Kurum tarafında ihale edilen mal ve hizmet alımlarının büyük kısmı, temel ihale usullerinden ziyade pazarlık usulü ile gerçekleştirilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun ‘Temel İlkeler’ başlıklı 5’inci maddesinde idarelerin, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu oldukları, aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işlerinin bir arada ihale edilemeyeceği, eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemeyeceği belirtilmiştir.

Kamu İhale Kanunu’na göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilecektir.

Aynı Kanun’un ‘Pazarlık Usulü’ başlıklı 21’inci maddesinde ise “Aşağıda belirtilen hallerde pazarlık usulü ile ihale yapılabilir:

(…)

f) İdarelerin yaklaşık maliyeti 225.403 Türk Lirasına kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımları.( 2018 yılı için belirlenen eşik değer)

(…)

(b), (c) ve (f) bentlerinde belirtilen hallerde ilan yapılması zorunlu değildir. İlan yapılmayan hallerde en az üç istekli davet edilerek, yeterlik belgelerini ve fiyat tekliflerini birlikte vermeleri istenir.” Hükmü bulunmaktadır.

İhalelerde rekabeti, saydamlığı, eşit muameleyi ve kamuoyu denetimini sağlamanın idarelerin temel görevi olduğu ortaya çıkmaktadır. Kanun koyucu idarelerin bu görevini yerine getirirken asıl olarak açık ihale usulü ile belli istekliler arasında ihale usulünün kullanılması gerektiğini, pazarlık ve doğrudan temin usullerinin ise belli şartlar altında ve istisnai hallerde kullanılacağını hüküm altına almıştır. Ancak pazarlık usulü ile gerçekleştirilen ihalelerin birçoğunda yukarıda bahsi geçen temel ilkeler sağlanamayacaktır.

Oysa, birçok mal ve hizmet alımlarında kısımlara bölünerek pazarlık usulüyle ihale edilmiştir Ancak bu uygulamalar, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun açıklanan hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.

Kamu idaresi cevabında; Belediyemizin ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetlerin alımında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda sayılan ilke ve hükümlere uygun hareket edilmektedir. Alıma konu mal veya hizmetin yaklaşık maliyeti, oluşturulan komisyonca mevzuata uygun şekilde hazırlanmakta, eğer işin yaklaşık maliyeti 4734 sayılı Kanunda sayılan limitler dahilinde ise ve ilgili mevzuatındaki diğer şartlar sağlanmış ise pazarlık usulü ile alım yapılmaktadır.

Sonuç olarak Kurumda mal ve hizmet alımlarında, temel ihale usullerinden ziyade, genellikle pazarlık usulü kullanılmıştır. Kurum cevabında, 4734 sayılı Kanunda belirtilen şartların sağlandığı durumlarda bu yöntemin kullanıldığı kabul edilmektedir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda belirlenen limitler dahilinde, kurumlar ihtiyaçlarını pazarlık usulü ile karşılayabilmektedir. Ancak, belirlenen limit değerlerin altında kalmak amacıyla, mal ve hizmet alımlarının, parçalara bölünerek alınması ve bunun genel bir uygulama haline getirilmesi sonucu, Kanunun, saydamlık, rekabet, eşit muamele, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması gibi temel ilkelerine aykırı hareket edilmiştir.