzerinden ödemeler yapıldığı; “Aydın İli Genelinde Yol Yapım, Bakım, Onarım ve Altyapı İşleri Yapım İşi”nde ise revize birim fiyatlarla kıyaslanmak üzere hesaplanan resmi birim fiyatların ihale tarihi resmi birim fiyatları değil idarece güncellenmiş resmi birim fiyatlar olduğu ve ihale tarihi resmi birim fiyatları üzerinden ödeme yapılması gerekirken daha yüksek olan idarece güncellenmiş resmi birim fiyatlar üzerinden ödeme yapıldığı tespit edilmiştir.

Kamu İdaresi göndermiş olduğu cevapta, bulgu konusu yapım işlerinde her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyetin belirlenip dayanaklarıyla birlikte hesap cetvelinde gösterildiğini ve Aydın İli Genelinde Yol Yapım, Bakım, Onarım ve Alt Yapı İşleri Yapımı İşinde yaklaşık maliyetin güncellendiğini, söz konusu yapım işinde işin devamı sırasında her ay yapılan hakediş dönemlerinde, birim fiyat listesinde yer alan tüm iş kalemlerinin revize fiyat uygulamasına girip girmediği kontrolünün yapıldığını, bahse konu iş kalemleri için hakediş dönemlerinde hesaplanan revize birim fiyatın, o iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak (%25 oranında kar ve genel gider dahil) hesaplanan birim fiyatı geçmeyecek şekilde hesaplandığını ve işin kapsamında fiyat farkı uygulamasının da olduğu göz önünde bulundurularak, ihale dönemi yaklaşık maliyet cetvelindeki birim fiyat analizi değerlerinin kullanıldığını ifade etmiştir.

Söz konusu yapım işinin fiyat farkı verilen iş olduğu dikkate alındığında, hesaplanan revize birim fiyat, ihale tarihi itibariyle o iş kalemine ait resmi birim fiyatı geçmemesi gerekmektedir. İdare cevabında, revize birim fiyat uygulamasında yapılacak kıyaslamada yaklaşık maliyet cetvelindeki birim fiyat analizi rayiçlerinin kullanıldığı ifade edilmiştir. İşe ait yaklaşık maliyet İdare tarafından güncellendiği için ihale tarihi resmi birim fiyatları yerine İdarece güncellenen resmi birim fiyatlar revize birim fiyat uygulamasında kullanılmıştır. Ancak, revize birim fiyat uygulamasında yapılacak kıyaslamada kullanılacak değer yaklaşık maliyet analizleri değil; resmi birim fiyatlardır. Dolayısıyla, kıyaslamada kullanılan resmi birim fiyatların İdarece hatalı belirlenmesi revize birim fiyat uygulamasının doğru sonuçlar vermemesine sebebiyet vermektedir.

İdare cevabında ayrıca, Mimar Sinan Parkı Yapım İşinde, işin devamı sırasında yeniden hesaplamalar yapılarak gerekli kesintilerin yapıldığını belirtmiştir.

Sonuç olarak, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar uyarınca, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen yapım işlerinde revize birim fiyat uygulamasının güncel mevzuat hükümleri dikkate alınarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir.