Karar Künyesi
Merzifon Belediye Başkanlığı tarafından yapılan yapım ve hizmet alımı işlerinde yüklenicilerin yapım ve bakım devresini kapsayan tüm risk (all risk) sigortalarının yaptırılmadığı görülmüştür.
Yapım İşlerinde Tespit Edilen Hususlar
Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “İş ve İşyerlerinin Korunması ve Sigortalanması” başlıklı 9’uncu maddesinde; Yüklenici, işyerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makineleri, taşıtlar, tesisler ile sözleşme konusu yapım işinin korunmasından 43 üncü madde hükümleri dikkate alınmak şartı ile işe başlama tarihinden kesin kabul tarihine kadar sorumludur. Bu sebeple yüklenici, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 9'uncu maddesi hükümleri dahilinde; işyerlerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makineleri, taşıtlar, tesisler ile sözleşme konusu iş için, işin özellik ve niteliğine göre ihale dokümanında belirtilen şekilde, işe başlama tarihinden geçici kabul tarihine kadar geçen süre içinde oluşabilecek deprem, su baskını, toprak kayması, fırtına, yangın gibi doğal afetler ile hırsızlık, sabotaj gibi risklere karşı “inşaat sigortası (bütün riskler)”, geçici kabul tarihinden kesin kabul tarihine kadar geçecek süreye ilişkin ise yürürlükteki İnşaat Sigortası (Bütün Riskler) Genel Şartları çerçevesinde kapsamı ihale dokümanında belirtilen genişletilmiş bakım devresi teminatını içeren sigorta yaptırmak zorundadır.” olarak yer almaktadır.
Sözleşmelerin “İşin ve İş Yerinin Korunması ve Sigortalanması” başlıklı 17’nci maddesinde ; “ 17.1. Yüklenici; iş yerlerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makineleri, taşıtlar, tesisler ile sözleşme konusu iş için, işin özellik ve niteliğine göre, işe başlama tarihinden geçici kabul tarihine kadar geçen süre içinde oluşabilecek deprem, su
baskını, toprak kayması, fırtına, yangın gibi doğal afatler ile hırsızlık, sabotaj gibi risklere karşı, yapım işleri genel Şartnamesinde yer alan hükümler çerçevesinde “all risk” sigorta yaptırmak zorundadır.
17.2. Yüklenici, işin geçici kabul tarihinden kesin kabul tarihine kadar geçecek süreye ilişkin, a) Yüklenicinin sözleşme şartları dahilindeki yükümlülüklerini kapsamında eksik ve kusurların giderilmesi amacıyla yaptığı çalışmalar sırasında sigortalı kıymetlere verdiği zarar ve ziyanlar, b) Bakım devresi esnasında ortaya çıkan ve inşaat devresinde yüklenicinin sorumlu olduğu bir nedene dayanan ziyan ve hasarlara karşı genişletilmiş bakım devresi teminatını içeren sigorta yaptırmak zorundadır.” hükümleri yer almıştır.
Yine YİGŞ'nin 9’uncu maddesinin beşinci fıkrasında ise bütün riskler inşaat sigortasının ilk hakediş raporunun düzenlenip tahakkuka bağlanmasından önce idareye verilmesi gerektiği düzenlenmiştir.
Yapılan incelemede, sözleşmelere göre işe başlama tarihinden geçici kabul tarihine kadar all risk sigortası ve geçici kabul tarihinden kesin kabul tarihine kadar olan ve yapım ve bakım devresini de kapsayan all risk (bütün riskler) sigortaların yaptırılması gerekirken, söz konusu sigortaların yükleniciler tarafından yaptırılmadığı görülmüştür.
İdarenin tarafından işin yapım ve bakım devresini kapsayan bütün riskler sigortasının yaptırılması gerektiği konusunda yüklenici firmayı yazılı olarak uyarılmadığı ve bütün riskler sigortasının idareye sunulmadığı halde hakedişlerin düzenlenerek yükleniciye ödemelerinin yapıldığı tespit edilmiştir. İdarenin söz konusu uygulamasının yukarıda anılan mevzuat hükümlerine uygun olmadığı değerlendirilmektedir.
Bu itibarla, İdare tarafından yürütülen yapım işlerinde yapım ve bakım devresini de kapsayan bütün riskler inşaat sigortasının süresinde yüklenici tarafından yaptırılmasının ve hak ediş ödemelerinin bütün riskler inşaat sigorta poliçelerinin idareye sunulmasından sonra tahakkuka bağlanmasının sağlanması gerekmektedir.
Hizmet Alımında Tespit Edilen Hususlar
Hizmet işleri sözleşmelerinin eki Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin “İş ve İşyerlerinin Korunması ve Sigortalanması” başlıklı 19’uncu maddesinde; “ İşyerinde, işin başlamasından kabul belgesinin verilmesine kadar her türlü araç, malzeme, ihzarat, makine ve taşıtlar ile sözleşme konusu hizmet işinin korunmasından yüklenici sorumludur.
Düzenlenen sigorta poliçelerinde, idare işveren sıfatıyla, yüklenici ise işi gerçekleştiren sıfatıyla ve varsa alt yükleniciler yer almalıdır. Kıymetler tam değer üzerinden sigorta ettirilmelidir.
Yüklenici, idarelerce istenen söz konusu sigortalara ilişkin poliçeleri ve ödeme
kanıtlarını, iş fiili olarak başlamadan önce idareye vermek zorundadır. Sigortalar tamamlanmadığı sürece avans ve hakediş ödemesi yapılmaz.
Sigorta poliçelerinde belirlenen, yüklenicinin kusurlu olduğu hallerde, kusur nedeniyle sigortanın karşılamadığı bedeller için yüklenici idareden bir istekte bulunamaz.
Sigorta yükümlülüğünün kabul süresinin sonuna kadar olan süreçte devam edip etmeyeceği veya ne ölçüde devam edeceği, bu süreci düzenleyen madde hükümleri de göz önünde tutularak sözleşme veya eklerinde belirtilir.”
hükümleri yer almaktadır.
Söz konusu hizmet alımı işi sözleşmelerinin “İş ve İşyerinin Korunması ve Sigortalanması” başlıklı 21’inci maddesinde iş ve işyerlerinin korunmasına ilişkin sorumluluğun, Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 19’uncu maddesinde düzenlenen esaslar dahilinde yükleniciye ait olacağı hüküm altına alınmıştır.
Yapılan incelemede, yürürlükteki mevzuat ve işin sözleşmesi gereği yaptırılması gereken hizmet alımı işi sigortasının yaptırılmadığı, bu hususta idare tarafından yüklenicinin uyarılmadığı, hakediş bedellerinin sigorta poliçelerinin idareye sunulmadığı halde ödendiği tespit edilmiştir. Yapılan söz konusu uygulamaların, yukarıda anılan mevzuat ve işe ait sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olmadığı değerlendirilmektedir.
Kamu idaresi tarafından verilen cevapta; bulgu sonrasında yapılan yapım işi ihalesinde yüklenici firmadan, Tüm Risk (All Risk) Sigorta Poliçesi ve Bakım Devresi Poliçesi alındığı, sonraki ihalelerde de aynı hassasiyetin gösterileceği belirtilmiştir.
Bu itibarla, İdarece yürütülen hizmet alımı işlerinde yapılması gereken sigortaların yaptırılmasının ve hakediş ödemelerinin inşaat sigorta poliçelerinin idareye sunulmasından sonra tahakkuka bağlanmasının sağlanması gerekmektedir.