1. Mülkiyeti belediyeye ait olup şirkete ayni sermaye olarak konulması kararı alınan taşınmaz mallar için tapu siciline şerh verilmediği, mülkiyetin geçişinin tapu siciline tescil ile tamamlanmadığı, taşınmazların şirket tarafından kullanılamadığı, belediye tarafından üçüncü kişilere kiraya verildiği görülmüştür.

   6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “C) Şirket sözleşmesi – II. İçerik – 3. Ayni sermaye, ayni devralmalar ve özel menfaatler” başlıklı 578’inci maddesinde, limited şirketlere ilişkin olarak “ayni sermaye, ayınların veya işletmelerin devralınması ve özel menfaatler hakkında anonim şirketlere ilişkin hükümlerin uygulanacağı” belirtilmiş olup, anonim şirketlere ilişkin “B) Kuruluş – VI. Ayni sermaye – 1. Ayni sermaye konulabilecek malvarlığı unsurları” başlıklı 342’nci maddesinde ise “üzerlerinde sınırlı ayni bir hak, haciz ve tedbir bulunmayan, nakden değerlendirilebilen ve devrolunabilen, fikrî mülkiyet hakları ile sanal ortamlar da dâhil malvarlığı unsurlarının ayni sermaye olarak konulabileceği” ifade edilmiştir.

   Kanun’un “D) Sermaye koyma borcu – II. Hükmü – 1. Genel olarak” başlıklı 128’inci maddesinde “şirket sözleşmesinde veya esas sözleşmede bilirkişi tarafından belirlenen değerleriyle yer alan taşınmazların tapuya şerh verildiği … takdirde ayni sermaye kabul olunacağı, taşınmaz mülkiyetinin veya diğer ayni bir hakkın sermaye olarak konulması hâlinde, şirketin bunlar üzerinde tasarruf edebilmesi için tapu siciline tescilin gerekli olduğu, mülkiyet ve diğer ayni hakların tapu siciline tescili istemi ile diğer sicillere yapılacak tescillerle ilgili bildirimlerin ticaret sicili müdürü tarafından ilgili sicile resen ve hemen yapılacağı, şirketin tek taraflı istemde bulunma hakkının saklı olduğu, şirketin, ortakların sermaye koyma borcunu yerine getirmesini isteyebileceği ve dava edebileceği gibi yerine getirmede gecikme sebebiyle uğradığı zararın tazminini de isteyebileceği” hükme bağlanmıştır.

   Türk Ticaret Kanunu’nun yukarıdaki düzenlemeleri gereği; limited şirketlerde ayni sermaye ile ilgili hususlarda anonim şirketlere ilişkin hükümler uygulanacak olup üzerinde sınırlı ayni bir hak, haciz ve tedbir bulunmayan, nakden değerlendirilebilen ve devrolunabilen fikrî mülkiyet hakları ile sanal ortamlar da dâhil malvarlığı unsurları anonim şirketler gibi limited şirketlere de ayni sermaye olarak konulabilecektir. Kanun’un 128’inci maddesi gereği taşınmazların ayni sermaye olarak kabul olunabilmesi tapuya şerh verilmesine bağlı olup şirketin sermaye olarak konulan taşınmazlar üzerindeki tasarruf hakkı ve yetkisi tapu siciline tescili gerektirmektedir. Mülkiyet ve diğer ayni hakların tapu siciline tescili istemi şirket tarafından tek taraflı olarak yapılabilecek olup, şirket, ortakların sermaye koyma borcunu yerine getirmesini isteyip dava edebileceği gibi sermaye koyma borcunun yerine getirilmesindeki gecikme sebebiyle uğradığı zararın tazminini de isteyebilecektir.

   Yapılan incelemede; 06.02.2020 tarih ve 43 sayılı belediye meclis kararıyla 1/2 oranındaki hisseleri belediyeye ait aşağıdaki tabloda gösterilen taşınmazların şirkete ayni sermaye olarak konulmasına karar verildiği, Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesinin 08.11.2021 tarih ve 2021/275 Esas, 2021/618 Karar sayılı kararıyla da bu taşınmazlara bilirkişi tarafından 5.500.000,00 TL değer tespitinde bulunulduğu görülmüştür. Sermaye artırımına ilişkin karar 24.12.2021 tarih ve 10480 sayılı Ticaret Sicil Gazetesinde yayımlanmıştır. Ancak; şirkete ayni sermaye olarak konulan bu taşınmazlar hakkında tapuya şerh verilmediği, taşınmazların mülkiyetinin tapu sicilinde şirket adına tescilinin istenmediği, tescil yapılmaması nedeniyle taşınmazlar üzerinde şirketin herhangi bir tasarruf hakkı ve yetkisinin bulunmadığı, bu nedenle taşınmazların şirket tarafından kullanılamadığı, belediye tarafından üçüncü kişilere kiraya verildiği anlaşılmıştır.

