Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezinde (Farabi Hastanesi) ilave ücret mukabilinde mesai saatleri dışında verilmesi gereken sağlık hizmetlerinin büyük bir kısmının, mesai saatleri içinde sunulduğu görülmüştür.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinin

(h) fıkrasında; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Sağlık hizmetlerinin sağlanma yöntemi ve sağlık giderlerinin ödenmesi” başlıklı 73’üncü maddesinin

üçüncü fıkrası uyarınca ilave ücret alınmak suretiyle öğretim üyeleri tarafından sunulan sağlık hizmetlerinin mesai saatleri dışında sunulması hükme bağlanmıştır

Aynı fıkra gereği hizmeti sunan öğretim üyesine, ek ödemeye müstehak olabilmesi için mesai içinde gerçekleştirilen iş miktarı ve çeşidi dikkate alınarak belirlenen toplam performansını aşmadığı takdirde ek ödeme yapılması; diğer bir deyişle mesai içinde yapılan iş miktarı ve çeşidi kadar mesai dışı hizmetler için ek ödeme yapılması gerekmektedir.

Denetimlerde, Hastanede ilave ücret alınmak suretiyle sunulan sağlık hizmetlerinin büyük bir kısmının, mesai saati (08.00-16.00) içerisinde gerçekleştirildiği; hatta bazı öğretim üyelerinin, normal mesai saatinin tamamını, söz konusu işler için kullandığı anlaşılmıştır.

Diğer yandan mesai saati içerisinde normal hastalara asistanlar tarafından yapılan işlemlere ilişkin puanlar, öğretim üyelerinin hesabına işlenmek suretiyle mesai içi ve mesai dışı performans dengelenmiş; bu şekilde öğretim üyelerine, ilave ücret alınmak suretiyle sundukları sağlık hizmetleri için ek ödeme yapılması yolu açılmıştır.

Kamu İdaresince Hastanenin üçüncü basamak referans hastane olması sebebiyle çevre illerden, ilçe veya kırsal bölgelerden gelen ve genellikle birden çok hastalığı olan hastaların, özellikle öğretim üyelerine muayene olmak ve ev işleri, maddi ve konaklama olanakları nedeniyle aynı gün ikametlerine dönmek istedikleri, bu durumda saat 16’dan sonra girişleri yapılan hastaların işlemlerinin, çoğunlukla aynı gün hatta ertesi gün bile sonuçlandırılamadığı, bu nedenle öğretim üyelerine özel muayene için gelen hasta girişlerinin, 16’dan önce yapıldığı, mevzuata aykırı bu durumun giderilmesi için öğretim üyelerine gerekli uyarıların yapıldığı, saat 16’dan önce girişi yapılan ve tetkik sonuçları hazır olan hastaların, genellikle öğretim üyelerine muayenenin sonuçlandırılması için baskı oluşturduğu, özellikle öğretim üyelerine muayene olmak isteyen ve eşlik eden birden çok hastalığı olan hastaların yoğunluğu dikkate alındığında bütün işlemlerin saat 16’dan sonraya bırakılması durumunda hasta tedavisinin aksamasının kaçınılmaz olduğu, bütün üniversite hastaneleri gibi hastaların en kolay şekilde tanı ve tedaviye erişimi için elimizden gelen her şeyin yapılmasına çaba sarf edildiği, bütün bu açıklamalara rağmen hastane yönetiminin mevzuatla belirlenmiş olan kurallara uyabilmek adına hastaları da mağdur etmeden gerekli düzenlemeleri yapmak için azami gayret göstereceği ifade edilmektedir.

2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (h) fıkrasında görüleceği üzere, ilave ücret alınmak suretiyle öğretim üyeleri tarafından sunulan sağlık hizmetleri, hastanelere verilmiş bir

yükümlülük değil imtiyazdır. Hastanelerin öncelikle genel sağlık sigortası kapsamında muayene ve tedavi için başvuran hastaların muayene, tetkik ve tedavi işlemlerini, mesai saatleri içinde ve dışında eksiksiz bir şekilde yerine getirmeleri, koşulları müsait olduğu takdirde ücretli muayene sunmaları gerekmektedir. Kamu İdaresi ifadelerinde yer aldığı gibi ücretli hastaların hizmetini sunmak için normal hastaların hakkı olduğu sürelerin kullanılması gibi bir durum söz konusu değildir. Bu hastaların işlemlerinin, mesai içinde tamamlanması gibi bir yükümlülük de yoktur. Hastanenin hizmet arzının, normal hasta talebini karşılayamaya hiçbir zaman yetmediği nazara alındığında; mesai saatleri içinde ilave ücret alınmak suretiyle hizmet sunulması, hem imkânlar, hem de mevzuat hükümleri dâhilinde olanaksızdır.

Bu çerçevede Hastane yönetiminin, Sosyal Güvenlik Kurumu ile yaptığı sözleşme gereği yukarıda belirtilen ve durumu özellik arz eden hastaların, mesai saatleri içerisinde ilave ücret alınmadan öğretim üyesine muayene ve tedavi işlemlerini gerçekleştirebilmesi her zaman mümkündür. Hastalardan ilave ücret alınması durumunda ise öğretim üyesine ek ödeme yapmadan işlemleri tamamlatabilmektedirler. Öğretim üyeleri, Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Dağıtım esasları” başlıklı 5’inci maddesi uyarınca normal hastalar için taban ve teşvik ek ödemesi almaktadırlar. Dolayısıyla ortada hastaların mağdur olacağı bir durum da bulunmamaktadır. Asıl mağduriyet yaşayanlar ise saat 16’dan sonra yapması gereken işlemleri, mesai içinde yapıp; asistan doktor işlemleri vasıtasıyla hem taban ve teşvik ek ödemesi, hem yukarıda açıklanan ilave ek ödemeyi almak isteyen öğretim üyelerinden dolayı Hastane ve Hastane kaynakları ile ücretsiz öğretim üyesi muayene ve tedavi hakkını kullanamayan hastalardır.

İlave ücret ödeyen hastaların, işlemlerini bir an evvel sonuçlandırma istek ve baskısı, normal hastaların hak ve hukukunu korumak ve gözetmekle görevli ve yükümlü bulunan Hastane yönetimince alınacak önlemlerle çözülebilecek bir husustur.

Her yıl Hazinenin yaptığı kaynak aktarımlarıyla (2022 yılı için 23.332.793,06 TL) faaliyetlerini sürdürebilen ve zarar eder bir konumda olan Hastane için ek gelir kaynağı olabilecek ve öğretim üyelerinin hem mesai içi, hem de mesai dışında katkısını ve sağladığı geliri optimize edecek olan 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinin (h) fıkrasının gereği gibi uygulanması büyük önem arz etmektedir.

Sonuç olarak; öğretim üyelerinin ilave ücret alınmak suretiyle sundukları sağlık hizmetlerinin, mesai saati içinde gerçekleştirilmesi yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine

aykırı olduğundan söz konusu işlemlerin, mesai saati dışında gerçekleştirilmesi için gerekli önlemlerin alınması gerektiği değerlendirilmektedir.