Büyükşehir Belediyesi tarafından ihale edilen çeşitli işlerde, 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında düzenlenen engelli ve eski hükümlü personel çalıştırma zorunluluğuna uyulmadığı görülmüştür.

4857 sayılı İş Kanunu’nun “Engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu” başlıklı 30’uncu maddesinde;

İşverenlerin elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç engelli, kamu işyerlerinde ise yüzde dört engelli ve yüzde iki eski hükümlü işçiyi çalıştırmakla yükümlü olduğu, aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısının toplam işçi sayısına göre hesaplanacağı,

Bu kapsamda çalıştırılacak işçi sayısının tespitinde belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesine göre çalıştırılan işçilerin esas alınacağı, kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanların tam süreli çalışmaya dönüştürüleceği,

İşverenlerin çalıştırmakla yükümlü oldukları işçileri Türkiye İş Kurumu aracılığı ile sağlayacağı, bu kapsamda çalıştırılacak işçilerin nitelikleri, hangi işlerde çalıştırılabilecekleri, bunların işyerlerinde genel hükümler dışında bağlı olacakları özel çalışma gibi hususların, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelik ile düzenleneceği,

ifade edilmektedir.

Aynı Kanun’un “Engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğuna aykırılık” başlıklı 101’inci maddesinde ise Kanun’un 30’uncu maddesindeki hükümlere aykırı olarak engelli ve eski hükümlü çalıştırmayan işveren veya işveren vekiline çalıştırmadığı her engelli ve eski hükümlü ve çalıştırmadığı her ay için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından “4857 Sayılı İş Kanununa Göre Uygulanacak İdari Para Cezaları” düzenlemesi kapsamında belirlenen 4.345,00 TL para cezası verileceği belirtilmekte olup kamu kuruluşlarının da bu para cezasından hiçbir şekilde muaf tutulamayacağı açıkça ifade edilmiştir.

Bu hükümlere göre, özel sektör işyerlerinde yüzde üç engelli personelden oluşması gerekmektedir. Kanun’da “kamu işyerleri” ifadesi olması nedeniyle özel sektör işverenleri de kamu kurumlarında personele ilişkin hizmet işi yükleniminde bulunduklarında kamu işyerleri için yapılan düzenlemeye uymak zorundadırlar.

Yapılan incelemelerde; Belediye tarafından ihalesi gerçekleştirilen yapım işlerinin hiçbirinde eski hükümlü çalıştırılmadığı, bir yapım işinde sadece bir engelli işçi çalıştırıldığı tespit edilmiştir. Kaldı ki Belediye tarafından söz konusu hususa ilişkin bir kontrol yapılmadığı gibi, yükleniciler ve alt yükleniciler bünyesinde tam olarak kaç işçi çalıştığı da denetlenmemiştir.

Belirtilen sebeplerle, İş Kanunu hükümleri kapsamında eksik çalıştırılan engelli ve eski hükümlü sayısının tespit edilmesi, engelli ve eski hükümlü çalıştırılmasının sağlanması gerekmektedir.