Kurum tarafından personel temini gerçekleştirilen belediye şirketi bünyesinde çalışan işçiler için kıdem tazminatı karşılıklarının eksik ayrıldığı tespit edilmiştir.

Yetkili sendika olan Belediye İş Sendikası ile imzalanan ve 01.07.2020 – 30.06.2022 tarihlerinde geçerli olan toplu iş sözleşmesinin “Kıdem Tazminatı” başlıklı 39’uncu maddesinde; hizmet akitlerinin feshi ve emeklilik hallerinde işçiye her tam hizmet yılı için 40 günlük kıdem tazminatı ödeneceği belirtilmiştir.

Taşeron şirketlerde çalıştırılan işçilerin Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanlığı iştiraklerinden ESPARK AŞ’de işçi statüsüne geçirildiği görülmüş olup anılan şirketten personel temin edilmesi amacıyla düzenlenen hizmet alım sözleşmesinin;

“Sözleşmenin tanımı” başlıklı 4’üncü maddesinde; şirkette istihdam edilen ve Kurum bünyesinde çalışacak olan personellerin çalışma, temel ve sosyal hakları ile bunların ödemesi olarak ifade edildiği, “Sözleşmenin türü ve bedeli” başlıklı 5’inci maddesinde; yapılan işlerin bedellerinin ödenmesinde, tutulan puantajlar ile toplu iş sözleşmesi hükümleri dikkate alınacağı, “Fiyat farkı ödenmesi ve hesaplanması şartları” başlıklı 11’inci maddesinde ise; Kurum tarafından yapılacak ödemelerde 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 24’üncü maddesi uyarınca işçi statüsüne geçirilen işçilerin ücret ile diğer mali ve sosyal haklarının belirlenmesinde, toplu iş sözleşmesi hükümlerinin esas alınacağı belirtilmiştir.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde; “İhtiyatlılık: Muhasebe uygulamasında muhtemel risklere ve olaylara karşı bu Yönetmelikte belirtilen durumlarda karşılık ayrılır. Faaliyet sonucunu değiştirmeye yönelik olarak gizli yedekler ya da gereğinden fazla karşılık ayrılamaz.” denilmektedir

Yukarıda yer alan mevzuat ve sözleşme hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 24’üncü maddesi uyarınca mahalli idare şirketlerinde işçi statüsünde istihdam edilen işçilerin ücret ile diğer mali ve sosyal haklarının belirlenmesinde toplu iş sözleşmesi hükümlerinin dikkate alınacağı ve bu tutarların şirket tarafından yapılacak hakediş üzerine Kurum tarafından ödeneceği anlaşılmaktadır.

Her ne kadar mahalli idare şirketlerinde işçi statüsüne geçirilerek çalıştırılan işçilerin kıdem tazminatlarını, söz konusu şirketler ödeyecek olsa da yukarıda ifade edilen sözleşmenin ilgili maddeleri gereği işçilerin kıdem tazminatını hakediş karşılığında ödeme yükümlülüğü mahalli idarelere getirilmiştir.

Bir başka deyişle belediye şirketleri, işçiler için kıdem tazminatı karşılığı ayıracak, iş sözleşmesinin, İş Kanunu’nda belirtilen hallerde sona erdiği durumlarda işçiye ödeyeceği

kıdem tazminatını hakedişe ekleyecek ve bu tutarlar da mahalli idareler tarafından belediye şirketlerine ödenecektir.

Kurumun hesap ve işlemlerinin incelenmesinde, söz konusu işçiler için yalnızca ESPARK AŞ’de geçirilen sürelere ilişkin kıdem tazminatı karşılıklarının ayrıldığı, taşeron şirketlerde geçen hizmet süreleri için karşılık ayrılmadığı, bahsedilen işçiler için 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabında yılsonu itibariyle sadece 6.156.352,05 TL karşılık bulunduğu tespit edilmiştir.

Kurum tarafından söz konusu işçiler için karşılık ayırma işlemlerine ilişkin düzeltme kayıtlarının yapıldığı ve 2021 yılından itibaren ihtiyatlılık kavramı gereğince mevzuata uygun bir şekilde karşılıkların ayrılacağı belirtilmiştir. Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.

Sonuç olarak, Kurumun bahsi geçen işçiler için eksik karşılık ayırması nedeniyle mali rapor ve tablolarda, 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı doğru ve güvenilir bilgi sunmamaktadır.