Büyükşehir Belediyesinin Kültür AŞ’den temin ettiği personel çalıştırmasına dayalı hizmet alımında söz konusu işin sözleşmesiyle belirlenen günlük ücretlere 01.03.2019 tarihinden geçerli olmak üzere zam yapılarak 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 24’üncü maddesi ve bu madde uyarınca çıkarılan toplu iş sözleşmesi hükümlerine aykırı işlem tesis edilmiştir.

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek Madde 20’nin ilk fıkrasında, belediyeler ile bağlı kuruluşlarının personel çalıştırılmasına dayalı hizmetlerini doğrudan hizmet alımı suretiyle birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası bu idarelere ait ve halen bu kapsamda hizmet alımı yaptığı mevcut şirketlerinden birine, bu nitelikte herhangi bir şirketi bulunmuyorsa münhasıran bu amaçla kuracakları bir şirkete gördürebileceği hüküm altına alınmıştır.

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 24’üncü maddesine göre ise, mahalli idare şirketlerinde işçi statüsüne geçirilen çalışanların ücret ile diğer mali ve sosyal haklarına ilişkin şartlar, Yüksek Hakem Kurulu’nca karara bağlanan ve süresi en son sona erecek olan toplu iş sözleşmesi hükümleri esas alınmak suretiyle belirlenmiş ve bu sözleşme Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğünce ilan edilmiştir.

Söz konusu toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre, 696 sayılı KHK kapsamında mahalli idare şirketlerinde işçi statüsüne geçirilen çalışanların 01.01.2019 tarihinde almakta oldukları çıplak ücretlerine %4 oranında, 30.06.2019 tarihinde ise almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine 01.07.2019 tarihinden itibaren yine %4 (yüzde dört) oranında zam yapılması kararlaştırılmıştır. Buna göre, mahalli idare şirketlerinde işçi statüsüne geçirilen çalışanların

ücret ile diğer mali ve sosyal hakları 30.06.2020 tarihine kadar olmak üzere, bu hükümler çerçevesinde belirlenmiştir.

Yukarıda belirtilen yasal düzenleme ve toplu iş sözleşmesi hükümleri ile bahse konu Usul ve Esaslar bu şekilde olmasına karşın, Büyükşehir Belediyesinin bila tarihli Başkanlık Oluru ile işçi personelin bireysel iş sözleşmesinde ücret zammına ilişkin sınırlayıcı bir hüküm bulunmadığı ve 2019 yılı için uygulanan ücret zammındaki yetersizlik nedeniyle bozulan dengenin, hak ve nesafet kurallarına göre düzeltilmesi gerekçe gösterilerek Anayasa’nın 53’üncü maddesi ve İLO’nun 98 No’lu Sözleşmesi’nin 4’üncü maddesi gereğince personelin 28.02.2019 tarihinde almakta olduğu günlük brüt ücretlerine 01.03.2019 tarihinden itibaren 21,16 TL ilave edilmesine karar verilmiştir.

Söz konusu tespit sonrasında kamu idaresi cevabında özetle: Büyükşehir Belediyesinin 25.03.2019 tarihli Başkanlık Olurunda, doğrudan hizmet alım sözleşmesi ile personelin bireysel iş sözleşmelerinde ücret zammına ilişkin sınırlayıcı bir hüküm bulunmaması, 2019 yılı için uygulanan ücret zammındaki yetersizlik nedeniyle bozulan dengenin, hak ve nefaset kurallarına göre düzeltilmesini temin edilmesi amacıyla, Anayasa’nın 53’üncü maddesi ve ILO’nun 98 no.lu sözleşmesinin 4’üncü maddesi gereğince, personelin 28.02.2019 tarihinde almakta olduğu günlük ücretlerine 01.03.2019 tarihinden geçerli olmak üzere 21,16-TL ilave edilmesine karar verildiği; Şirketin, Büyükşehir Belediyesi iştirak şirketi olması hasebiyle söz konusu Başkanlık Oluruna istinaden Büyükşehir Belediyesi ile 29.03.2019 tarihinde ek protokol imzalandığı; bu ek protokolün 3’üncü maddesi gereğince işçi personelin günlük brüt ücretlerine 01.03.2019 tarihinden itibaren 21,16 TL ilave edilerek hesaplanan tutarların personele verilecek brüt ücreti oluşturacağının ve hakedişlerin de belirlenen bu usule göre ve işveren payı ilave edilerek hazırlanacağının düzenlendiği; Şirkete işçi statüsünde geçirilen personelin günlük ücretlerine 01.03.2019 tarihinden geçerli olmak üzere 21,16-TL ilave edilerek Büyükşehir Belediyesinin Şirketlerinden temin ettiği personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı hak edişlerinin hazırlandığı, Büyükşehir Belediyesinden hakediş tutarları tahsil edilerek personellere ödemelerin gerçekleştirildiği ifade edilmiştir.

Ancak, ücret zamlarına ilişkin olarak ilgili mevzuat gereği 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 24’üncü maddesi uyarınca çıkarılan toplu iş sözleşmesi hükümlerine uyulması yasal bir zorunluluk olup ücret zammı hususunda doğrudan hizmet alım sözleşmesi ile personelin bireysel iş sözleşmelerinde yer verilen düzenlemelere bakılması hukuken mümkün değildir. Ayrıca, Anayasa’nın toplu sözleşme hakkına ilişkin 53’üncü maddesinde,

toplu iş sözleşmesinin kanunla düzenleneceği ifade edilerek, bu hakka ilişkin olarak kanuni düzenleme yapılması gerektiği kabul edilmiş olmaktadır.

Büyükşehir Belediyesinin, Kültür AŞ’den temin ettiği personel çalıştırmasına dayalı hizmet alımına ilişkin sözleşmede belirlenen günlük ücretlere 01.03.2019 tarihinden geçerli olmak üzere zam yapılarak 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 24’üncü maddesi ve bu madde uyarınca çıkarılan Toplu İş Sözleşmesi hükümlerine aykırı işlem tesis edilmiştir. Büyükşehir Belediyesince, Şirkete yapılan ödemeler de belirtilen minvalde olmuştur.

Diğer taraftan, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Ek 20’nci maddesinin üçüncü fıkrasına dayanılarak hazırlanan “İl Özel İdareleri, Belediyeler ve Bağlı Kuruluşları ile Bunların Üyesi Olduğu Mahalli İdare Birliklerinin Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmetlerinin Gördürülmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Karar”ın 5’inci maddesinin

(4) numaralı fıkrasına göre, İdare tarafından şirkete personel gideri için yapılacak aylık ödemelerin toplamının, hizmet alımı sözleşmesinde öngörülen işçi ücretleri esas alınarak hesaplanan işçilik giderleri toplamını aşmaması gerekmektedir.

Ayrıca, Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin 42’nci maddesine göre düzenlenen hakediş raporunun işleme konulabilmesi için, yüklenici veya işbaşında bulunan vekili tarafından imzalanmış olması gerektiğinden; söz konusu ödemelerin yüklenici Kültür AŞ’nin yetkili temsilcisi tarafından imzalanan hakedişlere istinaden yapılması nedeniyle, Şirketin de Usul ve Esaslar’ın 5’inci maddesine aykırı işlem tesis ettiği anlaşılmıştır.

Büyükşehir Belediyesinin iştirak şirketlerinden temin ettiği personel çalıştırmasına dayalı hizmetlerde, Büyükşehir Belediye ve iştirak şirketlerinin ilgili mevzuat hükümlerine uygun hareket etmesi gerekmektedir.