5 yıllık yapı ruhsat süreleri dolduktan sonra ya da oturum başlamasına rağmen diğer abonelik türlerine geçmeyen inşaat/şantiye abone faturalarına atık su bedeli yansıtılmadığı görülmüştür.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Ruhsat müddeti” 29’uncu maddesinde;

“Yapıya başlama müddeti ruhsat tarihinden itibaren iki yıldır. Bu müddet zarfında yapıya başlanmadığı veya yapıya başlanıp da her ne sebeple olursa olsun, başlama müddetiyle birlikte beş yıl içinde bitirilmediği takdirde verilen ruhsat hükümsüz sayılır. Bu durumda yeniden ruhsat alınması mecburidir. Başlanmış inşaatlarda müktesep haklar saklıdır. Ruhsat yenilenmesi ve plan tadili sırasında ayrıca harç alınmaz. Ancak inşaat sahasında artış, bağımsız bölümlerin brüt alanında veya niteliğinde değişme olması halinde yeniden hesaplanacak harçtan evvelce ödenen harç tutarı, tenzil edilir. Yeni durumda hesaplanan harç tutarında azalma olması halinde iade yapılmaz. Diğer kanunlardaki muafiyet hükümleri saklıdır. Ruhsat ve eklerinin yapı yerinde bulundurulması mecburidir” <span>hükmü,</span>

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nin “Yapı ruhsatına ilişkin genele hükümler” başlıklı 54’üncü maddesinde;

“(1) Kanun ve bu Yönetmelikle getirilen istisnalar dışında yapı ruhsatı alınmaksızın hiçbir yapının inşasına başlanamaz.

1. Ruhsat tarihinden itibaren 2 yıl içinde inşasına başlanmayan veya 5 yıllık ruhsat süresi içinde tamamlanmayan ve süresi içinde ruhsat yenilemesi yapılmayan yapılar, ruhsatsız yapı olarak değerlendirilir.

2. Ruhsat süresi içinde yapılan başvurularda ilgili idarelerin ruhsatı yeniledikleri tarihe bakılmaksızın ruhsat, ilk ruhsat alma tarihindeki plan ve mevzuat hükümleri kapsamında beş yıl uzatılarak yenilenir. Süreye ilişkin ruhsat yenileme en çok iki kere yapılır” hükmü,

ASKİ Tarifeler Yönetmeliği’nin “Tarife uygulaması ve diğer uygulamalar” başlıklı 9’uncu maddesinin 6’ncı fıkrasında;

“İnşaat halindeki binalara yapının tamamlanmasına kadar inşaat/şantiye tarifesi uygulanır. Yapı kullanım izni olmadığı halde fiilen oturulduğunun tespiti ve geçici abonelik tesis edilmemiş olması halinde, inşaat/şantiye tarifesine ek olarak atıksu bedeli alınır. Bu tür binalarda fiilen oturduğu veya faaliyet gösterdiği tespit edilen gerçek veya tüzel kişilere ait oldukları abone grubuna göre abonelik tesis edilmesi için İdarece yazılı bildirimde bulunularak makul bir süre verilir. Verilen süre sonunda abonelik tesis edilmemesi halinde inşaat/şantiye suyu kesilebilir” hükmü,

Aynı Yönetmeliğin “Usulsüz su kullanımı” başlıklı 37’nci maddesinin 4’üncü fıkrasının (a) bendinde;

“Tabi olunması gereken abone grubu dışında daha düşük tarifeli abone grubundan su tüketilmesi halinde; düşük tarifeli abonelikten su tüketilmiş olması nedeniyle, geçişin yapıldığı tarihten tespitin yapıldığı tarihe kadar çıkacak tarife farkı % 25 fazlasıyla usulsüz su kullanım bedeli olarak tahakkuka bağlanır ve tahsil edilir. Ayrıca, idare tarafından aboneye süreli ihtar gönderilerek abone grubu değişikliği yapılması, aksi halde suyun kapatılacağı hususu bildirilir. Bildirimde verilen süre sonunda abone grubu değişikliği yapılmaz ise aboneliğin suyu kullanıma kapatılır” <span>hükmüne yer verilmiştir.</span>

İnşaat aboneliği, ilçe belediyeleri tarafından verilen yapı ruhsat belgesi ile kurum tarafından tesis edilmektedir. İmar Kanunu ve Yönetmeliğinde yapı ruhsat belgesi 5 yıllık olarak düzenlenmekte 2 yıl içerisinde inşaata başlamayanlar ile 5 yıllık süre içerisinde inşaatın tamamlanmaması ya da yeniden ruhsatın 5 yıl daha uzatılmaması durumunda belgenin hükümsüz, yapılan yapının da ruhsatsız kabul edileceği ifade edilmiştir.

Tarifeler Yönetmeliği’nin 9’uncu maddesinde yapı kullanım izni olmadığı halde fiilen oturduğu tespit edilen abonelerden İnşaat/Şantiye tarifesine ek olarak atık su bedelin alınacağı, 37’inci maddesinde ise tabi olunan abone grubu dışında su kullananların tarife farkının

%25’ininin su kullanım bedeli olarak tahsil edileceği belirtilmiştir.

Uygulamada ise kurumun yaklaşık 2335 inşaat abonesi bulunduğu, söz konusu aboneler içinde abonelik başlangıç tarihleri 2015,2016,2017 yılları olan abonelerin olduğu, bir kısmının 5 yıllık inşaat ruhsatı süresini doldurduğu; ancak kurumun 5 yıllık ruhsat süre dolumu ile inşaat bitim tarihlerini takip etmediği, yapı oturum belgesi olmadan binalarda oturumun başlamasına rağmen idarenin su faturalarına atık su bedeli tahakkuk ettirmediği anlaşılmıştır.

Kamu idaresi cevabında, inşaat/şantiye abonelerinin sistem üzerinden kontrolü yapılarak 5 yıllık inşaat ruhsatı süresini doldurduğu tespit edilen abonelerden atık su bedeli tahakkuk ve tahsiline başlanıldığını; ayrıca sistem üzerinden takip amacıyla ABYS (Abone Bilgi Yönetim Sistemi) uygulamasına inşaat tarihi alanının eklendiği ve inşaat başlangıç tarihlerinin doldurularak takip edildiğini bildirmiştir.

Sonuç olarak, abone sayısının büyüklüğü ile abone başlangıç tarihinin eskiliği göz önünde bulundurulduğunda inşaat/şantiye abonelerinin kontrolü yapılarak atık su bedelleri ile usulsüz su kullanımına ilişkin tarife farklarının tahakkuk ve tahsili sağlanmalıdır.