   ‌Tablo 5: Şirkete Ayni Sermaye Olarak Konulan Taşınmazlar

   Sıra No	Taşınmazın Cinsi	Ada / Pafta No	M²	Adresi	Kullanım Durumu	Belediye Tarafından Kiraya Verilmiş İse
   Kiracı Ad/Soyad /Ticaret Ünvanı	Kira Başlangıç Tarihi	Sözleşme Bedeli (KDV Hariç)	Sözleşme Süresi (Yıl)
   		1751Ada 3		Fevzi Paşa	Belediye	Belediye		Esnaf ve Sanatkârlar Odası ile yapılan protokolde herhangi bir bedel öngörülme- miştir.
   1	Dükkân	Parsel A/1 Blok 1 Nolu	52	Mah. Erkeçağılı meclisinin	10.06.2019 meclisinin	10.06.2019	10.06.2019	5
   		Bağ.Böl.		Mevkii tarih ve 81		tarih ve 81
   		1751Ada 3		Fevzi Paşa no'lu		no'lu kararına
   2	Dükkân	Parsel A/1 Blok 2 Nolu	52	Mah. Erkeçağılı kararına	istinaden istinaden Foça	Esnaf ve	10.06.2019	5
   		Bağ.Böl.		Mevkii	Foça Esnaf	Sanatkârlar
   		1751Ada 3		Fevzi Paşa ve		Odası ile
   3	Dükkân	Parsel A/1 Blok 3 Nolu	52	Mah. Erkeçağılı	Sanatkârlar Odası ile yapılan	protokol gereği	10.06.2019	5
   		Bağ.Böl.		Mevkii yapılan		kullanım hakkı

   4	Dükkân	1751Ada 3 Parsel A/1 Blok 4 Nolu Bağ.Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii protokol gereği kullanım hakkı (5) yıllığına Esnaf ve Sanatkârlar Odasına verilmiştir.		(5) yıllığına Esnaf ve Sanatkârlar Odasına verilmiştir.	10.06.2019		5
   5	Dükkân	1751Ada 3 Parsel A/2 Blok 1 Nolu Bağ.Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii	10.06.2019	5
   6	Dükkân	1751Ada 3 Parsel A/2 Blok 2 Nolu Bağ.Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii	10.06.2019	5
   7	Dükkân	1751Ada 3 Parsel A/2 Blok 3 Nolu Bağ.Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii	10.06.2019	5
   8	Dükkân	1751Ada 3 Parsel A/2 Blok 4 Nolu Bağ.Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii	10.06.2019	5
   9	Dükkân	1751Ada 3 Parsel B/3 Blok 1 Nolu Bağ.Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii	10.06.2019	5
   10	Dükkân	1751Ada 3 Parsel B/3 Blok 2 Nolu Bağ.Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii	10.06.2019	5
   11	Dükkân	1751Ada 3 Parsel B/3 Blok 3 Nolu Bağ.Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii	10.06.2019	5
   12	Dükkân	1751Ada 3 Parsel B/4 Blok 4 Nolu Bağ Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii	10.06.2019	5
   13	Dükkân	1751Ada 3 Parsel B/4 Blok 1 Nolu Bağ.Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii	10.06.2019	5
   14	Dükkân	1751Ada 3 Parsel B/4 Blok 2 Nolu Bağ.Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii	10.06.2019	5
   15	Dükkân	1751Ada 3 Parsel B/4 Blok 3 Nolu Bağ.Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii	10.06.2019	5
   16	Dükkân	1751Ada 3 Parsel B/4 Blok 4 Nolu Bağ.Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii	10.06.2019	5
   17	Dükkân	1751Ada 3 Parsel B/4 Blok 5 Nolu Bağ.Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii	10.06.2019	5
   18	Dükkân	1751Ada 3 Parsel B/4 Blok 6 Nolu Bağ.Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii	10.06.2019	5
   19	Dükkân	1751Ada 3 Parsel C Blok 1 Nolu Bağ.Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii	Şirkete ait lokanta işletmesi
   20	Dükkân	1751Ada 3 Parsel D Blok 1 Nolu Bağ.Böl.	52	Fevzi Paşa Mah. Erkeçağılı Mevkii	Şirkete ait market işletmesi

   Şirket tarafından bulguda tespit edilen hususlara ilişkin yapılması gereken idari ve yasal işlemlerin yapılacağı ifade edilmiştir.

