Konya Büyükşehir Belediye yetki ve sorumluluk alanında bulunan toplam 322 ana yol, cadde ve sokak üzerinde yer alan ilan ve reklam unsurlarından alınması gereken ilan ve reklam vergisinin 238 cadde ve sokak üzerinden alındığı, kalan 84 cadde ve sokağın ise ilçe belediyelerince alındığı tespit edilmiştir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 12’nci maddesine göre, belediye sınırları ile mücavir alanları içinde yapılan her türlü ilan ve reklam, vergiye tabidir.

6360 Sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 1’inci maddesinin 2’nci fıkrasına göre, Konya Büyükşehir Belediyesi sınırları il mülki sınırlarıdır.

2464 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesinde, İlan ve Reklam Vergisinin mükellefi, yurt dışından gönderilen ilan ve reklamlar dâhil olmak üzere, ilan ve reklamı kendi adına yapan veya yaptıran gerçek veya tüzel kişilerdir. İlan ve reklam işlerini mutat meslek olarak ifa edenler, başkaları adına yaptıkları ilan ve reklamlara ait vergileri mükellefler adına ilgili belediyeye yatırmaktan sorumludurlar.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir Belediyesinin Gelirleri” başlıklı 23/e maddesinde; 7’nci maddenin birinci fıkrasının (g) bendinde belirtilen alanlar ile bu alanlara cephesi bulunan binalar üzerindeki her türlü ilân ve reklamların vergileri ile asma, tahsis ve bakım ücretleri, büyükşehir belediyesinin gelirleri arasında sayılmıştır.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7/g maddesinde belirtilen alanlar ise büyükşehir belediyesinin yetki alanındaki mahalleleri ilçe merkezine bağlayan yollar, meydan, bulvar, cadde ve ana yollardır.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre, Büyükşehir Belediyesinin yetki ve sorumluluk alanındaki mahalleleri ilçe merkezine bağlayan yollar, meydan, bulvar, cadde ve ana yollar üzerinde yer alan ve ilan ve reklam vergisi alınmasını gerektiren unsurların mevcudiyeti halinde söz konusu unsurlara ait ilan ve reklam vergisinin büyükşehir belediyesince toplanması gerektiği hususu açıktır. Çünkü söz konusu yollar, meydan, bulvar, cadde, sokak ve ana yolların bakım ve sorumluluğu büyükşehir belediyesine aittir. Nitekim bu husus, 12.12.2014 tarih ve 952 sayılı Büyükşehir Belediyesi Meclis Kararı ile de kararlaştırılmıştır.

Kamu idaresi konuya ilişkin vermiş olduğu cevabında özetle, Büyükşehir Belediye Kanun’un uygulandığı illerde 2464 sayılı Kanuna göre alınacak vergi resim harç hem ilçe hem de büyükşehir belediyesi gelirinin olduğu, verginin ilçe belediyesince mi yoksa Büyükşehir belediyesince mi tahsil edileceği konusundaki temel ayracın vergi konusu ile ilgili hizmetin hangi belediye tarafından yapıldığının önemli olduğu, 5216 sayılı Kanun’un 23. maddesinin (e) fıkrası gereğince meydan, bulvar, cadde ve ana yolların ilan reklam vergisi büyükşehir belediyesi geliri olarak sayıldığı, bu verginin büyükşehir belediyesi geliri olarak sayılmasının temel nedeninin ise, 7/g maddesinde, yolların yapım, bakım ve onarım

hizmetlerinin Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılacak olması gerektiğinin belirtilmiş olmasından kaynaklandığı, Sayıştay 5. Daire, 2/1, T. 18.10.2012 tarihli kararının da bu yönde olduğu belirtilmiştir. 5216 sayılı Kanun'un 27’nci maddesinde ki Büyükşehir Belediyelerinde meydan, bulvar, cadde, yol, sokak, park, spor ve kültürel tesislerin Büyükşehir Belediyesi ile büyükşehir kapsamındaki diğer belediyeler arasında dağılımına ilişkin esaslar büyükşehir belediye meclisi tarafından belirlenir hükmü gereğince meydan, yol, cadde, bulvar vb. yerlerin dağıtımı 12/12/2014 tarih ve 952 sayılı Büyükşehir Belediyesi Meclis Kararı ile düzenlendiği, bu karara istinaden idarenin sorumluluğunda olan bazı yerlerin sorumluluğunun ilçe belediyelerine bırakıldığı, bu karar ile ilan ve reklam vergi gelirlerinin ilçe belediyeleri tarafından alınmasında mevzuata ve hakkaniyete aykırı bir durumun olmadığı belirtilmiştir.

Konuya ilişkin 2019 yılı denetiminde Fen İşleri Dairesi Başkanlığından idarenin sorumlu olduğu yerlerin(ana yol, cadde ve sokak) listesi istenmiş olup bu kapsamda 322 yerin listesi getirilmiş ve bu yerlerden 84 adet cadde ve sokağın ilan ve reklam vergisinin alınmadığı görülmüştür. Yani yukarıda bahsedilen 84 cadde ve sokağın 952 sayılı Belediye Meclis Kararı ile ilçe belediyelerine bırakılan yerlerden olmayıp yetki ve sorumluluğu Büyükşehir Belediyesinde olan yapım, bakım ve onarım işlerinin de Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan yerlerdir. Ayrıca bahsedilen bulgu konusu bir önceki yıl denetim raporuna da konu edilmiş bulguya verilen cevapta konuya iştirak edilmiş ve gerekli iş ve işlemlerin yapılacağı belirtilmiştir.

İdare vermiş olduğu cevabın devamında tespitlerimiz doğrultusunda İlan ve Reklam Vergisi konusunda belediyenin yetki ve sorumluluk alanına giren mükellefler ile işyerlerinin m2’leri tarafımızdan tespit edilebilmesi için de gerekli çalışmaların başlatılmış olduğu ve tahsilatların yapılacağı ifade edilmiştir. Konu, yılı denetiminde takip edilecektir.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuat ve açıklamalar çerçevesinde, büyükşehir belediyesince toplanması gereken ilan ve reklam vergilerinin ilçe belediyelerince toplanması mevzuata uygun olmadığı gibi, Kurum gelirlerinin düşük kalmasına da sebep olmaktadır.