Şirket, Edremit Belediyesi ve Gürçay Eğitim ve Kültür Vakfının müştereken kullanmakta oldukları elektrik aboneliğine tahakkuk eden elektrik tüketim bedellerinin, ayrı ayrı tüketim miktarları belirlenmeden protokol kapsamında sabit bir oran belirlenerek Şirket tarafından ödendiği görülmüştür.

Şirket, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na tabi bir anonim şirket olup faaliyetlerini ilgili Kanunun hükümleri doğrultusunda yürütülmesi beklenmektedir. Kanunu’nun “Tüzel kişiler” başlıklı 16’ncı maddesinde kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere Devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşların da tacir sayılacağı, “Tacir olmanın hükümleri” başlıklı bölümün 18’inci maddesinde de her tacirin, ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmesi gerektiği belirtilmektedir.

Kanun’un “Özen ve bağlılık yükümlülüğü” başlıklı 369’uncu maddesinde de yönetim kurulu üyeleri ve yönetimle görevli üçüncü kişiler, görevlerini tedbirli bir yöneticinin özeniyle yerine getirmek ve şirketin menfaatlerini dürüstlük kurallarına uyarak gözetmek ile yükümlü olduğu ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede, Edremit İlçesine yönelik faaliyet gösteren jeotermal ısınma ve termal su sistemleri ile Afrodit Termal Tesislerinin elektrik ihtiyacını karşılayan trafo üzerinden sağlanan elektrik enerjisinin, Şirkete ait 10000050320 abonelik numaralı elektrik sayacı ile tek fatura dâhilinde ücretlendirildiği, bahse konu elektrik aboneliğine tahakkuk eden bedelin, Şirket, Edremit Belediyesi ve Gürçay Eğitim ve Kültür Vakfı tarafından gerçekleştirilen faaliyetler neticesinde oluştuğu görülmüştür.

Her işletmenin kendi faaliyetleri doğrultusunda harcadıkları elektrik tüketim miktarının

belirlenebilmesi için gerekli olan ayrı abonelik işlemleri, ortak kullanılan trafo ve mevcut elektrik projesinin yeniden yapılandırılmasının yüksek yatırım bedeli gerektirmesi gerekçesiyle yapılmamıştır. Söz konusu abonelik için tahakkuk eden elektrik kullanım bedelleri, taraflar arasında 14.08.2014 tarihinde imza altına alınan protokole konu edilerek sabit oran üzerinden taraflara dağıtılmasına karar verilmiştir.

Söz konusu abonelik kapsamında Şirket Afrodit Termal Tesislerine elektrik enerjisi sağlamaktadır. Aynı abonelikten sağlanan elektrik enerjisini protokolün diğer tarafları olan Edremit Belediyesi, Edremit İlçesi sınırlarında yer alan otellere termal su dağıtımında, Gürçay Eğitim ve Kültür Vakfı ise Edremit İlçesi sınırlarında yer alan ev ve işyerlerine ısınma suyu dağıtımında kullanmaktadır.

Bu protokol ile kurumların elektrik tüketimleri, faaliyet yoğunlukları dikkate alınmaksızın herhangi bir ölçüm veya tespit yapılmadan tahmini olarak belirlenmiş olup 01.07.2014 tarihinden itibaren tahakkuk eden bedelin %50’sinin Edremit Belediyesi, % 25’inin Şirket ve %25’inin ise Gürçay Eğitim ve Kültür Vakfı tarafından ödeneceği kararlaştırılmıştır.

Bunun yanında alacaklı kuruma (Uludağ Elektrik AŞ) karşı ödeme yükümlülüğünün aboneliğin Şirket üzerinde olması dolayısıyla Şirkete ait olduğu, Şirket tarafından aylık olarak ödenmiş olan elektrik fatura bedellerinin %50’sinin Edremit Belediyesi' ne, %25’inin ise Gürçağ Eğitim ve Kültür Vakfına fatura edip tahsil edileceği kabul edilmiştir.

Tablo 4: Ortak Kullanılan Elektrik Aboneliğine İlişkin Yapılan Ödemeler

Tablodan anlaşılacağı üzere, söz konusu abonelik kapsamında faturalandırılan tutarların tamamı Şirket tarafından ödenmektedir. Şirket söz konusu abonelik kapsamında tahakkuk eden ve ödenen tutarların %50’sini Edremit Belediyesine, %25’ini ise Gürçağ Eğitim ve Kültür Vakfına faturalandırmasına rağmen 31.12.2022 itibarıyla Edremit Belediyesinden toplam 1.947.296,26 TL, Gürçağ Eğitim ve Kültür Vakfından ise 327.997,28 TL alacağının bulunduğu tespit edilmiştir. Şirketin söz konusu alacakları zamanında tahsil edememesi nedeniyle gecikme zammı gibi ek mali külfetlere de katlanılmaktadır.

Yukarıda da belirtildiği üzere, belediye şirketleri Türk Ticaret Kanunu’na tabi olarak faaliyetlerini gerçekleştiren ve kâr amacı güden kuruluşlar olup bu şirketlerin Kanun hükümleri doğrultusunda faaliyetlerini yürütmesi gerekmektedir.

Gerek 6102 sayılı Kanun’da gerekse Şirketin tabi olduğu ilgili mevzuatta tarafların faaliyet yoğunlukları tespit edilmeden, herhangi bir ölçüm veya tespit yapılmadan belirlenen tahmini elektrik tüketimleri doğrultusunda Şirketin ödeme yükümlülüğü altına girmesi hususunda basiretli bir tacir gibi hareket etmediği anlaşılmaktadır. Şirketin yönetim kurulu üyeleri ve yönetimle görevli üçüncü kişiler, şirketin menfaatlerini gözetmekle ile yükümlü olduğundan menfaatine uygun olmayan her türlü eylemden kaçınılmalı, basiretli bir tacir gibi hareket edilerek Şirketin yönetilmesine özen gösterilmelidir.

Bu itibarla, her kurumun kendi elektrik tüketim miktarını saptayabilmek açısından elektrik aboneliklerinin ayrılması ve protokol kapsamında tahakkuk eden alacakların tahsilinin sağlanması gerektiği düşünülmektedir.