Belediye gelir işlemlerinin incelenmesinde; pazar yerlerinin işletilmesinin ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’na göre pazar yerlerinin kullanılması karşılığı alınan İşgal Harcını (Tahsis Ücreti) tahsil etme yetkisinin yapılan hizmet protokolü ile Seyyar Pazarcılar Odasına devredildiği tespit edilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun "Belediye başkanının görev ve yetkileri" başlıklı 38'inci maddesine göre belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etme görevi belediye başkanına verilmiş ve bu konuda belediye başkanı birinci derecede sorumlu kılınmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun "Gelirlerin toplanması sorumluluğu" başlıklı 38’inci maddesinde "Kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk, tahsiliyle yetkili ve görevli olanlar, ilgili kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumludur." denilmektedir.

Aynı Kanun’un "Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve sorumlulukları" başlıklı 61’inci maddesinde ise Muhasebe Yetkilisine gelirlerin ve alacakların tahsili görevi verilmiştir.

Ancak üst yönetici ve muhasebe yetkilisine verilen tüm bu görev ve sorumluluklara karşın yapılan inceleme sonucunda, yapılan hizmet protokolü ile Belediye sınırları içinde haftanın belirli günlerinde kurulan semt pazarı yerlerinin işletilmesinin ve pazar yeri kullanılması karşılığı alınan İşgal Harcının (Tahsis Ücreti) tahsilinin aylık 175.000,00 TL karşılığında Seyyar Pazarcılar Odasına devredildiği tespit edilmiştir.

Söz konusu protokolün 32’nci maddesinde; “5957 sayılı kanunun 12.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren yönetmeliğinde belirtilen 6. Maddenin 1. Fıkrası, 6. Maddenin 8. Fıkrasında belirtilen tesis ve alt yapı çalışmalarının Belediye tarafından yapılıp Odaya devir edilecektir. Devirden sonra söz konusu yerlerin işletmesinden, korunmasından ve temizlenmesinden Oda sorumludur. Oda, devir edilen tesislerin amacı dışında kullanmamayı taahhüt eder.”

denilmektedir. Protokolün 3’üncü maddesinde her ne kadar yapılan işlemin devir olmadığı belirtilse de söz konusu protokolün 32’nci maddesi yapılan işlemin devir olduğunu ifade etmektedir. Yapılan protokole Pazar Yerleri Hakkında Yönetmelik’in 5’inci maddesinin 8’inci fıkrası dayanak gösterilmiştir.

Pazar Yerleri Hakkında Yönetmelik’in 5’inci maddesinin 8’inci fıkrası; “(Değişik: RG- 13/7/2013-28706) Pazar yerleri, belediyeler veya yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları iştiraklerince işletilir ve bu yetki devredilemez. Ancak, pazar yerlerinin işletilmesine ilişkin bazı hizmetler, bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümlerine aykırı hüküm içermeyecek şekilde yapılacak belirli süreli protokoller ile meslek kuruluşları eliyle yürütülebilir. Meslek kuruluşları, bu fıkrada belirtilen belediye iştiraklerine ortak olabilir.” şeklinde düzenlenmiştir. Yönetmelik maddesine göre pazar yerleri belediyeler veya yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları iştiraklerince işletilir ve bu yetki devredilemezdir. Ancak pazar yerlerinin işletilmesinde bazı hizmetler protokoller ile meslek kuruluşları eliyle yürütülebilir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Harcın ödenmesi” başlıklı 57’nci maddesinde; “İşgal harcı belediyelerin yetkili kılacakları memur veya kişilerce makbuz karşılığında tahsil edilir.” denilmektedir.

Pazar Yerleri Hakkında Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesi 1’inci fıkrası (n) bendinde; “n) Tahsis ücreti: 2464 sayılı Kanuna göre, işgal edilen alan ile orantılı olarak belediye meclisince belirlenen işgaliye harcını,” işgal harcı tahsis ücreti olarak tanımlanmıştır.

Adı geçen Yönetmelik’in 15’inci maddesinde; “(1) Tahsis ücreti, satış yerinin kullanımı sonrasında belediye meclisince her yıl belirlenecek tarifeye göre belediyelerin yetkili kılacakları memur veya kişilerce makbuz karşılığında tahsil edilir. Tahsis ücretinin günlük tahsil edilmediği durumlarda toplu tahsilatlar bir aylık süreyi aşmayacak şekilde yapılır.

…

(3) Meslek kuruluşları, belediyelerle yapılan protokoller çerçevesinde verdikleri hizmetler için, 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamında makbuz karşılığında ücret tahsil edebilir.

...” denilmektedir.

2464 sayılı Kanun’un 57’nci maddesi ve adı geçen Yönetmelik’in 15’inci maddesinin

1’inci fıkrasına göre İşgal Harcı (Tahsis Ücreti) belediyelerin yetkili kılacakları memur veya kişilerce makbuz karşılığında tahsil edilir. Meslek kuruluşları belediyelerle yapılan protokoller çerçevesinde verdikleri hizmetler karşılığı pazar yerleri kullanıcılarından ayrıca makbuz karşılığında ücret tahsil edebilir. Meslek kuruluşlarının adı geçen mevzuat hükümlerine göre İşgal Harcı (Tahsis Ücreti) tahsil etme yetkileri bulunmamaktadır.

Yapılan açıklamalar doğrultusunda pazar yerlerinin Belediyece işletilmesi, İşgal Harcını (Tahsis Ücreti) tahsil etme yetkisi verilen Seyyar Pazarcılar Odası ile yapılan hizmet protokolünün belirtilen mevzuat hükümlerine göre güncellenmesi, pazar yerlerinin kullanılması karşılığı alınan işgal harcının belediyelerin yetkili kılacakları memur veya kişilerce makbuz karşılığında tahsil edilmesi gerekmektedir.