İdare tarafından ihale edilen reklam panolarının kiraya verilmesi işine ait sözleşme veya şartname hükümlerine yüklenici tarafından uyulmamasına rağmen bu durumun giderilmesine yönelik olarak İdarece herhangi bir işlem tesis edilmemektedir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Müteahhit veya müşterinin sözleşmenin bozulmasına neden olması” başlıklı 62’nci maddesinde, müteahhit veya müşterinin taahhüdünden vazgeçmesi veya taahhüdünü, şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi üzerine, idarenin en az 10 gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatı gelir kaydedilerek sözleşmenin feshedileceği hüküm altına alınmıştır.

İdarenin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında gerçekleştirmiş olduğu reklam panolarının kiraya verilmesine ilişkin ihale dosyası incelendiğinde, bazı işlerin sözleşme ve ihale dokümanında belirtilen hükümlere aykırı olarak yürütüldüğü anlaşılmış olup idarece söz konusu aykırılıkların giderilmesine yönelik olarak herhangi işlem tesis edilememiştir.

Şöyle ki: 01.11.2018 tarihinde ihalesi gerçekleştirilen ve 22.11.2018 tarihinde sözleşmesi imzalanan “Maltepe Belediyesi sınırları içerisinde 15 adet megalight, 2 adet elektronik board, ve 130 adet raket ile kira süresi bitiminde mülkiyeti Belediyeye bırakılacak olan 86 adet billboardun yapımı ve işletilmesi işi”ne ait şartnamenin 21’nci maddesinde aynen;

“Reklam Panoları, Emlak ve İstimlak Müdürlüğü ve kiracı firma ile ortaklaşa tespit edilen yerlere konulacaktır. Kiracı, yapacağı reklam panolarını 90 gün içinde arazide montajını yapacaktır. Ayrıca, Belediye kendi mülkiyetindeki panoların montajını kiracıya yaptıracaktır. Bütün reklam panolarının kenarlarında “Maltepe Belediye Başkanlığı Emlak ve İstimlak Müdürlüğü” logo ve yazısı mutlaka olacaktır.

…” denilmektedir.

Söz konusu işin Sözleşmesinin 11’nci maddesinde ise kiracının taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi durumunda 2886 sayılı Kanun’un 62’nci maddesine göre İdare 10 gün süreli ihtarname ile durumu kiracıya bildireceği, 10 günün sonunda yerinde yapılacak kontrolde söz konusu durumunun devam etmesi halinde kira sözleşmesinin feshedileceği, kesin teminatın irat kaydedileceği ve son bir yıl kira bedeli tazminat olarak tahsil edileceği düzenlenmiştir.

Yine anılan Sözleşmenin 12’nci maddesinde kira süresi sona erdiğinde veya sözleşme feshedildiğinde taşınmazlar ve Belediyeye bırakılacak olan 86 adet billboardun bir tutanakla teslim edileceği belirtilmiştir.

Yapılan incelemede, mülkiyeti belediyeye kalacak olan bahse konu 86 adet billboardun sözleşmenin üzerinden bir yıldan daha fazla bir süre geçmesine rağmen yüklenici tarafından henüz yaptırılmadığı ancak yaptırılmış gibi ilan ve reklam beyannamesi verildiği anlaşılmış olup İdarece söz konusu aykırılığın giderilmesine ilişkin herhangi bir işlem tesis edilmediği anlaşılmıştır.

Bahse konu sözleşme herhangi bir nedenle bu süre zarfında feshedilse idi, İdarenin sahip olacağı bu billboardlar yüklenici tarafından sunulamayacaktı. Bu nedenle bu billboardların yapılmasını kira süresinin sonuna kadar beklemek hem şartname hükmüne açıkça aykırılık teşkil etmekte hem de sözleşmenin feshedilmesi durumunu göz ardı etmek anlamına gelmektedir.

Yukarıda yer verilen denetim tespitine istinaden İdare tarafından, bu işin İdareye gelir getirmesi amacıyla yapıldığı, kira tahsilatları noktasında herhangi bir sorunun yaşanmadığı,86 adet billboardun işin sonunda İdareye teslim edileceği, bu durumun İdareyi kamu zararına uğratmadığı, konu ile ilgili olarak yüklenici firmanın uyarıldığı ifade edilmiştir.

Bahsi geçen ihale ile ilgili olarak kamu idaresi cevabı incelendiğinde, olaya sadece kira tahsilatları yönünden bakıldığı görülmektedir. Bulguda eleştiri konusu yapılan husus, vuku bulduğu halde, gerek 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nda gerekse taraflar arasında düzenlenen sözleşmede yer alan yaptırım hükümlerinin İdare tarafından uygulanmamasıdır.

2886 sayılı Kanun’un 62’nci maddesinde sözleşme yapıldıktan sonra belirli durumlar hariç olmak üzere yüklenicinin taahhüdünden vazgeçmesi veya taahhüdünü, şartname ve

sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi üzerine, idarenin en az 10 gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatının gelir kaydedileceği ve sözleşmenin feshedileceği düzenlemesine yer verilmiştir.

Adı geçen Kanun’un “İdarelerce ihalelere katılmaktan geçici yasaklama” başlıklı 84’üncü maddesinin üçüncü fıkrasında ise, sözleşme yapıldıktan sonra taahhüdünden vazgeçen ve mücbir sebepler dışında taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmeyen müteahhit veya müşteriler hakkında, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili bakanlık tarafından, bir yıla kadar ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verileceği ve bu kararların ilgililerin müteahhitlik sicillerine işleneceği ifade edilmiştir. Mezkûr maddenin beşinci fıkrasında ise ihaleyi yapan idarelerin ihalelere katılmaktan yasaklamayı gerektirir bir durumla karşılaştıkları takdirde, gereğinin yapılması için bu durumu ilgili bakanlığa bildirmekle yükümlü kılınmışlardır.

Görüleceği üzere Kanun koyucu ihalenin hazırlık, yürütülmesi ve sonuçlandırılması aşamaları ile ilgili düzenlemelerin yanı sıra, ihale sonrası ile ilgili olarak da taraflara çeşitli hak ve yükümlülükler yüklemiştir.

Kanuni düzenlemelerin yanı sıra bizzat tarafların hür iradesi ile düzenlenen ve imza edilen sözleşmede ise kiracının taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi halinde 2886 sayılı Kanun’un 62’nci maddesine göre işlem tesis edileceği, söz konusu durumun devam etmesi halinde kira sözleşmesinin feshedileceği, kesin teminatın irat kaydedileceği ve son bir yıl kira bedeli tazminat olarak tahsil edileceği düzenlenmiştir.

Dolayısıyla yalnızca kira bedellerinin düzenli tahsil edildiği gerekçesiyle sözleşme hükümlerinin uygulanmaması kabul edilebilir değildir.

Bu itibarla yukarıda bahsedilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar çerçevesinde İdare tarafından işlerin sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yürütülüp yürütülmediğinin kontrol edilmesi ve bu kontroller sonucunda tespit edilen aykırılıklara ilişkin olarak ilgili mevzuat hükümlerini uygulaması gerektiği değerlendirilmektedir.