Kurum mülkiyetinde bulunan taşınmazların envanter ve değerleme işlemlerinin Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik hükümleri doğrultusunda yapılmaması nedeniyle Kurum mali tablolarında yer verilen maddi duran varlıklara ilişkin bilgiler gerçeği yansıtmamaktadır.

Hasankeyf ilçesi Ilısu Barajı Projesi kapsamında "Baraj Göl Havzası" altında kalacağından Kurum tüzel kişiliği adına kayıtlı 40 adet taşınmaz Devlet Su İşleri 16. Bölge Müdürlüğü tarafından kamulaştırılmıştır. İlçe Tapu Müdürlüğü’nden alınan bilgilere göre halen Kurum adına tapuda kayıtlı yalnızca 3 adet taşınmaz bulunmaktadır. Bilançoda 250 Arazi ve Arsalar Hesabı ile 252 Binalar Hesabı’nda yer alan ve önceki yıl (2017) bilançosunda da aynı görünen miktarların bu haliyle gerçekliği kalmamıştır. Bilançoda 250 ve 252 kodlu hesaplarda görülen miktarlar güncel değerlemelerden yola çıkarak hesaplanmış ve gerçek durumu yansıtan miktarlar değildir. 252 kodlu hesaptaki miktarlar yeni yerleşim yerindeki belediye hizmet binasının yanı sıra Kaymakamlık, Maliye, PTT gibi kuruluşların binalarının gerçek durumu yansıtmayan değerlerini göstermektedir. Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre 2017 yılı sonuna dek tamamlanması gereken taşınmazların değerlemelerinin ve cins tashihinin yapılarak muhasebeleştirilmesi işlemleri bu nedenle

tamamlanamamıştır. 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ise halen taşınılma süreci devam eden yeni Hasankeyf yerleşim yerinin altyapısının TOKİ (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı) tarafından gerçekleştirilmesi ve bu bağlamda Belediye tarafından çalışma yapılmaması nedeniyle kullanılmamaktadır.

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik'in “Kayıt ve kontrol işlemleri” başlıklı 5’inci maddesinde aşağıdaki düzenlemeye yer verilmiştir.

“(1) Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar ve değer olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınmasıdır. Kayıtların belgeye dayanması esastır.

1. Ek 1’deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazlar maliyet bedeli üzerinden, bu taşınmazlardan maliyet bedeli belirlenemeyenler ise rayiç değerleri üzerinden kayıtlara alınır.

   …

   
   

2. Taşınmazların rayiç değeri; maliki kamu idaresince, başka bir kamu idaresinin yönetiminde veya kullanımında olanlar ise bu idarelerce tespit edilir.

3. Taşınmazların kayıtlara alınan değeri, 3/12/2014 tarihli ve 2014/7052 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği hükümlerine göre güncellenir.

4. Kayıt işlemleri; taşınmaz giriş ve çıkış kayıtlarının tutulması ve ilgili cetvellere kaydedilmesi süreçlerini kapsar.

5. Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mülkiyetinde, yönetiminde ve kullanımında bulunan taşınmazların kaydı ve yönetimi ile ilgili olarak bu Yönetmelik gereğince yapılması gereken kayıt ve kontrol işlemleri; kuruluş kanunları ile özel mevzuatlarındaki hükümler uyarınca, bu idarelerin yetkili ve görevli birimleri tarafından yapılır.

6. Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara göre, harcama yetkilileri tarafından görevlendirilecek personele yaptırılabilir.

Yönetmelik’in; “Cins tashihlerinin yapılması” başlıklı 10'uncu maddesine göre,

“(1) Kamu idarelerince; mülkiyetlerinde, yönetimlerinde veya kullanımlarında bulunan taşınmazların mevcut kullanım şekli ile tapu kaydının birbirine uygun olmaması durumunda,

taşınmazlar mevcut kullanım şekli ile kayıtlara alınır. Kamu idareleri taşınmazların cins tashihinin yapılması için gerekli işlemleri yaparlar.”

“Kayıt değişikliği işlemleri” başlıklı 11'inci maddesine göre,

“(1) Kadastro, imar, ifraz, tevhid, cins tashihi, yüzölçüm değişikliği, kat mülkiyeti tesisi, kamuya terk gibi nedenlerle taşınmazda meydana gelebilecek değişikliklerde kayıtlar kapatılıp oluşan taşınmazlar esas alınarak yeni kayıt tesis edilir.

