Belediyeye ait bazı taşınmazların ihale yolu ile kiraya verilmesi gerektiği halde işgaliye yolu ile kullandırıldığı ve bazı taşınmazların da ihale yapılmaksızın ecrimisil yöntemi ile idare edildiği görülmüştür.

1. İhale Yoluyla Kiraya Verilmesi Gereken Taşınmazların İşgaliye Yoluyla Kullandırılması

   Belediyede bazı taşınmaz kullanımlarında geçici işgallerin süreklilik kazandırılarak taşınmaz yönetim sistemi haline getirildiği görülmüştür.

   2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “İşgal Harcı” başlıklı ikinci bölümünün 52’nci maddesinde;

   “Belediye sınırları içinde bulunan aşağıdaki yerlerden herhangi birinin satış yapmak veya sair maksatlarla ve yetkili mercilerden usulüne uygun izin alınarak geçici olarak işgal edilmesi, İşgal Harcına tabidir:

   1. Pazar veya panayır kurulan yerlerin, meydanların, mezat yerlerinin her türlü mal ve hayvan satıcıları tarafından işgali,

   2. Yol, meydan, Pazar, iskele, köprü gibi umuma ait yerlerden bir kısmının herhangi bir maksat için işgali,

   3. Motorlu kara taşıtlarının park etmeleri için il trafik komisyonlarının olumlu görüşü alınarak belediyelerce şehir merkezlerinde tesis edilen ve işletilen mahallerin çalışma saatleri içinde, taşıtlar tarafından işgali (Bisiklet ve motosikletler hariç)

   Yukarıda sayılan yerlerin izinsiz işgalleri mükellefiyeti kaldırmaz.” denilerek işgal harcına konu olan yerler belirtilmiştir.

   Yapılan incelemede, kullanım şekilleri; market, bakkal, büfe ve köfteci olan 2021 yılında 20 adet taşınmaz, 2022 yılında 17 adet taşınmaz, 2023 yılında ise 14 adet taşınmazdan işgaliye alındığı ve bu işgallerden 12 adet taşınmazın aynı kişiler tarafından kullanıldığı yine aynı yıllarda 8 adet bankamatiğin işgaliye karşılığı kullandırıldığı ve uygulamanın bir taşınmaz yönetim sistemi haline getirilerek süreklilik kazandırıldığı tespit edilmiştir.

   Sonuç olarak, 2464 sayılı Kanun’da belirlenmiş yerlerin geçici işgali sonucu alınan işgal harcının Belediye tarafından bir taşınmaz yönetim sistemi gibi uygulanmasına son verilerek işgali alanların kaldırılması gerekmektedir.

2. Belediyeye Ait Bazı Taşınmazların Kiralama İhalesi Yapılmaksızın Kullandırılması ve Ecrimisil Tahsilatlarının Düzenli Yapılmaması

Belediyeye ait 104 adet taşınmazın 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na aykırı olarak ihalesiz kullandırıldığı ve bu taşınmazların ecrimisil tahsilatlarının da düzenli yapılmadığı görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15'inci maddesinde;

“Belediye mallarına karşı suç işleyenler Devlet malına karşı suç işlemiş sayılır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75 inci maddesi hükümlerini belediye taşınmazları hakkında da uygulanır.” hükmü yer almaktadır.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun “Ecrimisil ve tahliye” başlıklı 75'inci maddesine göre; ecrimisil, kusurlu olup olmadığı aranmaksızın, bir malın zilyetliğini, yetkili idarenin izni, sahibinin rızası veya muvafakatı dışında eline geçiren, elinde tutan veya her ne şekilde olursa olsun bu malı kullanan veya tasarrufunda bulunduran gerçek veya tüzel kişilere işgalci (fuzuli şagil) olarak işgal etmesi mukabilinde işletilen hukuki süreçtir.

Belediyenin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin idarenin izni olmaksızın işgalli kullanılması durumunda uygulanacak yaptırımlar, bahsi geçen 75'inci maddede düzenlenmiş olup, buna göre idarenin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden ecrimisil istenilmesi gerekmektedir. Aynı maddede ecrimisil talep edilebilmesi için, idarenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmadığı, işgal edilen taşınmaz malın idarenin talebi üzerine bulunduğu yer mülki amiri tarafından tahliye ettirilerek idareye teslim edileceği hüküm altına alınmıştır.

Yapılan incelemede, doğrudan işgal durumunda 104 adet taşınmaz bulunduğu bu taşınmazların ecrimisil yöntemi ile idare edildiği, bunlardan 34 adet taşınmazın ecrimisil tahakkuk işlemlerinin gerçekleştirildiği, 70 adet taşınmazın tahakkuk ve tahsilat işlemlerinin gerçekleştirilmediği, bu alanlara ilişkin tahliye işlemlerinin de başlatılmayarak, ecrimisil uygulamasının bir taşınmaz kullanım yöntemi haline getirildiği tespit edilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükmüne göre, Belediyenin ilk olarak fuzuli şagil durumundaki taşınmazların ecrimisil tahakkuk ve tahsilat işlemlerini gerçekleştirmesi, aynı zamanda bu alanlara ilişkin tahliye işlemlerini başlatması ve ihale yoluyla kiraya verilmesi gerekmektedir.