Konya Selçuklu Belediyesinde hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıklarının yönetimine ilişkin incelemelerde, İdarenin, Konya Büyükşehir Belediyesinin uhdesinde olan bazı işleri yürüttüğü ve koordinasyon eksikliği yaşandığı görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7’nci maddesine göre; hafriyat toprağı, moloz, kum ve çakıl depolama alanlarını belirlemek, bunların taşınmasında çevre kirliliğine meydan vermeyecek tedbirler almak, hafriyatın yeniden değerlendirilmesi, depolanması ve bertaraf edilmesine ilişkin hizmetleri yerine getirmek, bu amaçla tesisler kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek büyükşehir belediyelerinin görevleri arasındadır.

Bu göreve ilişkin usul ve esaslar teknik ve mali hususlar ve uyulması gereken kurallar, Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde belirlenmiştir. Yönetmelik'in 5’inci maddesinde, bu atıkların yönetiminden sorumlu kişi, kurum/kuruluşlar, atıkların çevre ve insan sağlığına olabilecek zararlı etkilerinin azaltılması için gerekli tedbirleri almakla yükümlü olduğu; 8’inci maddesinde ise, İl belediye mücavir alanı içinde il ve ilçe belediyeleri, büyük şehirlerde büyükşehir belediyeleri, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyelerinin; geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim planı hazırlamakla, depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle ve gerekli tedbirleri almakla, toplanma, taşınma ve bertaraf bedelini belirlemekle, bu kapsamdaki faaliyetleri denetlemekle ve gerekli istatistiki bilgileri ilgilileriyle paylaşmakla yükümlü olduğu düzenlenmiştir.

Mevzuat hükümleri uyarınca, hafriyat, inşaat ve yıkıntı atıklarının yönetimi ilk derecede büyükşehir belediyesinin yetkisinde olup il düzeyinde faaliyetlerin gerçekleşmesi çerçevesinde yönetim planlarının hazırlanmasından depolama/döküm sahalarının yönetilmesine kadar tüm süreçten sorumlu ve koordinasyonu sağlayacak kurumdur.

Yapılan incelemelerde ise; İdareye ait 2, kiralanan 4 araçla (toplama konteyneri ve kamyon) inşaat atıkları, moloz ve döküntüler talep üzerine toplanarak Büyükşehir Belediyesinin hafriyat sahasına taşındığı, Selçuklu Belediyesi Meclis kararı ile belirlenen ücret tarifesi üzerinden taşıma ve döküm hizmetinin yürütüldüğü görülmüştür. Ancak Büyükşehir Belediyesince bu yönde takip ve kontrolünü içeren bir karar alınmadığı, ilgili yönetim planına uyarlılığın sağlanıp sağlanmadığının kontrol edilmediği, ilçe belediyesi özelinde diğer ilçe belediyelerinde de benzer ya da farklı hizmet yürütümü yerine getiriliyorsa bunun koordine ve takibinin sağlıklı yapılmadığı ve de Büyükşehir Belediyesinden de alınan bilgilerde, herhangi bir karar ya da düzenleyici işlem bulunmadığı anlaşılmıştır.

Kamu idaresi de bulguda belirtilen hususlara iştirak etmiş olup gerekli işlem sürecinin başlatıldığını belirtmiştir. Bu yönde tesis edilecek işlem, sonraki denetimlerde takip edilecektir.

Sonuç olarak yürütülen iş ve hizmetlere ilişkin yönlendirici ve düzenleyici karar alınması, koordinasyonu sağlayacak takip (İdarece kullanılan araçların takip sistemine dahil edilmesi vs.) ve kontrol süreçlerinin oluşturulması önem taşımaktadır. Aksi halde idarece yetki ve görev paylaşımı/devri olmadan yürütülen hizmet mali yönden külfet doğuracaktır.