251-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ile 252-Binalar Hesabı’nda kayıtlı varlıklar için ayrılması gereken amortisman tutarlarının hatalı hesaplandığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Hesap grubuna ilişkin işlemler” başlıklı 187’nci maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde; amortismana tabi varlıkların neler olduğu, bunlara ilişkin uygulanacak amortisman süre, yöntem ve oranlarına ilişkin esas ve usullerin Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirleneceği, ayrılan amortismanların nasıl muhasebeleştirileceği ve varlıkların amortisman hesaplanmasına esas alınacak değerinin nasıl tespit edileceği ile ilgili hususlar belirtilmiştir.

Mezkûr Yönetmelik’in 202 ve 203’üncü maddesinde 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabı’nın niteliği ve işleyişi düzenlenmiş olup maddi duran varlıklar için ayrılan amortisman tutarlarının yıl sonunda bu hesaba alacak, 630-Giderler Hesabı’na borç kaydedileceği belirtilmiştir. Amortisman ve tükenme payı ayrılmasına ilişkin usul ve esaslar ile uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranlarının neler olacağı ise 04.11.2015 tarih ve 29522 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Amortisman ve Tükenme Payları” başlıklı 47 sıra numaralı Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği’nde açıklanmıştır..

Yapılan incelemede; yukarıda belirtilen Yönetmelik ile Muhasebat Genel Tebliği’nin söz konusu hükümlerine aykırı olarak aşağıdaki tabloda ayrıntısı gösterilen varlıklar için, varlık değerinin tamamının tek seferde giderleştirildiği tespit edilmiştir. Yine tabloda yer almayan bazı varlıklar için önceki dönemlerde aynı usul izlenerek tek seferde gider yapılmak suretiyle maddi duran varlıkların gerçek değerinde gösterilmemesine sebep olunduğu görülmüştür.

Şöyle ki; 2022 yılı hesap dönemi içerisinde varlıklara toplam 50.674.655,63 TL kayıt yapılmış, Tebliğ’de varlıklar için ayrılması gereken amortisman oranlarına riayet edilmeyerek bu oran yerine 2022 hesap dönemi içinde varlıklara yapılan toplam kayıt tutarı olan 50.674.655,63 TL’nin tamamı için amortisman ayrılmıştır.

Bu itibarla, yukarıda belirtilen gerekçelerle amortisman ayırma işlemlerinin hatalı yapılması sonucu 630-Giderler Hesabı’nın olması gerekenden farklı ve hem faaliyet sonuçlarının hem de bu varlıkların net değerinin hatalı gösterilmesine sebep olunmuştur. Bu duruma sebebiyet vermemek açısından amortisman ayırma işlemlerinin mevzuat hükümlerine uygun yapılması gerekmektedir.

Tablo 11: Maddi Duran Varlıklara İlişkin Hatalı Amortisman Hesaplanan Kayıtlar