Samsun Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (SASKİ) 2020 yılı mali tablolar ve eklerinin incelenmesinde; bazı duran varlıklar için ayrılmış amortismanların varlığın kayıtlı değerinden fazla olduğu ve kayıtlı değeri kalmamış bazı varlıklar için amortisman ayrıldığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 25-Maddi Duran Varlıklar Hesap Grubuna ilişkin işlemleri açıklayan 187’nci maddesinde; kapsama dahil kamu idarelerinin muhasebe sistemine dahil edilen maddi duran varlıklarının amortismanlarına ilişkin süre, yöntem ve oranları ile ilgili olarak Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen esas ve usullerin uygulanacağı ifade edilmiştir. Bu çerçevede Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından 47 sıra no.lu Amortisman ve Tükenme Payları Genel Tebliği yayımlanmıştır. Anılan Tebliğin 4'üncü maddesine göre, amortisman ve tükenme payına tabi tutulan varlıkların değerleri maliyet bedelidir. Maliyet bedeli ise, bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamıdır. Aynı Tebliğin 5'inci maddesinde; duran varlıklar için amortisman ve tükenme payı ayrılmasında normal amortisman yöntemi uygulanacağı ve varlığın yararlanma süresine göre

Genelge Ek-1’de yer alan Amortisman ve Tükenme Payı Süre ve Oranları Listesinde belirlenen oranlarda her yıl eşit olarak ayrılacağı belirtilmiştir. Yapılan incelemede, SASKİ’nin amortisman ve tükenme payı ayırma işlemlerinin söz konusu tebliğ hükümlerine uygun olarak kayıt altına alınmadığı görülmüştür.

Bilindiği üzere, muhasebe uygulamalarında amortisman ayırma işleminin amacı, varlığın maliyetinin ondan yararlanılan döneme dağıtılması ve bilançoda varlığın net değeriyle gösterilmesidir. Nitekim 03.12.2014 tarihli ve 2014/7052 no.lu Bakanlar Kurulu Kararı ile çıkarılan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nde bu durum açıkça ifade edilmiştir. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nde de varlığın ilk defa amortisman hesaplanmasına esas alınacak değerinin kayıtlı değeri olduğu düzenlenmiştir. Dolayısıyla bir varlık için ayrılan amortisman tutarı, o varlığın kayıtlı değerini aşamayacaktır.

31.12.2020 tarihi itibariyle SASKİ muhasebe sisteminde, aşağıdaki tabloda gösterildiği üzere bazı duran varlıkların birikmiş amortisman tutarlarının kayıtlı değerinden fazla olduğu ve kayıtlı değeri kalmamış bazı varlıklar için amortisman ayrıldığı belirlenmiştir.

Tablo 8: Birikmiş Amortisman Tutarı, Kayıtlı Değerinden Fazla Olan Duran Varlık Kalemleri

Duran varlıkların amortisman tutarlarının yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine uygun olarak varlığın kayıtlı değerini aşmayacak şekilde muhasebeleştirilmesi ve 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabı’nda gerçeği yansıtacak şekilde izlenmesi uygun olacaktır.