İdarece yapılan bazı taşınmaz satış ihalelerine ait şartnamelerde, 2886 sayılı Kanun hükümlerine aykırı olarak %5 oranında geçici teminat şartı belirlendiği ayrıca muhammen bedelin %15’i oranında “İştirak bedeli” adı altında bir başvuru şartı düzenlendiği görülmüştür.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 2’nci maddesinde;

“Bu Kanunun yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır.” denilmektedir.

Aynı Kanun’un “Geçici teminat” başlıklı 25’inci maddesinde ise;

“İsteklilerden, ihale konusu olan işin tahmin edilen bedelinin % 3'ü oranında geçici teminat alınır.

…” hükmü yer almaktadır.

Mevzuat hükümlerinden de görüleceği üzere 2886 sayılı Kanun’da geçici teminat hususu açık bir şekilde düzenlenmiş ve oranı da kesin olarak belirlenmiştir. Buna göre ihale öncesinde alınacak olan geçici teminat oranı %3 olup Kanun’un herhangi bir yerinde bu oranın idarenin inisiyatifi ile yükseltilebileceğine ilişkin bir ibare bulunmamaktadır.

2022 yılı içerisinde gerçekleştirilen taşınmaz satışlarının incelenmesi neticesinde, Kemerburgaz Mahallesi; 244 ada 1 parsel, 246 ada 5 parsel, 558 ada 2 parsel, 558 ada 3 parseldeki taşınmazların satış şartnamelerinde geçici teminat oranının %5 olarak belirlendiği, ayrıca Silahtarağa Mahallesi 751 ada 12 parseldeki taşınmazın satış şartnamesinde ise %3 oranındaki geçici teminata ek olarak muhammen bedelin %15’i oranında “iştirak bedeli” istendiği görülmüştür.

2886 sayılı Kanun’a göre, ihaleye katılabilmek için %3 oranında geçici teminat yatırılması yeterlidir. Geçici teminat oranının artırılmasının veya iştirak bedeli istenilmesinin kamu ihale hukukunun temel ilkelerine aykırılık teşkil ettiği ve ihalede rekabeti engellediği değerlendirilmektedir.

Yukarıda yer verilen denetim tespitine binaen İdare tarafından, 2886 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinde; ihalelerde/alımlarda teklif edilen bedelin %3’ünden az olmamak üzere, isteklice belirlenecek tutarda geçici teminat, ihale bedeli üzerinden %6 oranında kesin teminat alınır denildiği, bu kapsamda 2886 sayılı Kanun’da belirtilen oranların altında işlem yapılmadığı ifade edilmiştir. Ancak 2886 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinde böyle bir hüküm bulunmamakta olup geçici teminata ilişkin hükümler Kanun’un 25’inci maddesinde yer almaktadır. Diğer yandan, İdare tarafından her ne kadar bu hükümlere riayet edildiği ifade edilmişse de bulguda yer verilen 2022 yılı içerisinde gerçekleştirilen taşınmaz satışlarına yönelik hazırlanan şartnamelerde bu hükümlere uyulmadığı görülmüştür. İdare tarafından bu konuya ilişkin herhangi bir açıklamada bulunulmamıştır.

Sonuç olarak, mevzuatta belirtilen temel ilkeler çerçevesinde, taşınmaz satış ihalelerinde rekabeti engelleyen düzenlemelere yer verilmemesi gerekmektedir.