1. Terkin, satış, devir gibi mülkiyeti sona erdiren durumlarda sona eriş nedeni açıklanarak kayıt kapatılır.

2. Taşınmaza yapılan değer arttırıcı harcamalar, taşınmazın değerine eklenir.

   
   

3. (Bu madde uyarınca kayıtlarda meydana gelen değişiklikler en geç yedi gün içinde muhasebe hizmetlerini yürüten muhasebe birimine ve mali hizmetler birimine; işlemin yapıldığı ayı takip eden ay sonuna kadar, Aralık ayı içinde işlem yapılanlar ise aynı ayın sonuna kadar maliki kamu idaresine gönderilir.”

   “Kayıtların yenilenmesi” başlıklı 12'nci maddesine göre,

   
   

   “(1) Kayıtların yenilenmesi halinde kapatılan kayıtlar da dahil olmak üzere eski kayıtların tamamı yeni kayıtlara işlenir.

   “Mevcut taşınmazların kaydına ilişkin işlemler” başlıklı Geçici Madde 1’e göre ise,

   
   

   “(1) Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre maliyet bedeli veya rayiç değerleri üzerinden muhasebe kayıtlarına alınması gereken taşınmazlar bu değerler üzerinden kayıtlara alınıncaya kadar emlak vergi değerleri üzerinden ve aşağıdaki şekilde kayıtlara alınır:

   1. Taşınmazların fiili envanteri emlak vergi değerleri üzerinden kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birimlerince, mevcut kullanım şekilleri esas alınarak en geç 30/9/2014 tarihine kadar tamamlanır ve bu Yönetmelik ekinde yer alan formlara ve icmal cetvellerine kaydedilir.

   2. Fiili envanteri yapılan taşınmazlara ait bilgiler muhasebe kayıtları yapılmak üzere ilgili muhasebe birimlerine verilir. Muhasebe birimleri, kayıtlı taşınmazları ilgili hesaplardan 1/10/2014 tarihi itibarıyla çıkarır ve aynı tarihte fiili envanter bilgileri üzerinden muhasebe kayıtlarını yapar.

(2) Yönetmeliğin 5 inci maddesine göre yapılması gereken işlemler 31/12/2017 tarihine kadar tamamlanır.”

Ayrıca Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 187’nci maddesinde yukarıda anılan Yönetmelik hükümlerine paralel hükümler getirilerek Maddi Duran Varlıklar Hesap Grubuna kayıtlı veya kaydedilmesi gereken varlıkların kayıt ve işlemlerinin muhasebeleştirilmesine ilişkin açıklamalar yapılmıştır.

Hasankeyf Belediyesi’nce kamulaştırma nedeniyle elden çıkan taşınmazların muhasebe kayıtlarından çıkarılması, elde mevcut taşınmazların değerlemelerinin yukarıda anılan Yönetmelik hükümleri doğrultusunda yapılarak muhasebe kayıtlarına alınması işlemleri yapılmamıştır. Bu nedenle bilançoda yer alan

• 250 Arazi Ve Arsalar Hesabı,

  
  

• 252 Binalar Hesabı

  
  

• 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı ( - )’ndaki kayıtlar gerçeği yansıtmamaktadır.

Kamu idaresi cevabında; Kamulaştırma sonucu elden çıkarılan ve yeni yerleşim merkezinde mülkiyeti Hasankeyf Belediyesinde olan taşınmazlarla ilgili Kurum Taşınmaz Bilgi sistemine kayıtların başlatıldığı, kayıt sonucu oluşan tutarların muhasebe sistemi ile yapılacak entegrasyon ile kayıtlara yansıtılarak tutarlılıkların sağlanacağı, hali hazırda hesaplarda bulunan tutarların düzeltme fişi yapılarak Kurum taşınmaz hesap bütünlüğünün sağlanacağı bildirilmiştir.

Sonuç olarak Kurum yanıtında kamulaştırma sonucu elden çıkarılan ve yeni yerleşim merkezinde mülkiyeti Hasankeyf Belediyesinde olan taşınmazlarla ilgili Kurum Taşınmaz Bilgi sistemine kayıtların başlatıldığı, kayıt sonucu oluşan tutarların muhasebe sistemi ile yapılacak entegrasyon ile kayıtlara yansıtılarak tutarlılıkların sağlanacağı iletilmiştir. Buna rağmen Kurum'un 2018 yılı Bilançosu'nun 250 Arazi ve Arsalar Hesabı, 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252 Binalar Hesabı ve 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı’nda gerçek durumu yansıtmayan eksiklikler varlığını sürdürmektedir.