Karar Künyesi
Belediye varlıklarına ilişkin amortisman işlemlerinin mevzuata uygun olarak yapılmadığı görülmüştür.
Amortisman ve Tükenme Payları konulu 47 Sıra Numaralı Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği’nde, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin duran varlıklarından hangilerinin amortisman ve tükenme payına tabi tutulacağı, buna ilişkin usul ve esaslar ile uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranları belirlenmiştir.
Belirtilen Genel Tebliğ’in “Amortisman ve tükenme payına tabi tutulan varlıkların değeri” başlıklı 4’üncü maddesinde, duran varlıkların amortisman ve tükenme payına tabi değerlerinin maliyet bedeli olduğu, maliyet bedelinin ise, bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamından oluştuğu açıklanmıştır.
Aynı Genel Tebliğ’in “Amortisman ve tükenme payı ayırma yöntemi” başlıklı 5’inci maddesinde de, duran varlıklar için amortisman ve tükenme payı ayrılmasında normal amortisman yönteminin uygulanacağı, bu yönteme göre varlıklar için amortisman ve tükenme payı, varlığın yararlanma süresine göre Genel Tebliğ Eki-1’de yer alan Amortisman ve Tükenme Payı Süre ve Oranları Listesinde belirlenen oranlarda her yıl eşit olarak ayrılacağı izah edilmiştir.
Anılan Genel Tebliğ’in “Amortisman ve tükenme payının muhasebeleştirilmesi” başlıklı 8’inci maddesinde ise, ayrılan amortisman ve tükenme paylarının 630-Giderler Hesabına borç, ilgisine göre 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabı, 268-Birikmiş Amortismanlar Hesabı, 278- Birikmiş Tükenme Payları Hesabı veya 299-Birikmiş Amortismanlar Hesabına alacak kaydedileceği belirtildikten sonra, Genel Tebliğ’in “Amortismana tabi duran varlıkların deftere kaydedilmesi” başlıklı 9’uncu maddesinde, amortismana tabi her bir varlığın Duran Varlıklar Amortisman Defterine kayıt usulleri detaylı bir şekilde anlatılmıştır.
Kamu idaresinin mülkiyetindeki varlıkların amortisman ve tükenme payı süre ve oranları ise, Genel Tebliğ’e ekli Amortisman ve Tükenme Payı Süre ve Oranları Listesinde gösterilmiştir.
Sözü edilen Genel Tebliğ hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, bir varlığın amortismanının ancak varlığın maliyet bedeli kadar olabileceği anlaşılmaktadır. Öte yandan amortismana tabi varlıklar için, varlığın maliyet bedeline ulaşıncaya kadar her yıl amortisman ve tükenme payının ayrılması gerekir.
Ancak yapılan incelemede, Belediyenin varlık hesapları ile amortisman ve tükenme payları hesapları karşılaştırılmış, bazı varlıklar için hiç amortisman ayrılmadığı, bazı varlıklar için ise herhangi bir kayıtlı tutar olmadığı halde amortisman ayrıldığı anlaşılmıştır.
Örneğin Belediyenin bilançosunda yer alan 252 Binalar Hesabının oteller alt hesabında toplam 181.044,15 lira, dükkân ve iş yeri alt hesabında toplam 111.034.128,36 lira varlık değeri bulunmasına rağmen, bunlar için hiç amortisman ve tükenme payı ayrılmadığı görülmektedir. Öte yandan, 255 Demirbaşlar Hesabının yemek hazırlama ekipmanları alt hesabında 270.104,20 lira bulunmasına rağmen 283.156,76 lira, bilgi saklama üniteleri alt hesabında herhangi bir varlık bulunmamasına rağmen 1.026,67 lira, kontrol ve güvenlik sistemleri alt hesabında 1.914.752,81 lira bulunmasına rağmen 1.968.498,28 lira amortisman ve tükenme payı ayrılmıştır.
Bunun gibi varlık değeri ile amortisman ve tükenme payı tutarsızlıkları bulunan varlıklara ilişkin genel tablo aşağıdadır.
Tablo 8: Varlıklar İle Amortismanlarının Uyumsuzlukları Tablosu
Hesap Kodu Tüm Düzeyler | Hesap Adı | Varlıkların Toplam Değeri | Amortismanların Toplam Değeri | Fark |
252.xx.xx.06.02 | Oteller | 181.044,15 | 0,00 | 181.044,15 |
252.xx.xx.09.05 | Dükkan ve İşyeri | 111.034.128,36 | 0,00 | 111.034.128,36 |
253.02.08.. | Etiketleme ve Numaralandırma Makineleri | 26,24 | 32,04 | -5,80 |
253.03.07.. | Müzik Aletleri ve Aksesuarları | 270.155,92 | 290.027,53 | -19.871,61 |
254.02.06.. | Tekneler | 0,00 | 20.000,00 | -20.000,00 |
254.04.02.. | Demiryolu ve Tramvay Araçları | 0,00 | 14.900,00 | -14.900,00 |
255.01.01.. | Döşeme Demirbaşları | 577.980,00 | 627.749,00 | -49.769,00 |
255.01.02.. | Temsil ve Tören Demirbaşları | 48.626,48 | 61.500,27 | -12.873,79 |
255.01.04.. | Seyahat, Muhafaza ve Taşıma Amaçlı Demirbaş Niteliğindeki Taşınırlar | 6.020,21 | 6.480,21 | -460,00 |
255.02.03.. | Teksir ve Çoğaltma Makineleri | 104.486,46 | 104.616,46 | -130,00 |
255.04.01.. | Yemek Hazırlama Ekipmanları | 270.104,20 | 283.156,76 | -13.052,56 |
255.05.01.. | Çiftlik Hayvanları | 0,00 | 18.000,00 | -18.000,00 |
255.07.02.. | Basılı Yayınlar | 104.345,09 | 104.665,09 | -320,00 |
255.07.04.. | Bilgi Saklama Üniteleri | 0,00 | 1.026,67 | -1.026,67 |
255.08.01.. | Eğitim Mobilyaları ve Donanımları | 0,00 | 500,00 | -500,00 |
255.09.01.. | Doğa Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar | 0,00 | 69.277,00 | -69.277,00 |
255.09.02.. | Salon Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar | 27.138,90 | 29.823,90 | -2.685,00 |
255.09.03.. | Saha Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar | 376.253,60 | 388.628,60 | -12.375,00 |
255.10.02.. | Kontrol ve Güvenlik Sistemleri | 1.914.752,81 | 1.968.498,28 | -53.745,47 |
255.11.02.. | Duvarda Sergilenen Süs Eşyaları | 0,00 | 13.100,00 | -13.100,00 |
Kamu idaresi cevabında, bulgu konusu hususa ilişkin gerekli muhasebe kayıtlarının yapılmaya başlandığını belirtilmiştir. Ancak bulgu konusuna yönelik 2024 yılında yapılan kayıtların, 2023 yılı dönem sonu mali tablolarındaki hatayı düzeltici bir etkisi bulunmamaktadır.
Sonuç olarak Belediye mülkiyetindeki varlıkların amortisman ve tükenme paylarının Amortisman ve Tükenme Payları konulu 47 Sıra Numaralı Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği hükümlerine uygun olarak ayrılması sağlanmalıdır.