Büyükşehir Belediyesi tarafından Belediyeye ait bazı taşınmazların tahsis yapılabilecek kamu idareleri arasında sayılmayan dernekler ile vakıflara tahsis edildiği tespit edilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’na göre belediyeler, belediye meclisinin kararı ile mülkiyetlerindeki taşınmazları, sadece asli görev ve hizmetlerinde kullanmak üzere, 25 yılı geçmemek koşulu ile mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edebilirler.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer Kuruluşlarla İlişkiler” başlıklı 75 inci maddesinde;

“Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;

…

(Ek fıkra: 12/11/2012-6360/19 md.) 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi ile 5253 sayılı Dernekler Kanununun 10 uncu maddesi; belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler için uygulanmaz.” denilmektedir.

Görüldüğü gibi mezkûr maddeye ek fıkra eklenerek bir düzenleme yapılmış ve belediyeler için uygulanamayacak kanun maddeleri zikredilmiştir. Bu bağlamda uygulanması mümkün olmayan maddeler incelendiğinde;

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesinde;

“Ancak, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilir.” şeklinde düzenlemenin olduğu görülmekte;

5253 sayılı Dernekler Kanununun 10 uncu maddesinde ise;

“Dernekler, tüzüklerinde gösterilen amaçları gerçekleştirmek üzere, benzer amaçlı derneklerden, siyasi partilerden, işçi ve işveren sendikalarından ve meslekî kuruluşlardan maddî yardım alabilir ve adı geçen kurumlara maddî yardımda bulunabilirler.

5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, dernekler kamu kurum ve kuruluşları ile görev alanlarına giren konularda ortak projeler yürütebilirler. Bu projelerde kamu kurum ve kuruluşları, proje maliyetlerinin en fazla yüzde ellisi oranında aynî veya nakdî katkı sağlayabilirler.” hükmünün yer aldığını görmekteyiz.

Yapılan bu düzenleme ile belediyelerin, kamu yararına çalışan dernek ve vergi muafiyeti tanınmış vakıflar dahi olsa, dernek veya vakıflara ayni veya nakdi yardım yapmasının

önü kapanmış olup sadece dernek ve vakıflarla 5393 sayılı Kanunun “Diğer Kuruluşlarla İlişkiler” başlıklı 75 inci maddesinin c fıkrasında öngörüldüğü gibi ortak hizmet projeleri gerçekleştirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Bu bağlamda Belediye’nin yapmış olduğu tahsis işlemleri incelendiğinde ortada bir ortak hizmet projesinden ziyade tahsis yapılabilecek kamu idareleri arasında sayılmayan dernekler ile vakıflara sadece tahsis işleminin yapıldığı görülmektedir. Tahsis yapılan dernek ve vakıflar aşağıdaki tabloda yer almaktadır;

Tablo 12:Taşınmaz Tahsisi Yapılan Dernek ve Vakıflar

Kamu idaresi cevabında; "5393 Sayılı kanunun 75. maddesi kapsamında işlemlerin yapıldığını beyan etmekte ve bu kapsamda Sayıştay Raporunda irdelenen sekiz adet ortak hizmet protokolü incelenmesinde;

1. 16.10.2014 tarih 329 sayılı Belediye Meclisi kararı ile ... Vakfına yapılan taşınmaz tahsis işlemi; Vakfa Bakanlar Kurulu kararıyla vergi muafiyeti verildiği ve ortak hizmet projesi imzalandığı ve de 5216 sayılı kanunun 7/v maddesine göre belediyenin görev alanında olduğu belirtilmiştir

   
   

2. 15.06.2016 tarih 290 sayılı Belediye Meclisi kararı ile .. Derneği'ne yapılan taşınmaz tahsis işlemi; ... Derneğin kamu yararına çalışma statüsünün bulunduğunu ve bu tahsis işleminin ortak hizmet projesi kapsamında olduğunu ve de 5216 sayılı kanunun 7/v ve 7/n maddesine göre belediyenin görev alanında olduğu belirtilmiştir

3. 09.11.2016 tarih 559 sayılı Belediye Meclisi kararı ile ... Derneği'ne yapılan taşınmaz tahsis işlemi; Bu işlemin 5393 sayılı kanunun 75/c maddesine göre ortak hizmet projesi kapsamında bulunduğu ve Derneğin kamu yararına çalışma statüsü bulunmadığından Erzurum Valiliğinden 06.04.2017 tarih ve 6421 sayılı yazı ile olur alındığı ve de 5216 sayılı kanunun 7/v maddesine göre belediyenin görev alanında olduğu belirtilmiştir

4. 11.01.2017 tarih ve 25 sayılı Belediye Meclisi kararı ile ... Derneği'ne yapılan taşınmaz tahsis işlemi; ... Derneğin kamu yararına çalışma statüsünün bulunduğunu ve bu tahsis işleminin ortak hizmet projesi kapsamında olduğunu ve de 5216 sayılı kanunun 7/v maddesine göre belediyenin görev alanında sayıldığını belirtilmiştir.

5. 09.11.2016 tarih 561 sayılı Belediye Meclisi kararı ile ... Odalar Birliğine yapılan taşınmaz tahsis işlemi; Bu işlemin ... Odalar Birliğinin bir kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olduğundan 5393 sayılı kanunun 75/d maddesine göre yapıldığını aynı zamanda ortak hizmet projesinin imzalandığı belirtilmiştir.

6. 12.03.2015 tarih ve 230 sayılı Belediye Meclisi kararı ile ... Federasyonuna ve yapılan taşınmaz tahsis işlemi; Bu işlemin ... 5393 sayılı kanunun 75/d maddesine göre yapıldığı belirtilmiştir.

7. 14.01.2015 tarih 24 sayılı Belediye Meclisi kararı ile ... Anonim Şirketine yapılan taşınmaz tahsis işlemi; Bu işlemin ... 5393 sayılı kanunun 75/d maddesine göre TEİAŞ/TEDAŞ isimli kamu kuruluşuna yapıldığı ve bu taşınmaz yerinin otobüs terminaline hizmet veren bir trafo belirtilmiştir.

8. 16.06.2017 tarih 389 sayılı Belediye Meclisi kararı ile ... Vakfına yapılan taşınmaz tahsis işlemi; Bu işlemin 5393 sayılı kanunun 75/c maddesine göre ortak hizmet projesi kapsamında bulunduğu ve Vakfın vergi muafiyeti bulunmadığından Erzurum Valiliğinden 09.05.2019 tarih ve 11603 sayılı yazı ile olur alındığı ve de 5216 sayılı kanunun 7/v maddesine göre belediyenin görev alanında olduğu belirtilmiştir