   Yukarıda detaylı olarak açıklandığı üzere limited şirkete ayni sermaye olarak konulmasına karar verilen taşınmaz malların ayni sermaye olarak kabul olunabilmesi için tapuya şerh verilmesi, şirketin ayni sermaye olarak konulan taşınmazlar üzerinde tasarruf edebilmesi için de tapu siciline tescil işlemlerinin tamamlanması gerekmektedir. Aksi takdirde ayni sermaye olarak konulan taşınmazların şirket tarafından kullanılabilmesi, kiralanabilmesi, satılabilmesi ya da bu taşınmazlarla ilgili herhangi bir tasarrufta bulunulabilmesi mümkün değildir. Bu nedenle; öncelikle şirkete ayni sermaye olarak konulmasına karar verilen taşınmazların mülkiyetinin tapu siciline tescil ile şirkete geçişinin sağlanması, tescil işlemlerinin tamamlanmasını müteakip belediye ile kira sözleşmesi devam eden kiracıların sözleşmelerinin, sözleşmelerin taraflarınca karşılıklı feshedilip mevcut sözleşme sürelerinin sonuna kadar aynı şartlarla şirket ve kiracılar arasında yeni sözleşmelerin imzalanması, söz konusu taşınmazların 10.06.2024 tarihinden başlamak üzere yeniden kiraya verilmesi için sürecin başlatılması gerektiği değerlendirilmektedir.

2. Mülkiyeti belediyeye ait olup şirkete ayni sermaye olarak konulması kararı alınan taşınmaz malların, şirket lehine üzerlerinde intifa hakkı tesis edilmiş gibi değerlendirilerek 260 Haklar Hesabında izlendiği görülmüştür.

Konu ile ilgili olarak 1 sıra no’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin C - Hesap Planı Açıklamaları bölümünde 26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesap Grubunun altında yer alan 260 Haklar Hesabı “İmtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve ünvan gibi bir bedel ödenerek elde edilen bazı hukuki tasarruflar ile kamu otoritelerinin işletmeye belirli alanlarda tanıdığı kullanma, yararlanma gibi yetkiler dolayısıyla yapılan harcamaları kapsar.” şeklinde tanımlanmış, hesabın işleyişine ilişkin olarak da “Edinilen haklar, maliyet bedelleri ile bu hesaba borç kaydedilir. Yararlanma süreleri içerisinde, yararlanma sürelerinin belli olmaması durumunda, 5 yıllık sürede eşit taksitlerle itfa olunarak yok edilir.” denilmiştir. Tebliğde 25 Maddi Duran Varlıklar Hesap Grubunun altında yer alan 252 Binalar Hesabı ise “bu hesap işletmenin her türlü binaları ve bunların ayrılmaz parçalarının izlendiği hesaptır” şeklinde tanımlanmıştır.

Şirketin 31.12.2023 tarihli mizanı incelendiğinde; Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesinin 08.11.2021 tarih ve 2021/275 Esas, 2021/618 Karar sayılı kararıyla 5.500.000,00 TL değer tespitinde bulunulan ve şirkete ayni sermaye olarak konulmasına karar verilen taşınmazların, şirket lehine söz konusu taşınmazlar üzerinde intifa hakkı tesis edilmiş gibi değerlendirilerek 260 Haklar Hesabına kaydedildiği görülmüştür.

‌Tablo 6: Sermaye Artırımına Konu Taşınmazlara İlişkin Yevmiye Kaydı

Şirket tarafından bulguda tespit edilen hususlara ilişkin olarak gereken idari ve yasal işlemler ile düzeltmelerin yapılacağı belirtilmiştir.

Bulgunun ilk bölümünde de açıklandığı üzere 06.02.2020 tarih ve 43 sayılı belediye meclis kararı ile yukarıdaki mahkeme kararlarının mahiyetinin, 1/2 oranındaki hisseleri belediyeye ait taşınmazlar üzerinde şirket lehine intifa hakkı tesis edilmesi ve tesis edilen bu intifa haklarının şirkete ayni sermaye olarak konulması olmadığı, ilgili taşınmazların şirkete ayni sermaye olarak bizatihi konulması (bilirkişi tarafından tespit edilen değerleriyle mülkiyetin şirkete geçişi sağlanarak) olduğu görülmektedir. Bu nedenle ayni sermaye konulması kararının şirket lehine bir intifa hakkı tesisi gibi değerlendirilerek mahkemece tespit edilen değerler üzerinden 260 Haklar Hesabında muhasebeleştirilmesi hatalı olup, ayni sermaye konusu taşınmazların mülkiyetinin tapu sicilinde şirket adına tescil işlemlerinin gerçekleştirilerek tescilin tamamlanması ve buna müteakip 252 Binalar Hesabına alınarak bu hesapta takip edilmesi gerekmektedir.