Karar Künyesi
Yurt dışı satın alımlarının gerçekleştirilmesi amacıyla açılan akreditiflerden bazılarının, 2020 yılı ve daha önceki yıllarda bedelleri ödendiği ve teslim işlemleri yapıldığı halde, muhasebe işlemlerinin tamamlanmamasının mali tablo hatasına neden olduğu tespit edilmiştir.
Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 164 Akreditifler Hesabına ilişkin düzenlemeler getiren “Hesabın işleyişi” başlıklı 108'inci maddesinde “…Akreditif karşılığı açtırılan kredilerden yapılan mahsuplar bir taraftan bu hesaba alacak, 630-Giderler Hesabı veya varlığa dönüştürülecek bir harcama unsuru ise ilgili varlık hesabına borç; diğer taraftan 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak, 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç kaydedilir.” denilmiştir.
Bu hükme göre; yurt dışından gerçekleştirilen satın almaların tamamlanmasının ardından, alıma ilişkin kanıtlayıcı belgelerin mahsup için muhasebe birimine tevdi edilmesi gerekmektedir. Muhasebe birimi de kendisine gönderilen mahsup belgelerine dayanarak; bedeli ödenen akreditiflerin tutarlarını 164- Akreditifler hesabına alacak, 630-Giderler veya ilgili varlık hesabına borç kaydedecektir. Aynı zamanda bu tutarın, 830 ve 835 bütçe hesaplarına sırasıyla borç ve alacak olarak kaydının yapılması gerekmektedir.
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsünde 2020 yılı ve önceki yıllarda yürütülen projeler kapsamında yapılan satın almalar için açılmış akreditiflerden aşağıda gösterilenlerin ödeme ve teslim işlemleri tamamlandığı halde, 31.12.2020 tarihine kadar evrakının mahsup edilmek üzere muhasebe birimine gönderilmediği ve 2020 yılı mali tablolarına yansıtılmadığı tespit edilmiştir:
Tablo 9: Mahsup İşlemi Yapılmayan Akreditifler Tablosu
Ödeme Emri Belge No | Proje | Akreditif Tutarı (EURO) | Proje Adı | Akreditif Tutarı (TL) | Tarih | Döviz Kuru |
HYS-2020- 19426746 2020/11009 | TÜBİTAK | 0 | Tübitak Proje Yazılım Desteği Hizmet Avansı Açma-Prof.Dr. Alper Baba | 41.404,68 | 19.11.2020 | 0 |
HYS-2020- 20474116 2020/11010 | TÜBİTAK | 0 | Tübitak Proje Yazılım Desteği Hizmet Avansı Açma-Prof.Dr. Esma Volga Bulmuş Zareıe | 73.608,31 | 19.11.2020 | 0 |
HYS-2020- 19380690 2020/8684 | TÜBİTAK | 0 | 06000299 (117f243) Nolu Tübitak Projesinden Ümit Hakan Yıldız A Ait Akreditif Açma | 5.101,86 | 24.09.2020 | 0 |
20070002155 | AB | 14.508,80 | Yazılım | 26.292,85 | 25.04.2007 | 1,8122 |
20070001995 | AB | 401,05 | Mestan Ceyhana Verilen Avans | 731,92 | 18.04.2007 | 1,825 |
20120011473 | AB | 20.000,00 | Özgenç Ebil Abh 5035 Nolu Projeden Kredi Açılması | 46.988,00 | 19.12.2012 | 2,3494 |
20120011477 | AB | 9.000,00 | Özgenç Ebil Abh 5035 Nolu Projeden Kredi Açılması | 21.144,60 | 19.12.2012 | 2,3494 |
20100002340 | AB | 499,65 | Nurhan Ecemiş Ab 5017 Nolu Projeden Avans | 1.000,00 | 07.04.2010 | 2,0014 |
20100000785 | AB | 18.340,00 | Nurhan Ecemiş Ab 5017 Nolu Projeden Avans | 37.956,46 | 18.02.2010 | 2,0696 |
20130002304 | ERASMUS | 700,00 | Mehtap Eanes Erasmus 2012-2013 Nolu Proje Avans Ödemesi | 1.648,50 | 21.03.2013 | 2,355 |
20130007164 | ERASMUS | 500,00 | Sıla Turaç Baykara Erasmus 5033 Nolu Proje Yolluk Avansı | 1.287,65 | 05.08.2013 | 2,5753 |
20130002302 | ERASMUS | 650,00 | Asena Altan 2012-2013 Nolu Proje Avans Ödemesi | 1.530,75 | 21.03.2013 | 2,355 |
20130007162 | ERASMUS | 550,00 | Asena Altan 5033 Nolu Proje Yolluk Avans Ödemesi | 1.416,42 | 05.08.2013 | 2,5753 |
20130007161 | ERASMUS | 600,00 | Sedat Akkurt 5033 Nolu Proje Yolluk Avans Ödemesi | 1.545,18 | 05.08.2013 | 2,575,3 |
20130002300 | ERASMUS | 650,00 | Sıla Turaç Baykara Erasmus 2012-2013 Nolu Proje Avans Ödemesi | 1.530,75 | 21.03.2013 | 2,355 |
TOPLAM | 263.187,93 |
Satın almanın tamamlanmasına rağmen, 164-Akreditifler hesabının kapatılmaması, sarf malzemelerinin alınmış olması durumunda; 150-Stoklar hesabının kapatılmayan akreditif kadar eksik; 164-Akreditifler hesabının ise bu tutar kadar fazla raporlanmasına neden olmaktadır.
Benzer biçimde demirbaş niteliğindeki satın almalar söz konusu olduğunda Akreditiflerin kapatılmaması; 25- Duran varlık hesap grubunun kapatılmayan akreditif kadar eksik; 164-Akreditifler hesabının ise bu tutar kadar fazla raporlanmasına neden olmaktadır. Akreditif yöntemiyle yurt dışından hizmet alımı yapılmış olması halinde; hizmet alımı gerçekleşip bedelinin ödenmesine rağmen, ilgili belgelerin mahsup edilmek amacıyla
muhasebe birimine gönderilmemesi 630-Giderler hesabının eksik, kapatılmayan 164- Akreditifler hesabının fazla raporlanmasına neden olmaktadır.
Sonuç olarak, kamu idaresi cevabında işlemleri tamamlandığı halde kapatılmamış olan akreditiflerin 2021 yılı içerisinde kapatıldığı bildirilmiştir. Ancak 2021 yılı içerisinde yapılmış olan bu kapatma kayıtları 2020 yılı mali tablolarını etkilememektedir.
Yukarıdaki açıklamalara göre; mal, hizmet ve malzemelere ilişkin bedeller ödenip teslim gerçekleştiği halde, yurt dışından satın alınan mal/hizmet/malzemelere ilişkin akreditif hesabının zamanında kapatılmamasının, İYTE bilançosunda, ilgili hesap gruplarının toplam 263.187,93 TL eksik; 164 Akreditifler hesabının 263.187,93 TL fazla raporlanmasına neden olarak mali tablo hatasına yol açtığı, ayrıca bu nedenle bilançoda 59 Dönem Faaliyet Sonuçları Hesap Grubunun da gerçeği yansıtmadığı değerlendirilmektedir.