İhalelerden sonra sözleşme imzalanmadan önce isteklilerce sunulması gereken ve isteklinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre borcu olmadığını gösterir belgenin hakedişin ödenmesi aşamasında, hakediş ödemeleri yapılmadan önce aranması gereken ve hak sahiplerinin 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a göre borcu olup olmadığını gösterir belgenin ise sözleşme imzalanmadan önce tevsik edici belge olarak kullanıldığı görülmüştür.

İhale uygulama yönetmeliklerinin “İhale dışı bırakılma” başlıklı maddelerinde; ihale üzerinde kalan istekliden, 4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (a), (b), (c), (d), (e), (g) ve (i) bentlerinde belirtilen durumlarda olmadığına dair belgelerin sözleşme imzalanmadan önce istenilmesinin zorunlu olduğu ve bu belgelerin, ihale usulüne göre son başvuru ve/veya ihale tarihinde isteklinin anılan bentlerde belirtilen durumlarda olmadığını göstermesi gerektiği hükme bağlanmıştır.

Ayrıca yine 4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinde ihale üzerinde kalan istekli tarafından söz konusu belgelerin sözleşme imzalanmadan önce verilmemesi halinde ihale üzerinde kalan isteklinin ihale dışı bırakılarak geçici teminatının gelir kaydedileceği hükme bağlanmıştır. Kamu İhale Genel Tebliği’nin 17.4. maddesinde de hangi tür ve tutarda vergi borçlarının 4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendi kapsamında vadesi geçmiş vergi borcu olarak değerlendirilmesi gerektiği açıkça belirlenmiştir. Başka bir ifade ile Tebliğ’de düzenlenmeyen bir vergi borcunu 4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendi kapsamında vadesi geçmiş vergi borcu olarak değerlendirmek mümkün değildir. Bu hüküm karşısında sözleşme imzalanmadan önce, ihale üzerinde kalan isteklilerin sadece 4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendi kapsamında vadesi geçmiş vergi borcunun olmadığını gösterir yazının aranması gerekmektedir.

Öte yandan Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan A Seri 1 Sıra No.lu Tahsilat Genel Tebliği’nin “V. Amme Alacağı Ödenmeden Yapılmayacak İşlemler ile İşlem Yapanların Sorumlulukları” bölümünde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamına giren kurumların bu Kanun kapsamında hak sahiplerine 5.000,00 liranın üzerinde yapacakları ödemeler sırasında hak sahibinin, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 22/A maddesine istinaden, kapsamı bu Tebliğ’de belirlenmiş borçlarının yine

5.000,00 lirayı aşıp aşmadığını Hazine ve Maliye Bakanlığının internet sitesinden veya Tebliğ’de belirtilen ilgili birimlerinden temin edeceği belge üzerinden araştırması, borcun bu tutarı aşması halinde borç tutarını keserek hak sahibine ödeme yapması gerektiği hüküm altına alınmıştır. Mezkûr Tebliğ’in aynı bölümünde, bu belgenin 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamına giren kurumlarda muhasebe birimleri tarafından aranılması gerektiği düzenlenmiştir.

Yukarıda yazılı mevzuat hükümlerine göre; ihaleler sonucu sözleşme imzalanmadan önce isteklilerin 4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendi kapsamında vadesi geçmiş vergi borcunun olmadığına dair yazının, Tebliğ’de belirtilen miktarın üzerinde yapılacak ödemeler sırasında ise hak sahibinin 6183 Sayılı Kanun’un 22/A maddesine göre borcu bulunup bulunmadığını gösteren yazının aranması gerekmektedir.

Yapılan incelemede; “500 Adet Araç Lastiği Alım İşi”, “Başarılı Öğrencilere Dağıtılmak Üzere Bisiklet Alım İşi”, “Geylani Mahallesi Kültür Spor Ticaret Merkezi ve Pazar Yeri İnşaatı Yapım İşi”, “Gaziantep İli Şahinbey İlçesi Ahmet Çelebi İlkokulu Bahçe Duvarı Yapım İşi”ne ilişkin sözleşmelerin imzalanmasından önce istekliler tarafından İdareye sunulması gereken “Vadesi Geçmiş Vergi Borcu Durumunu Gösteren Belge”nin kapsamının 4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin 4’üncü fıkrasının (d) bendi kapsamında borcu olmadığını göstermesi gerekirken 6183 sayılı Kanun’un 22/A maddesi kapsamında borcu olmadığını gösterdiği, buna rağmen söz konusu istekliler ile sözleşme imzalandığı ve geçici teminatlarının gelir kaydedilmediği,

“Cadde ve Sokaklara Beton Parke Taşı ile Yol Kaldırım Yapılması İşi (2021/1. Etap)”ne ait hakediş ödemesinde ise “Vadesi Geçmiş Vergi Borcu Durumunu Gösteren Belge”nin kapsamının 6183 sayılı Kanun’un 22/A maddesine göre olması gerekirken, 4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin 4’üncü fıkrasının (d) bendi kapsamında olduğu ve bu evraka istinaden ödeme yapıldığı,

Dolayısıyla içerik açısından birbirinden farklı olan bu iki belgenin birbiri yerine kullanıldığı görülmüştür.

Kamu idaresinin cevabında, bundan sonraki işlemlerde bulgu doğrultusunda hareket edileceği ifade edilmiştir.

Bu itibarla, ihaleler sonucu sözleşme imzalanmadan önce isteklilerden 4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendi kapsamında vadesi geçmiş vergi

borcunun olmadığına dair yazının, hak sahiplerine yapılacak hakediş ödemelerinde ise kişinin 6183 sayılı Kanun’un 22/A maddesine göre borcu bulunup bulunmadığını gösteren yazının aranması gerekmektedir.